به گزارش افکارنیوزبه نقل از ایسنا، قاسم رضائیان خاطرنشان کرد: از زمان کاشت نخستین نهال چای در کشور بیش از یک قرن می‌گذرد و از حدود نیم قرن پیش، خرید برگ سبز چای و تولید و انجام امور بازرگانی آن در انحصار دولت درآمد.

وی بیان کرد: سیستم ناکارآمد دولتی، عدم برنامه‌ریزی مدون بلندمدت و حتی میان مدت، وجود نداشتن بازار رقابتی تولید و بازرگانی چای، نداشتن مدیریت بر ذائقه مصرف‌کننده و در نتیجه تغییر ذائقه به مصرف چای خارجی و عوامل متعدد دیگر، پاسخگوی نیازهای تولیدکننده، مصرف کننده و سایر عوامل دست‌اندرکار این کشت و صنعت نیست و حتی سبب انباشت ده‌ها هزار تن چای خشک در انبارها شود.

رضائیان ادامه داد: در نتیجه بروز این مشکلات، مسئولین وقت، تصمیم به تهیه و اجرای طرحی مبنی بر واگذاری امور چای به بخش خصوصی و تعاونی‌ها کرد که متأسفانه طرح مذکور بدون مهیا کردن زمینه‌های فرهنگی، ایجاد بسترهای لازم و اجرای پایلوت آن، از ابتدای دوره بهره‌برداری سال ۱۳۷۹ در کل مناطق چایکاری استان‌های گیلان و مازندران به مرحله اجرا درآمد.

وی افزود: طرحی که با ایده‌های آرمانی می‌آمد تا این صنعت را از رکود، خارج و به رشد و پویایی برساند، در اجرا به دلایل مذکور و همچنین جامع‌نگری نشدن لازم، اجرا نشدن بندهای اساسی طرح همچون خرید چای‌های فروش نرفته توسط دولت، استقبال نکردن و نیز پشتیبانی نامناسب از اجرای طرح و عوامل دیگر، به بیراهه رفت و خیلی زود از اهداف پیش‌بینی شده خود فاصله گرفت.

رضائیان تصریح کرد: هرچند دولت در طی دوره پنج ساله پیش‌بینی شده اجرای طرح(در سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۴) با صرف هزینه‌های گزاف در قالب پرداخت تسهیلات با سود بالا به مدیران کارخانجات چایسازی برای خرید برگ سبز و تولید و فرآوری آن و پرداخت کمک بلاعوض به چایکاران جهت به‌زراعی باغات چای کوشید تا این صنعت در گذر از سیستم دولتی به خصوصی راه خود را پیدا کرده و در مسیر رشد و تعالی رهنمون شود، اما این امر در عمل به نتیجه مطلوب نرسید؛ زیرا دولت از حمایت‌هایی که نسبت به سیستم دولتی داشت، از بخش خصوصی دریغ کرد.

وی ادامه داد: در نهایت پس از این‌که طرح اصلاح ساختار تشکیلاتی چای کشور و طرح پنج ساله پرداخت کمک بلاعوض به چایکاران نتوانست موفقیتی کسب کند و حتی سبب نارضایتی گسترده چایکاران، مقروض شدن و تعطیلی کارخانجات چای‌سازی و رکود بی‌سابقه صنعت چای داخلی، واردات بی‌رویه سالیانه صدها هزار تن چای قاچاق خارجی به کشور و سایر مشکلات متعدد دیگر همچون رهاسازی باغات چای توسط چایکاران مأیوس از آینده و تغییر کاربری اراضی چایکاری شد، اجرای طرح خصوصی‌سازی صنعت چای با با مشکل مواجه شد.

