از روز‌های ایستادن مردم در صف‌های طولانی برای خرید مرغ گرم و منجمد، تخم‌مرغ به قیمت دولتی و گوشت‌منجمد وارداتی دو سال می‌گذرد. در سال‌های ۱۳۹۹ و نیمه نخست ۱۴۰۰، مردم به دلیل شیوع ویروس کرونا از رفتن به میهمانی و جمع‌های خانوادگی پرهیز می‌کردند، اما به ناچار برای خرید مرغ و گوشت ساعت‌ها در صف‌های طولانی منتظر می‌ماندند. در آن روز‌ها خرید بدون زحمت این کالا‌های سبد خانوار با قیمت دولتی برای مردم به حسرت تبدیل شده بود، اما اکنون در سایه تدابیر ویژه‌ای که در وزارت جهاد کشاورزی اتخاذ شده، مرغ مورد نیاز بازار تأمین است و از هفته گذشته نخستین محموله مرغ داخلی به عراق صادر شد. معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به افزایش تولید مرغ در کشور می‌گوید: «پیش از این برنامه تولید ما در نقطه سربه‌سر قرار داشت، اما امروز به جای ۱۲ ماه، به اندازه ۱۳ماه برنامه تولید مرغ داریم و مازاد بر مصرف را صادر می‌کنیم. در بخش تولید گوشت‌قرمز نیز با واردات گوشت برای مصارف صنعتی و واردات همزمان گوشت گرم و منجمد برای مصارف خانگی، تلاش کرده‌ایم تنفسی به بخش دامداری و دامپروری کشور دهیم، به این صورت که کشتار دام سبک و سنگین را در سال جاری کم کردیم و نهاده‌های مدت‌دار در اختیار دامپروران قرار دادیم تا بدون دغدغه به پرواربندی دام‌ها مشغول شوند و به این ترتیب تولید گوشت‌قرمز را برای سال آینده تقویت کردیم. به رغم این اقدامات، اما شبکه توزیع کشور همچنان دچار نقصان است و نتوانسته‌ایم دست دلالان را از کالا‌های موجود در سفره مردم کوتاه کنیم.» «جوان» در آستانه تعطیلات عید نوروز و ماه مبارک رمضان که بازار کالا‌های اساسی از جمله گوشت، مرغ و تخم‌مرغ اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند، با محمدابراهیم حسن‌نژاد، معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی به گفتگو نشسته است.
دو سالی است که دیگر از صف‌های طویل خرید مرغ و گوشت خبری نیست، تولید افزایش یافته است که کمبودی در بازار نیست یا اقدامات دیگری صورت گرفته است؟
اقدامات مهمی در بخش تولید گوشت‌قرمز و گوشت‌سفید انجام داده‌ایم که به افزایش تولید منجر شده است. ابتدا گزارشی از میزان تولید ارائه می‌کنم. در سال جاری، حدود ۹۰۰هزار‌تن گوشت‌قرمز تولید کرده‌ایم. این میزان تولید از واحد‌های دامداری صنعتی مثل واحد‌های گاوداری، واحد پرواربندی و همچنین از محل واحد‌های دامداری روستایی که اغلب گوسفندداری هستند، تأمین شده است. نیاز کشور در زمینه گوشت‌قرمز بیش از این است، از این رو برای مصارف صنعتی و مصرف خانوار گوشت گرم و منجمد وارد کردیم، ولی عمده نیاز خانوار کشور که بخش زیادی از آن گوسفندی و بخشی گوشت گوساله است، از داخل تأمین شده است. امسال مجموعاً حدود ۶۰ تا ۷۰هزار‌تن واردات داشته‌ایم. سال گذشته خیلی کمتر و حدود ۴۰هزار‌تن و دو سال قبل حدود ۳۲ هزار‌تن بود که برای تکمیل موجودی گوشت‌قرمز وارد کشور شد. در زمینه طیور و گوشت مرغ امسال حدود ۲میلیون‌و ۶۰۰هزار‌تن تولید گوشت‌سفید کشور بوده است. همچنین ماهانه حدود ۲۵۰هزار‌تن تولید داریم که در ماه‌های مختلف تفاوت دارد و در بعضی از ماه‌ها تولیدمان به ۳۰۰تن هم