به گزارش افکارنیوز، روزنامه خراسان نوشت: کم و بیش مواضع احمد توکلی درباره بحران ارزی کشور را شنیده یا خوانده ایم اما با گذشت حدود ۲ماه از سخنرانی وی در تحریریه خراسان شنیدن مشروح تحلیل وی از ریشه های بحران ارزی و راهکارهای برون رفت از آن هنوز هم تازگی دارد چرا که زخم افزایش و نوسان نرخ ارز بر پیکره اقتصاد ایران هنوز تازه است.

در این میان اگر چه موضع توکلی درباره ضرورت احیای نظام کوپنی و تامین مایحتاج مورد نیاز مردم از طریق کوپن پیش از این رسانه ای شده بود اما خواندن استدلال های وی در این رابطه و استناد وی به تجربیات جهانی در زمینه ارائه کوپن برای رفع نیازهای غذایی مردم حتی در کشورهای پیشروی نظام سرمایه داری خالی از لطف نیست.

البته توکلی صرفا به بحث‌های اقتصادی نپرداخت. از معامله برخی نمایندگان مجلس با دولت که گاهی به یک دفتر پیشخوان خدمات دولت راضی می‌شوند تا اظهاراتی صریح و بعضا تند در باره احمدی نژاد از زبان وی مطرح شد.

مروری بر استدلال های توکلی درباره نقش اندک تحریم در آشفتگی بازار ارز، نگاهی به بحران کاهش ارزش پول ملی در مکزیک و مالزی، بازخوانی افزایش نرخ ارز در سال ۱۳۷۴ در دولت هاشمی یادآوری اثرات تورمی آشفتگی ارزی و تبعات رکودی آن در بخش تولید و در نهایت فهرست راهکارهای توکلی برای مهار آشفتگی بازار ارز به ویژه راهکار سیاسی خروج از این بحران و تحلیلی از برخی موضوعات سیاسی مهم ترین سرفصل های ۲ساعته سخنرانی و پرسش و پاسخ توکلی با اعضای تحریریه خراسان در مشهد است که گزیده هایی از آن در ادامه آمده است:


• از ۳۰ آبان تا ۴ بهمن ۹۰ ارزش پول ملی ۵۵درصد کاهش یافت. سپس از ۴ بهمن ۹۰ تا ۲۴ اردیبهشت ۹۱ ارزش پول ملی ۲۳درصد ترمیم شد و مجددا از ۲۴اردیبهشت ۹۱ تا ۸ مهر ۹۱ ارزش پول ملی ۷۸ درصد کاهش یافت.

• پول داغ پولی است که به طور مدیریت نشده مرتب ارزش آن کاهش می یابد. در این شرایط مردم از پول داغ به سمت پول محکم و غیرقابل فرسایش حرکت می کنند. لذا تقاضای جدیدی به میان می آید که تقاضا برای حفظ ارزش دارایی پولی است. وقتی نوسان نیست چنین تقاضایی وجود ندارد.

• بزرگ ترین عرضه کننده و بزرگترین تقاضاکننده ارز دولت است، بنابراین بازار ارز، بازار انحصاری است نه رقابتی. وقتی بازاری رقابتی نباشد بحثبورس ارز و مواردی از این دست شوخی است.

• واردات کشور در سال ۸۹ با وجود تحریم ۵۵.۷ میلیارد دلار بود. در سال ۹۰ هم با وجود تحریم ۵۷.۵ میلیارد دلار واردات داشتیم. ۶ماهه نخست امسال که تحریم ها سخت تر هم شده است. ۲۷ میلیارد دلار واردات داشتیم که یک ساله آن ۵۴ میلیارد دلار می شود که تقریباً معادل سال های ۸۹ و ۹۰ است. معنی این آمارها این است که به رغم تحریم ها واردات ما از حیثارزش، کم و بیش به جای خود باقی است. این بدان معناست که تلاش دشمن برای ان که دارایی ارزی مارا از دسترسمان خارج سازد ناموفق بود. بنابراین انداختن تقصیرهای موجود به گردن تحریم نادرست است. هرچند تحریم باعثگران شدن کالای وارداتی شده است.

