صادرات گاز ایران به کما رفت!

سرویس اقتصادی افکارنیوز

- بار دیگر تصمیمات برخی مدیران ارشد شرکت ملی نفت که سابقه آنچنان زیادی در صنعت نفت و گاز ندارند زمینه بروز مشکلاتی را فراهم کرده که نتایج جبران ناپذیر آن در سال های آینده مشخص خواهد شد.

ظاهرا وضعیت شرکت ملی صادرات گاز به دلیل برند بین المللی خود و دارا بودن مزایایی همچون سفرهای خارجی همچون برخی کمیسیون های اسم و رسم دار مجلس، دستخوش جنگ های داخلی وزارتخانه بزرگ نفت قرار گرفت تا جایی که حکم به انحلال آن در سال ۸۹ دادند.

گویا همان ها که آن روز حکم انحلال این شرکت را داده اند این موضوع را همچنان پیگیری کرده و کماکان بر حذف فیزیکی و انحلال شرکت صادرات گاز اصرار دارند و معتقدند این کار تصمیم درستی بوده و این شرکت می‌تواند روی حوزه‌های پایین‌دستی گاز کار کند و حتی به بخش خصوصی واگذار شود.

گفته می شود شرکتی که هشت سال قبل در وزارت نفت جهت عهده دار شدن وظایف مهم صادرات گاز ایران تشکیل شد، امروز و با تصمیم مسولان این وزارتخانه به نقطه انحلال رسیده؛ این در حالی است که این شرکت هم اکنون در حال مذاکرات پیچیده و مهمی با شرکای بین المللی خود همچون هند، یونان و سوئیس است.

شرکت ملی صادرات گاز ایران، یکی از شرکت های بین المللی زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران به شمار می آید که با برخورداری از نیروی انسانی متخصص، آموزش دیده و حرفه ای، با بهره جستن از جغرافیای ممتاز انرژی کشور در منطقه و جهان به عنوان کانونی موثر در زمینه مذاکره، بازاریابی و فروش گاز، در عرصه بین الملل شناخته و محسوب می شد.

این شرکت طی چند سال اخیر تبدیل به مرکزی استراتژیک برای مذاکرات پیچیده و حساس پروژه های صادرات گاز ایران شده است.

انحلال این شرکت همچون یک شوک گازی در حالی رقم می خورد که از یکسال گذشته تاکنون با بحران هسته‌ای در ژاپن و افزایش واردات گاز و LNG توسط این کشور آسیایی، قیمت واردات LNG برای صنایع هندی بسیار گران شده و با وجود فشارهای غرب، دولت دهلی به‌ منظور واردات گاز از ایران چراغ سبز نشان داده است.

هم اکنون انحلال شرکت ملی صادرات گاز علاوه بر سردرگمی ۳ مشتری گازی ایران در هند، یونان و سوئیس، احتمال لغو ۳ قرارداد بزرگ صادرات، ترانزیت و سوآپ گاز طبیعی ایران را قوت بخشیده است.

وضعیت مبهم صادرات گاز به هند
با گذشت بیش از دو دهه از آغاز مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به هند بار دیگر مذاکرات گازی دو کشور در آستانه توافق نهایی به حالت تعلیق درآمده است.

بر خلاف سال‌های گذشته که همواره مذاکرات گازی ایران و هند، با فشار برخی از کشورهای غربی همچون آمریکا به سرانجام نمی‌رسید، این بار انحلال شرکت ملی صادرات گاز به مانع جدیدی بر سر مذاکرات دوجانبه گازی تبدیل شده است.

هند از ۳ سال گذشته تاکنون پیشنهاد جدیدی به منظور واردات گاز طبیعی به ایران مطرح کرده و مطابق با توافق های اولیه دو کشور مقرر شده بود به جای صادرات گاز طبیعی از مسیر خاک پاکستان، هند گاز ایران را به طور مستقیم از مسیر خطوط لوله زیر دریایی دریافت کند.