می‌رسد، اما میانگین تولید ماهانه کشور حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰هزار‌تن گوشت‌سفید است که در واقع در حدود ۱۸هزارو ۵۰۰ واحد مرغداری کشور تولید انجام و توزیع می‌شود. سالانه حدود یک‌میلیون‌و ۲۵۰ تا یک‌میلیون‌و ۳۰۰هزار‌تن تخم‌مرغ در کشور تولید می‌شود که ماهانه حدود ۲۴هزار‌تن می‌شود. خوشبختانه تولید تخم‌مرغ بیش از نیاز کشور است و تا الان که ماه پایانی سال است، حدود ۱۳۰هزار‌تن تخم‌مرغ به خارج از کشور صادر شده است و در این بخش صادرکننده هستیم. در زمینه گوشت‌سفید هم می‌توانیم همین وضع را داشته باشیم. میزان تولیدمان قابلیت این را دارد که بتوانیم صادر کنیم. با توجه به اینکه تا به حال نهاده‌ها به صورت یارانه‌ای وارد کشور می‌شدند، سیاست بر این نبوده است که برای خارج از کشور هم تولید کنیم و تلاش می‌شده تولید برای برآوردن نیاز کشور صورت گیرد.
برنامه خاصی برای صادرات وجود دارد؟
اخیراً در وزارت جهاد کشاورزی تصمیم گرفته شد برای صادرات هم تولید کنیم، به این ترتیب که در زمینه تولید گوشت‌سفید، تولید را یک سطح بالاتر از مصرف کشور ببینیم. یک سطح بالاتر، یعنی اگر ما برای ۱۲ ماه مصرف کشور تولید می‌کردیم، حالا به اندازه ۱۳ماه تولید کنیم و هر قسمتی از آن مازاد بود، صادر شود. هفته گذشته برای اولین بار محموله صادراتی در زمینه گوشت مرغ از کشور خارج شد، در واقع صادرات را هم شروع کرده‌ایم و برنامه در وزارت جهاد کشاورزی این است که از این به بعد، هم در مورد تخم‌مرغ و هم در مورد مرغ، تنظیم بازار کشور را به وسیله صادرات انجام دهیم، یعنی بالاتر از نیاز تولید و مازاد را برای تنظیم بازار صادر کنیم تا تولید دچار نوسان نشود.
قبلاً مگر اینگونه نبود؟
در گذشته سیاست تنظیم بازار و مصرف کشور به این شیوه بود که در وزارتخانه تلاش می‌کردیم میزان تولید را با میزان مصرف سربه‌سر کنیم که کار سختی است، چون خیلی نمی‌شود تشخیص داد در ماه‌ها و هفته‌های مختلف میزان مصرف چقدر است. در مقاطعی مصرف افزایش پیدا می‌کند و ممکن است در آن زمان تولید افت کرده باشد و در این شرایط به مصرف‌کننده ظلم می‌شود و بازار به هم می‌ریزد. بالعکس در مقاطعی هم تولید از تقاضا پیشی می‌گیرد و تولیدکننده متضرر می‌شود. این نوسان واقعاً برای صنعت طیور کشور سم است. سیاست هم این بود که اگر تولید مازاد داشتیم، به وسیله شرکت پشتیبانی جمع‌آوری شود. خب همین اقدام گرفتاری‌های خاص خودش را داشت. شرکت پشتیبانی یک شرکت دولتی است و ممکن است گاهی نتواند بموقع ورود کند، پول نداشته باشد و موقعی هم که می‌خرد، تاریخ‌مصرف مرغ بگذرد یا زمانی این مرغ‌های منجمد عرضه شود که بازار را دچار نابسامانی کند. این کار شیوه مناسبی برای تنظیم بازار نیست. به دنبال این هستیم از این به بعد بتوانیم کاری مشابه تخم‌مرغ انجام دهیم، چون تخم‌مرغ در زمینه تنظیم بازار کشور یک آزمون بود. شما می‌بینید که از اول سال تا به حال، کمترین نوسان را در قیمت تخم‌مرغ داشته‌ایم. امسال نیاز داخل را تأمین و مازاد بر نیاز را صادر کردیم و هیچ وقت بازار داخل دچار نوسان نشد. این تجربه موفقی بود و به دنبال این هستیم بتوانیم این تجربه را برای گوشت‌سفید هم انجام دهیم.