رضائیان تصریح کرد: در این شرایط حساس که نیاز به متولی متخصص ضرورت داشت، در اقدام شتاب زده دیگری، بحران صنعت چای با پاک کردن صورت مسأله که همانا انحلال کامل سازمان چای کشور، عدم حمایت از چایکار و چایساز بود، وارد مرحله دیگری شد و مجلس شورای اسلامی که وضع را به این شکل دید، با هدایت و حمایت نمایندگان مردم استان گیلان وارد عمل شد و دولت را ملزم به خرید تضمینی برگ سبز چای و چای خشک از ابتدای سال ۱۳۸۴ کرد و این روند با خرید برگ سبز چای و فروش یارانه‌ای آن به کارخانجات چایسازی طرف قرارداد و تحویل چای خشک(به میزان بدهی کارخانجات بابت خرید برگ سبز) از آنان تا سال ۱۳۸۸ تداوم یافت.

وی عنوان کرد: در طی این سال‌ها که مجددا خرید تضمینی چای صورت گرفت، به دلیل انحلال سازمان چای کشور، سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور مسئولیت این وظیفه مهم را با بهره‌گیری از کمترین امکانات و عدم آشنایی با چای به‌عهده گرفت. متأسفانه از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ مشکلات عدیده‌ای برای کشاورزان و کارخانه‌داران در بخش تولید و صنعت چای که متأثر از بی‌تدبیری و اجرا نشدن مصوبات دولتی بود، بوجود آمد.

رضائیان ادامه داد: بازار نیز به‌جای این‌که به تولید داخل توجه کند و همچنان نفع خود را در فروش و ارائه چای‌های وارداتی اسانس دار می‌دید، روی خوش به چای داخلی نشان نداد که این حرکت بی‌برنامه نیز راه به جایی نبرد و نتیجه مطلوبی دربر نداشت.

وی اظهار کرد: مشکلات چای کشور همچنان باقی ماند و سبب شد تا دولت به این نتیجه برسد که متولی دیگری تعیین کند که ابتدا با راه‌اندازی اداره‌کل چای شمال و سپس ارتقای آن به سازمان چای کشور، آن‌هم در مرکز چای کشور(لاهیجان) امیدواری ایجاد شد که چای ایرانی با همت مدیران و کشاورزان و مسئولین دوباره قامت راست کند و کیفیت بی‌نظیر خویش را بار دیگر همانند قدیم به رخ جهانیان بکشاند.

رضائیان افزود: متأسفانه چنین نشد و هر مسئولی فارغ از مشکلات چایکاران به ارائه آمار و عملکرد می‌پردازد که با وجود تلاش‌های فراوان، خروجی مناسبی که بتواند سبب ارتقا و بهبود وضع این صنعت باشد، نداشته است که نمونه‌هایی از این گله‌مندی‌ها را هر از چندگاهی توسط نمایندگان و مسئولین و نیز در رسانه‌های جمعی و جراید و تحقیقات علمی و پژوهشی می‌بینیم.

وی گفت: آن‌چه که در چند سال اخیر به وضوح مشاهده می‌شود، نشان از روند تخریب و رهاسازی و تغییر کاربری باغات چای، فرسودگی و پیری بوته‌های چای، کاهش شدید بهای چای داخلی، افزایش حواله‌های چای خارجی در بازار که در قبال تولید و خرید چای داخلی اعطاء می‌شود و بعضاً انباشت انبارها از وجود چای داخلی دارد.

رییس هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان و بازرگانان گیلان تصریح کرد: حال در چنین شرایطی که باغات فرسوده، تولیدکنندگان مأیوس و مقروض به سیستم بانکی و تجار و مصرفکنندگان گریزان از مصرف چای داخلی هستند، امید است دستاندرکاران ضمن استفاده از فرصتها، شناخت تهدیدها و عبرت از چالشهای گذشته، با همدلی و تلاش و همیاری تلاشگران این صنعت دیرینه که سالها در این صنعت حضوری مؤثر داشتهاند، آن را مجددا به پویایی برسانند و در این مسیر از تواناییهای متخصصان، محققان، کارشناسان و دستاندرکاران مجرب این صنعت غافل نباشند.