• شهریور سال ۱۳۸۴ که دولت احمدی نژاد فعالیت خود را شروع کرد نقدینگی ۷۸هزار میلیارد تومان بود و در پایان شهریور امسال به حدود ۴۰۰هزار میلیارد تومان رسید، یعنی بیش از ۵ برابر شد. فقط یک ساله شهریور ۹۰ تا شهریور ۹۱، نقدینگی ۲۵درصد اضافه شده است.

• در زمان جنگ به ازای هر ایرانی در سال ۶۰۸ دلار نفتی خرج شده است، در زمان دولت سازندگی ۳۸۴دلار، در زمان دولت اصلاحات ۳۶۴ دلار و در ۷ سال اول فعالیت دولت آقای احمدی نژاد ۸۹۰ دلار نفتی به ازای هر فرد در سال هزینه شده است. البته مجلس در همه اقدامات غلط استفاده زیاد از ارز نفتی شریک است ولی در اقدامات غلط از این دست در دوره احمدی نژاد شریک تر است.

• در آخرین جلسه غیرعلنی مجلس گفتم یکی از عوامل به هم ریختگی بازار ارز مسلوب الاختیار بودن مسئولان پولی و اقتصادی کشور در برابر رئیس جمهور است.

• اُشِهدُبالله با هیچ کس هم دشمنی ندارم حتی با محمود احمدی نژاد. من دوستشان هستم چون می گویم این ره که تو می روی به ترکستان است. مشکل ما این است که آقای احمدی نژاد می خواهد همه را ببرد به ترکستان! این مشکل امروز ماست.

• پرسش: چرا با سوال از رئیس جمهور مخالف بودید؟

پاسخ: دلیل مخالفت ما خیلی واضح است. آیا آقای احمدی نژاد را می خواهید با سوال کنترل کنید؟ او سوال کنندگان را کنترل خواهد کرد. می آید در مجلس و همه را به هم می زند. آیا غیر از این است که به مجلس لطمه می زند؟ من به آقای مطهری گفتم اگر تو یک ساعت وقت داشتی احمدی نژاد هم یک ساعت حتماً احمدی نژاد حریف تو می شد. چه برسد به این که تو یک ربع وقت داری و احمدی نژاد یک ساعت.

• وقتی در مجلس همین هفته های قبل موضوع اصلاح قانون بودجه مطرح بود پیشنهادهایی طرح می شد که کاملاً نقیض اهداف طرح بود وباعثافزایش نقدینگی و تورم می شد که الحمدلله رای نیاورد. وقتی نمایندگان و دولت استراتژی نداشته باشند سینوسی حرکت می کنند

• اگر به خاطر داشته باشید روند نرخ ارز تا ۴ بهمن سال گذشته صعودی بود. پس از آن که داد همه از افزایش نرخ ارز به هوا رفت. طی ۳ روز قیمت دلار را از ۲۰۵۰ تومان به ۱۶۵۰ تومان پایین آوردند یعنی ظرف ۳ روز ۲۳ درصد وضعیت بهتر شد. اقدامی که اجرا شد تصمیم آن را ۱۸ روز قبلش گرفته بودند و طی این ۱۸ روز اجرایی نشد. در بازارهای ملتهب ساعت و بلکه دقایق مهم است. همان روزها بنده در مجلس گفتم آقایان شرکت در مراسم تحلیف رئیس جمهور اکوادور را بر اداره بازار ملتهب ارز ترجیح داده اند. سپس مسئولان اقتصادی به من اعتراض کردند و گفتند که ما بولیوی بودیم و رئیس جمهور اکوادور بود. من هم گفتم چشم اصلاح می کنم، شما مذاکرات بازرگانی در بولیوی را به اداره بازار ملتهب ارز ترجیح دادید.

• یک بار دیگر هم در شهریور چنین اتفاقی تکرار شد که قیمت ارزاز ۲۱۶۰ تومان به ۲۸۰۵ تومان جهید. دولت طی یک ماه هیچ کاری نکرد. مجلس مجدد اعتراض کرد. دولت پاسخ داد که ما ارز به قیمت ۱۲۲۶ تومان داده ایم. از آقای بهمنی پرسیدم به چه کسانی داده اید؟ پاسخ داد: به شرکت بازرگانی دولتی. آیا این یعنی عرضه ارز به بازار؟