نگران نیستید که بازار برای ماه رمضان و شب عید با کمبود مرغ مواجه شود؟ به نظر می‌رسد وزارت جهاد ریسک بالایی را پذیرفته است، در ایامی که تقاضا بالا می‌رود، اولین محموله صادرات مرغ انجام گرفته است.
صادرات به میزانی نیست که بر بازار مصرف تأثیر منفی بگذارد. در ماهی که در آن قرار داریم، چندین مناسبت از جمله ماه مبارک رمضان و عید نوروز را داریم، یعنی دو رویدادی را داریم که در مصرف تأثیرگذارند، به همین دلیل برای تأمین گوشت این ماه، میزان جوجه‌ریزی را تا ۱۵۳میلیون قطعه افزایش داده‌ایم. امسال حدود ۳۹درصد رشد تولید مرغ داشته و جوجه‌ریزی را حدود ۴۰درصد افزایش داده‌ایم، بنابراین برای تأمین گوشت مرغ در شب عید و ماه مبارک رمضان با توجه به جوجه‌ریزی انجام‌شده، قطعاً هیچ نگرانی‌ای وجود ندارد و برای تولید داخل کاملاً کفایت می‌کند، البته در کنار این موضوع ذخایری هم داریم که موجود است، بنابراین نگرانی در مورد تأمین نیست. موضوع صادرات که عرض کردم به صورت سیاست به شکل جدی‌تر در سال آینده عملیاتی خواهد شد، ولی از همین ماه کار را کلید زده و این سیاست را عملیاتی کرده‌ایم. برنامه‌مان این است که در طول سال آینده بتوانیم صادرات را به شکل مستمر و متناسب با نیاز کشور تنظیم کنیم، یعنی ما باید مازاد بر نیاز داخل کشور را صادر کنیم، نه اینکه بی‌توجه به نیاز داخل باشیم.
برای دام سبک و سنگین چه فکری کرده‌اید؟ وزارتخانه این روز‌ها مدام وعده می‌دهد برای سال آینده کمبود گوشت نداریم و توانسته‌ایم کمبود‌ها را جبران کنیم.
وزارت جهاد کشاورزی در ارتباط با گوشت‌قرمز چند اقدام مهم برای امسال انجام داده و برای سال آینده نیز برنامه‌های ویژه‌ای دارد. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ دچار خشکسالی بودیم و بخشی از دام‌های مولد کشور حذف شدند، ضمن اینکه تغییر قیمت نرخ ارز هم هزینه‌های تولید را در سال ۱۴۰۱ به شدت افزایش داد و دامدار‌ها با افزایش قیمت نهاده و شوک مواجه شدند. این موضوع با خشکسالی تلاقی پیدا کرد و باعث شد در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ دام‌های مولد کشور بیشتر کشتار شوند. اگر به آمار رسمی کشتار دام در آن دو سال دقت کنید، حدود ۳۰ تا ۳۵درصد بیش از حد نرمال در سال، دام در کشور کشتار شد و به این ترتیب دام مولد هم بیشتر کشتار شد که به تولید سال‌های آتی آسیب زد. این اتفاق افتاد و ما امسال با دام مولد کمتری شروع کردیم، بنابراین جمعیت دام‌های پرواری کم بود و قیمت تا حدی افزایش پیدا کرد. نکته دوم این است که ما در کشور گوشت بسیار باکیفیتی را تولید می‌کنیم. کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس مشتری گوشت گوسفندی ما هستند و تلاش می‌کنند به هر قیمتی این گوشت را وارد کشورشان کنند. در چنین شرایطی دولت باید مصارف این گوشت باکیفیت را مدیریت کند. به این صورت که برای مصارف صنعتی گوشت وارد کند تا گوشت گوسفندی و گوساله با کیفیت به سمت مصارف صنعتی نرود. برای بخش صنعت حدود ۲۴هزار‌تن گوشت نیاز داریم. امسال میزان وارداتی که انجام شده، زیاد نبوده است و حتی در حد نیاز صنعت هم واردات انجام ندادیم، یعنی صنعت هم از گوشت گرم کشور تغذیه