اما انحلال شرکت ملی صادرات گاز(طرف قرارداد SAGE هند) شوک جدیدی به پروژه انتقال دریایی گاز طبیعی ایران به این کشور آسیایی وارد کرده است.

در همین حال اخیرا شرکت SAGE با ارسال نامه‌ای از انحلال این شرکت گازی و نامشخص بودن وضعیت ادامه مذاکرات گازی با ایران اظهار نگرانی کرده است.

" سوبود کومار جان " مدیر شرکت SAGE هند درباره آخرین وضعیت مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به این کشور از مسیر دریایی گفته: هنوز به طور رسمی هیچ مکاتبه‌ای از سوی ایران راجع به موضوع انحلال شرکت ملی صادرات گاز ایران به شرکت SAGE هند اعلام نشده است.

وضعیت مبهم قرارداد گاز ایران با یونان و سوئیس
غیر از قرارداد با شرکت SAGE، در سالهای اخیر قراردادهای جداگانه ای نیز بین شرکت ملی صادرات گاز ایران و شرکت ای. جی. ال سوئیس و یک شرکت یونانی به‌منظور ترانزیت و صادرات گاز طبیعی فازهای جدید پارس جنوبی به اروپا امضا شده است.

از ابتدای سالجاری میلادی تاکنون روند مذاکرات صادرات گاز طبیعی ایران به این دو شرکت اروپایی تسریع شده است و حتی یک رسانه ترکیه ای از مشارکت شرکت ترکیه‌ای " تورنگ ترانزیت " به‌منظور ساخت خط لوله گازی از خاک ترکیه تا مرز یونان خبر داده و پیش بینی کرده تا سال ۲۰۱۶ میلادی با ساخت این خط لوله امکان ترانزیت گاز ایران به سوئیس و یونان فراهم شود.

با این وجود انعکاس خبر انحلال شرکت ملی صادرات گاز در روند اجرایی این دو قرارداد بزرگ گازی نیز تاثیر گذار بوده و نامشخص بودن سرنوشت آینده شرکت مذاکره کننده منجر به یک خود تحریمی جدید در صنعت گاز کشور شده است.

تیرماه امسال، وزیر کنونی نفت تصمیم وزیر پیش از خود یعنی انحلال شرکت صادرات گاز را برای اجرا ابلاغ کرده است.

حال این سوال مطرح است که چرا این تصمیم غلط باید در کشوری که دارای دومین ذخایر گاز جهان است و دارای تراز صادرات گاز منفی بوده و طبق آمارهای موجود در زمره وارد کنندگان گاز به شمار میرود اجرا شود؟

از سوی دیگر وابستگی کشورهای اروپایی به گاز طبیعی روسیه و تلاش این کشورها برای ایجاد تنوع در گاز مصرفی خود یکی از فرصت های ایران برای صادرات گاز به اروپا به شمار می رود.

چرا ایران که مالک دومین ذخایر گاز طبیعی جهان بعد از روسیه است و باید صادر کننده اصلی گاز طبیعی به بازارهای جهانی باشد به دلایل متعددی از جمله نبود یک سازمان تصمیم گیرنده نهایی قادر به دستیابی به بازار جهانی نباشد؟

پیش از انحلال شرکت صادرات گاز قرار بود براساس مصوبه وزارت نفت در زمان وزارت سید مسعود میرکاظمی وظایف حاکمیتی شرکت صادرات گاز ایران در قالب یک معاونت به نام " امور بین الملل شرکت ملی گاز " به شرکت ملی گاز و وظایف تصدی گری آن نیز به بخش خصوصی واگذار شود که بر همین اساس امور مربوط به واگذاری این شرکت در جلسات منظمی با حضور مسئولان سازمان خصوصی سازی و شرکت ملی گاز در حال برگزاری و پیگیری بود.

موضوعی که در پی انتشار خبر انحلال شرکت صادرات گاز به فراموشی سپرده شده است.