• در شرایط فعلی مشکل ما بحران اعتماد است زیرا سیر صعودی پرنوسان داشته ایم. اعتماد به بازار ارز در چنین شرایطی از بین می رود. پول ایرانی تبدیل به پول داغ می شود. احساس می شود دولت در کنترل اوضاع ناتوان است. هرچه دوره بحران طولانی تر باشد این احساس قوی تر می شود. حال که رئیس دولت خودش هم گفته است نمی توانیم. در حضور خبرنگاران و جلوی چشم بینندگان تلویزیون گفت نفت ما را که نمی گذراند بفروشیم. آن چه هم که می فروشیم درآمدش در دسترس نیست. عده ای پدرسوخته هم نمی گذارند ما کار خود را انجام دهیم.

• در طول یک سال و نیم گذشته ۶۴ بخشنامه یا اقدام ارزی صورت گرفت. یعنی هر ۶ یا ۷ روز یک بخشنامه یا اقدام دولت، حال چه تعداد مصاحبه ضدونقیض انجام شدمی توانید جستوجو کنید و آمارش را دربیاورید. آقای بهمنی یک روز می خواست در سوپر مارکت ها سکه بفروشد روز دیگر گفت امروز پول بدهید ۶ماه دیگر سکه بگیرید(اشاره به طرح پیش فروش سکه) از این گونه موارد زیاد بود. دیروز از بورس ارز دفاع می کردند امروز اصلاً به روی خودشان نیاوردند که بورس ارز را مطرح کرده بودند و بازار مبادلات ارزی را راه انداختند.

• با ارز به نرخ مرجع چه وارد کرده اند؟ پورشه وارد کرده اند. ۹۰۰ پورشه در دنیا تولید شده است ۷۰۰ تای آن در ایران دارد می چرخد و عده ای در برابر مردم وفادار به جمهوری اسلامی به آن خودروها تفاخر می کنند.

• باید باور کنیم که نرخ بازار آزاد ارز حتماً وجود خواهد داشت. خجالت هم ندارد. باید بگوییم هر چه که برای ملت لازم می دانیم با نرخ تعیین شده تامین می کنیم و هر کس هرچه ارز اضافه تر خواست می تواند از بازار آزاد تامین کند و نگران هیچ چیزی هم نباشد. اگر ما بتوانیم نیازهای اصلی را تامین کنیم. میزان اندکی نیاز ارزی باقی می ماند. اگر سیاست ما ثابت باقی بماند نرخ ارز بازار آزاد به نرخ تعیین شده نزدیک خواهد شد و این سیاست حداقل تا یک سال نباید تغییر کند.

• مکمل طرح های مدیریت بازار ارز، سهمیه بندی کالاست. حتماً باید نظام کوپنی برگردد و در این زمینه نباید تردید کرد. حتماً باید برای مردم تضمین کنیم که بخشی از کالاها برای آن ها تامین می شود. برخی کوپن را نجس ذاتی می دانند. به آن ها گفتم این حرف ها را نزنید. کشورهای سرمایه داری هر زمان اقتضا کند از این کارها می کنند. الان در آمریکا، دولت به ۴۵ میلیون نفر کوپن غذای(Food Spam) می دهد. چه کسی یارانه را مطلقاً حذف می کند؟

• بورس ارز را که آن همه درباره اش صحبت می کردند،(البته بنده از مخالفان آن بودم) و در شورای پول و اعتبار بورس ارز را تصویب کردند و مصوبه اش را بردند پیش آقای احمدی نژاد که ایشان تایید نهایی کند. عده ای که خدا پدرشان را بیامرزد به آقای احمدی نژاد گفتند بورس ارز چنین خطراتی دارد. ایشان مصوبه را داخل کشو گذاشت. من از این که آن مصوبه داخل کشو گذاشته شد، خوشحال شدم اما…

• پارسال در صندوق توسعه ملی هم سوراخ کوچکی ایجاد کردند و ۱۰درصد منابع صندوق را به صورت ریالی برای صنعت و ۱۰درصد هم برای کشاورزی اختصاص دادند. در مجلس می خواستند ۱۰درصد را تبدیل به همه منابع کنند که جلوی آن را گرفتیم که منابع، به شکل ارزی خرج شود و نه ریالی تا فناوری و ماشین آلات وارد کشور شود و بیماری هلندی نیز تکرار نشود.