کرده و خود این موضوع هم باعث شده است تا حدی روی قیمت گوشت اثر بگذارد. برنامه وزارت جهاد کشاورزی این است که بتواند صنعت را از واردات تأمین و گله‌های خودش را هم احیا کند. ما تلاش زیادی در زمینه احیای گله‌های‌مان داشته‌ایم و در همین فصل‌های سرد سال یعنی از پاییز تا به حال، بیش از ۹۰۰هزار‌تن نهاده مدت‌دار از سوی بخش دولتی در اختیار دامداران قرار گرفته است. نهاده مدت‌دار را هم در اختیار عشایر و هم در اختیار کارخانجات خوراک دام و هم در اختیار دامداران روستایی قرار داده‌ایم که بتوانند با نهاده‌ای که در قبالش پولی پرداخت نمی‌کنند، تولیدشان را انجام دهند و بعد از تولید، بدون بوروکراسی و فقط با چک و سفته، پول دولت را پس بدهند، یعنی با تضامین بسیار آسان تا تولیدکنندگان بتوانند به تولیدشان ادامه دهند که بسیار در ارتباط با ماندگاری دام در واحد‌های دامداری مؤثر بود تا بتوانند دام را چاق کنند و گوشتش را به بازار بدهند. یکی از امیدواری‌هایی که وجود دارد این است که با این خدمتی که انجام شد، در ماه‌های آتی، دام را با وزن بالاتری در اختیار مردم قرار دهیم که به افزایش تولید منجر خواهد شد. اقدام دیگری که در دست انجام داریم، این است که بتوانیم همواره خط اعتباری سرمایه‌درگردش برای گوشت‌قرمز کشور فراهم کنیم.
اختصاص سرمایه‌درگردش وعده همیشگی وزارت جهاد است، اما محقق نشده است. آیا قرار است تخصیص خط اعتباری برای سال آینده همچنان روی کاغذ بماند؟
این برنامه ماست، ولی امکانش در اختیار ما نیست. خط اعتباری در اختیار بانک مرکزی، صندوق توسعه ملی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. ما این درخواست را کرده‌ایم و قول مساعد داده‌اند این کار صورت گیرد که بتوانیم سرمایه در گردش مورد نیاز واحد‌های پرواربندی و تولید گوشت‌قرمز را تأمین کنیم. این کاری است که کشور باید انجام دهد و پیگیری‌کننده آن در جهاد کشاورزی ما هستیم، ولی منابع آن خارج از وزارت جهادکشاورزی است که این موضوع را باید دنبال کنیم تا انجام شود، البته این موضوع به این معنا نیست که در سال گذشته کاری صورت نگرفته، انجام شده، اما به اندازه کافی نبوده است و باید تلاش کنیم به شکل جدی افزایش دهیم و بتوانیم خط سرمایه‌درگردش را به وجود بیاوریم. اقدام دومی که در دست انجام است و منابع آن تأمین شده است و ان‌شاءالله به زودی شروع خواهیم کرد، موضوع مربوط به چندقلوزایی در دام و افزایش زادوولدها در دام است. دام‌های کشور ما خوشبختانه چنین قابلیتی را دارند. در بحث مربوط به زادوولدها، هم از طریق هورمون و هم از طریق انتقال ژن چندقلوزا در گله‌های گوسفند را در کشور داریم جلو می‌بریم و برنامه‌ریزی‌هایش در سراسر کشور انجام می‌شود که به زودی شروع می‌کنیم و می‌تواند به افزایش تولید منجر شود. کمکی هم که در زمینه نهاده مدت‌دار به دامداری‌های‌مان انجام داده‌ایم، قطعاً در سال آینده آثارش را روی زادوولدها خواهد گذاشت و احیایی که باید در گله‌های مادر به وجود بیاید، به وجود خواهد آمد. این میزان گوشتی که تحویل داده شد، یعنی اینکه مولدین کشتار نداشتند. این مولدین دارند احیا می‌شوند که قطعاً اثراتش را در گوشت سال آینده خواهد گذاشت.
گفتید که امسال واردات گوشت کمتر از میزان مورد انتظارتان بوده، اما آنچه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به وفور وجود دارد، گوشت گرم وارداتی است؟
کشور ما در ۴۰ سال گذشته تا الان، سالانه به طور متوسط برای بخش صنعت و خانوار حدود ۱۰۰هزار‌تن واردات گوشت انجام داده است. امسال هنوز به ۱۰۰هزار‌تن هم نرسیده‌ایم، اما سر و صدایش خیلی زیاد بوده است. به عنوان مسئول دام کشور، طرفدار واردات نیستم، بلکه طرفدار تولید داخل هستم، اما برای حفظ گوشت باکیفیت کشور طرفدار این هستیم که گوشت صنعتی بیاید و بخش صنعت را تغذیه کند تا گوشت باکیفیت کشور به آن بخش نرود تا خانوار از گوشت باکیفیت بهره‌مند شود، حتی در آن حد هم واردات انجام نشد. برنامه ما برای سال آینده این است که روش واردات را نیز اصلاح کنیم.
آیا ساماندهی بازار نهاده‌های دامی و طیور هم در دستور کارتان است و نرخ ارز نهاده‌های دامی برای سال آینده مشخص شده است؟
بله، در ادامه شرح می‌دهم. هنوز بودجه بیرون نیامده است. باید ببینیم در بودجه چقدر پیش‌بینی شده است. فعلاً در مورد رقم آن هیچ اطلاعی نداریم.
آیا دپوی نهاده دارید که اگر زمانی نرخ ارز تغییر کند، بازار دچار نوسان نشود؟
دپوی نهاده در حد ذخایر استراتژیک است. دولت هر سال میزان ذخایر را به شرکت پشتیبانی امور و دام کشور اعلام می‌کند و می‌گوید ذخایر را در این حد نگه دارید. ما در حد مصوبات دولت، ذخایر استراتژیک داریم.
بازار سویا را چگونه می‌توانید سروسامان دهید؟
بازار نهاده‌ها به جز سویا وضعیت بسیار خوبی دارد. قیمت‌ها حتی به کمتر از نرخ مصوب دولتی رسیده است، اما سویا شرایط متفاوتی دارد. در یک ماه گذشته وضعیت در بازار سویا واقعاً نگران‌کننده بود، دلیلش هم این بود که بخش خصوصی در یک سال گذشته، اقدام به واردات کنجاله سویا نکرد و فقط بخش‌های دولتی واردات داشتند. بخش خصوصی دانه سویا را وارد کرد. دانه‌های سویا را خودشان در کارخانجات‌شان تبدیل به کنجاله کردند و این کمبود در بازار به وجود آمد. دولت تدبیری کرد و تغییری در نرخ کنجاله سویا انجام داد و خوشبختانه رغبت بیشتری برای واردات کنجاله از طرف بخش خصوصی انجام شد. الان مشکل خاصی در زمینه تأمین نیاز تولیدکنندگان به سویا وجود ندارد و به وفور در اختیارشان است و سهمیه خودشان را می‌گیرند.
قیمت سویا بسیار گران شده است. چطور می‌گویید مشکل خاصی نداریم.
با قیمتی که تمام می‌شود، به تولیدکننده به قیمت ۲۱هزارو ۹۰۰تومان سویا تحویل می‌دهیم و این قیمت مصوب است. اگر هم گران است، قیمت تمام‌شده و قیمتی است که دولت تعیین کرده است و تولیدکنندگان دارند با این قیمت نیازشان را تأمین می‌کنند. در مورد ذرت هم هیچ مشکلی وجود ندارد و حتی دامداری‌ها زیر قیمت مصوب دریافت می‌کنند. به دلیل شرایطی که در ارتباط با بازار بین‌الملل به وجود آمده، قیمت ذرت از قیمت مصوب پایین‌تر آمده، ممکن است سویا گران باشد، ولی ذرت قیمت پایینی دارد.
امروز قیمت گرفتم، سویا در بازار ۳۰هزار‌تومان بود، یعنی ۹۰۰تومان بالاتر از نرخ مصوب!