• همین استفاده زیاد از ارز نفتی در بودجه و خالی کردن حساب ذخیره ارزی فقط تقصیر دولت نبود بلکه مجلس هم مقصر بود. حال دولت بیشتر و مجلس کمتر اما هر دو مقصر بودند.

• برنامه چهارم پس از تصویب در مجلس ششم بدون طی مراحل قانونی به مجمع تشخیص فرستاده شد. اولین کاری که در مجلس هفتم انجام دادیم این بود که نامه ای به رهبری نوشتیم که این برنامه مسیر قانونی را برای ارسال به مجمع تشخیص طی نکرده است و باید به مجلس بازگردد. نامه را من، سبحانی، خوش چهره، نادران و مصباحی مقدم امضاء کرده بودیم. رهبری دستور دادند برنامه چهارم از مجمع تشخیص به مجلس بازگشت. ما در اصلاح ۱۲۸ اشکالی شورای نگهبان بر مصوبه مجلس داشت، سعی زیادی کردیم تا برنامه چهارم تصحیح کنیم و برنامه چهارم نسبتاً قابل قبول شد.

• در موضوع واگذاری مخابرات چه کسی غیر از من و آقای نادران مخالفت کرد؟ خودشان برای سپاه این میدان ها را گشوده اند و مجلس هم سکوت کرد.

• برنامه پنجم که اصلاً برنامه نیست. این را هم خدمت رهبری بیان کردم که ایشان پذیرفتند مطالبی را هم آقای احمدی نژاد گفت که رهبری پذیرفتند و تکالیفی به ما فرمودند که ما انجام دادیم.

• وقفه تشخیص و تصدیق؛ یعنی شوک را تشخیص دهند و وجود آن را تصدیق کنند. آقای احمدی نژاد حدود سه ماه پیش در مصاحبه ای که با آقای حیدری داشت، گفته بود: چه کسی گفته رکود داریم. حال آن که ۳ سال است که از شروع رکود گذشته است. تصدیق یک شوک خود زمان می برد.

• متاسفانه آقای احمدی نژاد فشار آورده است و بانک مرکزیِ بی اراده ۳۰هزار میلیارد تومان اعتبار به بانک مسکن داده است. این مبلغ ضرب در ۵ موجب افزایش نقدینگی شده است. زمانی که رهبری می فرمایند در اقتصاد مقاومتی سرمایه های ایرانی و کار و اندیشه ایرانی باید مورد استفاده قرار گیرد مربوط به این موارد است. حال ایشان پدر است همه موارد را نمی گوید. من که برادرم حرف ها را می زنم. البته من هم که برادرم بخشی از حرف ها را نمی زنم.

• همین بانک مرکزی ضعیف از حساب بانک های خصوصی، به دستور آقای احمدی نژاد حدود ۳۰هزار میلیارد تومان پول برداشت.

• در این که مجلس عیب ها و ضعف هایش در بروز شرایط فعلی موثر بوده است تردیدی نداریم.

• بی اعتمادی در بازار ارز به شدت نسبت به دولت وجود دارد. راه حل اصلی ماجرا احیاء اعتماد از دست رفته است که راه حل سیاسی است نه اقتصادی. با ادامه صدارت آقای احمدی نژاد این کار اگر نگویم ناممکن لااقل بعید است من به این آقایان گفتم مردم به شما اعتماد ندارند، استعفا دهید و بروید. گوش نکردند. در جلسه ای به این آقایان گفتم شما که اهل استعفا دادن نیستید. در آن جلسه آقای لاریجانی و ۲نفر از وزرا حضور داشتند. گفتم حداقل به عنوان یکی از قیود تصمیم گیری هایتان بنویسید که مردم اعتماد به دولت ندارند. این قید را بنویسید. راه حل بازار ارز سیاسی است و اقتصادی نیست.

• مجلس گرفتار آسیب های جدی است. وقتی می گویند تعامل منظورشان معامله است. برخی تعامل می کنند و برخی معامله. برخی به شدت کم قیمت هستندو برخی قیمتشان را کسی جز خدا نمی داند. برخی در حدی قیمتشان پایین است که به یک دفتر پیشخوان خدمات دولت برای فرزندشان رضایت می دهند. از این دسته افراد در مجلس داریم. گاهی اوقات با یک سفر خارجی رای درست می شود. با تغییر رئیس اداره آموزش و پرورش رای درست می شود و این خیلی سخیف و بد است.