این قیمت مربوط به کسی است که سهمیه ندارد و از بازار آزاد آن را تهیه می‌کند. تمام واحد‌های تولیدی مرغ کشور سهمیه دارند و آن را با قیمت مصوب دریافت می‌کنند. فرض کنید یک واحد پرواربندی می‌خواهد از سویا استفاده کند، چون سهمیه سویا ندارد، مجبور است از بازار آزاد خریداری کند.
سال آینده از صندوق توسعه ملی به بخش دامپروری و پرواربندی بودجه‌ای داده می‌شود؟
تسهیلات یارانه‌ای که در تبصره ۱۸ بودجه برای سرمایه‌گذاری و سرمایه در گردش تخصیص داده‌شده، در بودجه ۱۴۰۲ هم به همین شکل بود، اما مهم این است که آنچه در بودجه تنظیم می‌شود، در واقع دستگاه‌های متولی مثل بانک مرکزی و سازمان برنامه‌و‌بودجه در اختیار قرار دهند. ما در سال گذشته هیچ منابع اعتباری‌ای دریافت نکردیم. بخشی مربوط به سیاست انقباضی دولت است و بخشی هم ممکن است کمبود منابع باشد، ولی به هر حال در بودجه آتی پیش‌بینی شده است. امیدوارم در اختیار قرار گیرد.
برای صادرات دام سبک یا سنگین برای سال آینده برنامه‌ای دارید یا همین که بتوانید نیاز‌های کشور را تأمین کنید، کافی است؟
ما برای بخش صادرات دام برنامه‌ای نداریم و تلاش‌مان این است که حتماً نیاز‌های کشور را بتوانیم تأمین کنیم، ولی در مورد تخم‌مرغ و گوشت‌سفید این برنامه در دست اقدام است. شیر خشک را که داریم صادر می‌کنیم.
با توجه به اظهارات جنابعالی، مجموعه وزارتخانه در زمینه تأمین مرغ، تخم‌مرغ و گوشت فعالیت‌های زیادی انجام داده است، اما اثرات مثبت آن‌ها را در سفره‌های مردم نمی‌بینیم. به نظر شما چه دلیلی دارد که کار‌های شما و همکاران‌تان در کف بازار یا سفره‌های مردم دیده نمی‌شود؟ آیا مافیایی هست؟ آیا فشار‌هایی از بیرون بدنه وزارت جهاد وجود دارد که اثرات مثبت اقدامات معاونت امور دام را خنثی می‌کند؟
در زمینه تأمین گوشت و مرغ در کشور کار بزرگی دارد صورت می‌گیرد. ما هفتمین تولیدکننده گوشت مرغ در دنیا هستیم، یعنی وقتی می‌گوییم ۲میلیون‌و ۶۰۰هزار‌تن مرغ در سال تولید می‌شود، حجم بسیار بالایی است و از مصرف کشور هم بالاتر است. ترکیه هم در این حد و کمی کمتر دارد تولید می‌کند، ولی چندین کشور اطراف خودش را پوشش می‌دهد و تمام این گوشت در داخل کشور خودش مصرف نمی‌شود، در حالی که همه این گوشت در داخل کشور خودمان مصرف می‌شود و مصرف گوشت‌سفید ما فوق‌العاده بالاست، دلیلش هم این است که قیمت آن تحت کنترل دولت است و در واقع به نوعی گوشت مرغ جایگزین موارد پروتئینی گران می‌شود. گوشت‌سفیدی که دارد عرضه می‌شود، ارزان‌ترین گوشت دنیاست. اگر امروز در کشور را باز کنیم، تمام این گوشت مرغ بیرون می‌رود، یعنی تماماً قابلیت صادرات دارد و می‌شود آن را حتی با قیمت ارز آزاد صادر کرد، یعنی گوشت‌سفید از لحاظ تولید ارزان است، ولی اگر مردم رضایت ندارند- که من هم فکر می‌کنم رضایت کامل وجود ندارد و رضایت آن‌ها نسبی است- شاید به دلیل قدرت خرید پایین مردم است، یعنی باید بیشتر فکری به حال این موضوع کرد.
چه کار می‌شود کرد که هم تولیدکننده را راضی نگه داریم و هم مردم راضی باشند. در بخش مردم گفتید که باید قدرت خرید مردم را تقویت کرد و مثلاً باید به آن‌ها کالابرگ داد تا بتوانند گوشت مرغ بگیرند. تولیدکنندگان را چگونه می‌شود راضی کرد؟ به آن‌ها هم باید یارانه بدهید؟
این موضوع در بسیاری از محافل ما مطرح است. بسیاری از واحد‌های مرغداری ما این پیشنهاد را می‌دهند که به خاطر قدرت خرید نداشتن مصرف‌کننده، تولید را فدا نکنید. به مصرف‌کننده کالابرگ بدهید و بگذارید ما تولیدکنندگان تولید کنیم و با قیمت تمام‌شده بفروشیم و آن قسمتی که باید به کالابرگ برود، در اختیار وزارت رفاه قرار گیرد و وزارت رفاه با قیمت ارزان تحویل خانوار دهد که جلوی تولید برای ارتقای کیفیت، افزایش تولید و صادرکردن باز باشد و بدون محدودیت و با کیفیت بشود تولید کرد تا هم مصرف‌کننده معمولی رضایت داشته باشد و هم آن کسانی که قدرت خرید بالاتری دارند و می‌خواهند بیشتر مصرف کنند.
در واردات نهاده ارز کشور خارج می‌شود. آیا با افزایش تولید مرغ، دولت می‌تواند نهاده طیور را تأمین کند؟
بله، صددرصد تأمین می‌شود. شما ۲میلیون‌و ۶۰۰هزار‌تن گوشت مرغ را در هیچ کجای دنیا نمی‌توانید پیدا و وارد کشور کنید، بنابراین با برنامه مدون می‌توانیم نهاده وارد کنیم و تولید مرغ را بالا ببریم و به این ترتیب از واردات بی‌نیاز شویم.
گوشت‌قرمزی که وارد کشور می‌شود، چرا با احتساب هزینه حمل و سود واردکننده و هزینه توزیع، قیمت تمام‌شده‌اش ارزان‌تر از گوشت داخلی است؟
علتش این است که گوشت وارداتی از کشور‌هایی که گله‌دار هستند، مثل ارمنستان وارد می‌شود. در ارمنستان دامپروری وجود ندارد و تماماً دامداری است، یعنی بدون هزینه علوفه دامپروری می‌کنند. شرایط تولید در کشور ما با کشور‌های دیگر متفاوت است. قبلاً در دامداری روستایی ما که در روستا‌های کشور مستقر بودند، گله‌داری موجود بود و از مراتع استفاده می‌شد، خشکسالی نبود و مراتع ما فراوان بود، تولید گوشت بیشتری هم داشتیم و قیمتش هم ارزان‌تر بود. با خشکسالی‌های اخیر دیگر علوفه مجانی در اختیار دامدار نیست. کشور‌هایی که از آن‌ها واردات صورت می‌گیرد، مراتع بسیار گسترد‌ه‌ای دارند و دام‌شان ارزان‌تر تمام می‌شود، ضمن اینکه دولت در گوشت‌های وارداتی که فروشگاه‌ها عرضه می‌کنند، ۵۰درصد قیمت تمام‌شده، یارانه می‌دهد.