• این که آقای احمدی نژاد به رهبری شکایت کرد و گفت این ها سوالات بی خود می پرسند و وزیر من باید دائم به مجلس بیاید و پاسخ دهد درست می گفت. سوال از وزیر مطرح می شود ولی سوال گرو است. سوال جدی نیست و ابزار است. پس از این که حاجتش تامین شد سوالش را پس می گیرد. این ها خیانت در امانت است ولی احمدی نژاد و دار و دسته اش در تشدید این خیانت نقش زیادی داشته اند.

• برای حفظ ثبات سیاسی ما ترجیح می دهیم آقای احمدی نژاد را تا پایان دوره تحمل کنیم. این به مصلحت کشور است البته اگر خودش بگذارد. ولی بدانید حل کردن مشکل ارز با این وضعیت سخت است.

• احمدی نژاد گفته است سلمان رشدی به تاریخ پیوست. اگر این حرف را خاتمی می زد به داخل کشور راهش نمی دادند. خب آقای احمدی نژاد واقعاً قابل پیش بینی نیست که چه کاری می کند. بر این اساس نظر من این است که ادامه فعالیت ایشان مضر به حال کشور است ولی نظرات دیگری هم وجود دارد که استدلالشان قابل اعتناست.

• یکی از منافع بزرگی که آقای احمدی نژاد داشت این بود که به تعبیر من رهبری به دست آقای احمدی نژاد برای برخی مفاهیم تجدید ارزش کرد و خود آن مفاهیم شاقول رفتار احمدی نژاد شد و کجی رفتار وی را نشان داد. این کار خیلی بزرگی بود. رهبری مفاهیمی را که داشت از هستی ساقط می شد دوباره زنده کرد. حال همان مفاهیم را کنار احمدی نژاد که می گذاریم شاقول وی می شود.

• تعویض رئیس جمهور در فاصله چند ماه تا پایان دوره حتماً نشانه بی ثباتی است و این را شما بهتر از من واقف هستید. به اضافه این که آقای احمدی نژاد پول نقد می دهد. کدام سیاستمدار چنین کاری می کند. ایشان در کرمانشاه گفت من پول نفت را جوری تقسیم می کنم که تا ۱۰۰سال کسی نتواند تغییرش دهد. همان قصد سوء را دارد. البته سوء از نظر کارشناسی بنده و کاری به نیت ایشان ندارم درباره عملش حرف می زنم. همین ۴۵هزار و ۵۰۰تومان را از نظر سیاسی چه کسی می تواند به راحتی حذف کند؟ اگر ۱۰۰هزار تومان به این مبلغ اضافه کند چگونه می توان با وی مخالفت کرد. یک عده مثل من به صورت انتحاری مخالفت خواهند کرد ولی تاثیر سیاسی بیرونی آن چیست؟

• احمدی نژاد می خواهد جمعیت راضی از دریافت یارانه را بالاتر ببرد و این کار به لحاظ سیاسی یک تیزهوشی و البته اغواء و سیاسی کاری محسوب می شود.

• هنوز هم جمعیت کثیری دریافتی شان از افزایش هزینه شان بیشتر است و به احمدی نژاد خوش بین هستند.

• در انتخابات ریاست جمهوری آینده تعداد کسانی که تکلیف شرعی احساس خواهند کرد! و کاندیدا می شوند بسیار بیشتر از دوره های گذشته است.

• سبدی از کالاهای اساسی به شکل کوپنی و سهمیه بندی توزیع شود تا حداقلی از مصرف برای مستضعفان تضمین گردد.

• من می گویم حال که تغییر احمدی نژاد ظاهرا ممکن نیست کاری کنیم که تا پایان دوره ریاست جمهوری ضرر حضورش کمتر باشد و اگر منفعتی دارند بیشتر باشد.

• مجلس برای برون رفت از آشفتگی بازار ارز برنامه پنجم را اصلاح کند و به دولت اجازه تعیین نرخ ثابت را بدهد.

" احمدي نژاد مدل هاي اقتصادي موجود را قبول نداشت و جايگزيني هم براي آن ها پيدا نکرد.