همین یارانه به تولیدکننده و دامدار خودمان اختصاص یابد، قیمت گوشت ارزان نمی‌شود؟
چرا. این کار را از امسال شروع کرده‌ایم. ما حتماً باید گله‌های‌مان را احیا کنیم، نباید گوشت گوسفندمان را به بخش صنعت بدهیم. همان کشوری هم که به ما گوشت گوسفند می‌دهد، گوشت گوسفندش را به بخش صنعت نمی‌فرستد. معنی‌اش این نیست که نباید واردات انجام دهیم. میزان گوشت‌قرمز وارداتی‌مان به اندازه مصرف بخش صنعت ما نیست. گاهی همان گوشتی را که به قیمت ارزان به میدان می‌آوریم، صنعتی‌ها به خاطر اینکه قیمتش ارزان است، می‌خرند و می‌برند. منظورم این است که ما باید به اندازه مصرف بخش صنعت واردات انجام دهیم تا مردم بتوانند با قیمت مناسب گوشت گرم مصرف کنند، بنابراین تولیدکردن در داخل به معنای جلوگیری از واردات نیست. واردات بعضی از اوقات در زمینه گوشت ارزشمند است که این کار را باید انجام دهیم، ولی وضعی که الان در ارتباط با قیمت ایجاد شده، بر اثر حذف دام‌های مولد در سال‌های گذشته ما بوده است که باید احیا شود. اگر شبکه توزیع را اصلاح کنیم و فعالیت دلالان متوقف شود، به نظرم بهبود زیادی حاصل می‌شود. در زمینه بسیاری از محصولات این مشکل را در شبکه توزیع داریم و اجازه نمی‌دهد بازار به آرامش برسد. مسئله توسعه فروشگاه‌ها وضع را خیلی بهتر کرده یا بعضی از زنجیره‌ها اوضاع را بهبود بخشیده است، مثل زنجیره «ثمین» که در مورد طیور و امثالهم که خودشان دارند عرضه می‌کنند، وضع را بهتر کرده است. الان در سیستم توزیع دگرگونی شروع شده است، ولی هنوز نتوانسته‌ایم دلالی را به طور کامل حذف کنیم. دلال‌ها شبکه‌ای هستند که هم دارند از این راه ارتزاق می‌کنند و هم موجودند و به راحتی قابل حذف نیستند، ولی باید به مرور این کار را انجام دهیم.
آیا برای سال آینده می‌توانید قیمت گوشت را ثابت نگه دارید؟
بستگی به تورم سال آینده دارد. مسیر دولت مسیر کنترل تورم است و دولت دارد تلاش می‌کند برای سال آینده تورم را کنترل کند. جلسات ستاد تنظیم بازار به شکل مستمر به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور برای کنترل تورم و رصد تورم تشکیل می‌شوند. فکر می‌کنم در سال آینده میزان تولیدمان بیشتر خواهد شد.
قیمت چطور؟
موضوع قیمت نه در تخصص و نه در صلاحیت من است، چون موضوع قیمت بیشتر به فضای عمومی کشور برمی‌گردد.
با توجه به شرایط فعلی، وضعیت بازار قابل پیش‌بینی است؟
پیش‌بینی‌مان این است که افزایش قیمت ناهنجار و خیلی بالا در زمینه مواد پروتئینی نخواهیم داشت. گرانی در حد تحمل جامعه و در حد روند افزایش قیمت سایر کالا‌ها خواهد بود. بخشی از قیمت به میزان افزایش دستمزد‌ها بستگی دارد. کسی که مرغداری دارد، وقتی هزینه دستمزد بالا می‌رود، روی قیمت تمام‌شده محصولش تأثیر می‌گذارد. یک واحد مرغداری وقتی سرمایه در‌گردش می‌گیرد، بر اساس نرخ بهره‌اش، هزینه تأمین مالی‌اش را محاسبه می‌کند و بر اساس دستمزد، دستمزدش را می‌دهد. اگر قیمت نهاده‌ها در سال آینده افزایش پیدا نکند، به احتمال ۶۰درصد قیمت مرغ افزایش پیدا نمی‌کند، چون ۶۰درصد هزینه مربوط به قیمت گوشت مرغ مربوط به نهاده‌هاست. دستمزد حدود ۲۵درصد هزینه است. اگر دستمزد افزایش پیدا نکند، قیمت مرغ هم افزایش پیدا نمی‌کند. هزینه‌های دیگر بسیار جزئی هستند. در پرورش طیور بالای ۸۰درصد دستمزد و نهاده، هزینه‌های آن را تشکیل می‌دهند. اگر این دو مورد خیلی افزایش قیمت پیدا نکنند، پیش‌بینی من این است که افزایش قیمت چندانی نخواهیم داشت، الا ارتقایی که در دستمزدهاست. نهاده‌ها هم بعید می‌دانم افزایش قیمت پیدا کنند. در حال حاضر نهاده‌ها را با نرخ ۲۸ هزارو ۵۰۰ وارد می‌کنیم، ولی اگر دولت نرخ ارز را تغییر دهد، باز هم افزایش قیمت خواهیم داشت، این موضوع هم که هنوز معلوم نیست و ان‌شاءالله تغییر ندهد و در سال آینده شاهد افزایش قیمت نباشیم.
