تصور کنید با پرداخت هزینهای نسبتاً سنگین مصنوع طلا خریداری میکنید و بعد از مدتی به هر دلیلی تصمیم به فروش آن میگیرید.

به گزارش شبکه ایران، در مراجعه به اولین طلافروشی متوجه می‌شوید عیار و کیفیت آنچه خریداری کرده‌اید، از آنچه فروشنده به شما گفته بود، بسیار پائین‌تر است به گونه‌ای که نه تنها از محل افزایش قیمت طلا سودی نمی‌برید بلکه ناچارید آن را حتی به یک سوم قیمتی که خریداری کرده‌اید، بفروشید اما شما فاکتور خرید در دست دارید پس می‌توانید به همان طلافروشی مراجعه و با ارائه فاکتور از او بخواهید در مورد مشکل عیار توضیح داده و زیان شما را جبران کند اما تجربه نشان داده چنین فروشندگانی خیلی زود کسب و کارشان را تغییر می‌دهند تا ناچار نشوند به خاطر تقلب در فروش در مرجعی پاسخ دهند و بر همین اساس است که وقتی به آدرس مغازه مراجعه می‌کنید، خبری از طلافروشی نیست.

متأسفانه چنین مسائلی طی سال‌های اخیر در بازار مصنوعات طلای کشور بسیار زیاد شده چرا که به دلیل تخصصی بودن معیارهای سنجش کیفیت در مصنوعات طلا و جواهر، مردم عادی نمی‌توانند از طریق مشاهده مصنوعات، صحت ادعای فروشندگان را راستی‌آزمایی کنند و طبق روال به آنچه فروشنده می‌گوید اعتماد می‌کنند و از سوی دیگر حجم چشمگیر مصنوعات خارجی با عیارهای پائین که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، ویترین مغازه‌ها را پر کرده است.

براساس نص صریح قانون، ورود، حمل و فروش مصنوعات خارجی ممنوع بوده و قاچاق محسوب می‌شود با این وجود مصرف بالای مصنوعات طلا در ایران و سود کلان نهفته در عرضه این مصنوعات، موجب شده عده‌ای ریسک قاچاق را با روی باز بپذیرند.

عیار از ۶ تا ۲۴؟!

در بسیاری کشورهای دنیا بویژه کشورهای اروپایی و توسعه‌یافته، استفاده از طلاهای عیار پائین به دلیل تنوع رنگ و آلیاژ و البته پائین‌بودن قیمت نسبت به طلاهای عیار بالا، رونق زیادی دارد اما در کشورهای شرقی از آنجا که مردم به مصنوعات طلا نگاهی سرمایه‌ای دارند و آن را یک اندوخته قابل تبدیل به پول تلقی می‌کنند، بازار بر محور طلاهای با عیار بالا می‌چرخد.

در ایران، در سال‌های پیش از انقلاب دو عیار ۱۷ و ۱۸ در بازار عرضه می‌شد اما به دلیل برخی سوءاستفاده‌ها و بعضاً عرضه طلای ۱۷ عیار به جای طلای ۱۸ عیار و نارضایتی خریداران، مؤسسه استاندارد، ‌ عیار استاندارد طلا در کشور را ۱۸(۷۵۰) تعیین کرد و تولید طلا با این عیار و عیارهای ۲۰ و ۲۲ را به رسمیت شناخت.

بر همین اساس، هم اکنون تولید طلا با عیار کمتر از ۱۸ فقط برای اهداف صادراتی مجاز بوده و عرضه آن در بازار داخل ممنوع است.

اما در کشوری مثل ژاپن مصنوعات با عیار ۲ و در امریکا مصنوعات با عیار ۶ و ۱۴ نیز عرضه می‌شود. یا در کشور همسایه ترکیه که بخش عمده طلاهای قاچاق از این کشور انجام می‌شود، بخش عمده مصنوعات طلا با عیار ۱۴ ساخته می‌شوند.

مشکل کجاست؟

براساس آنچه گفته شد، تولید و عرضه طلا با عیارهای پائین‌تر از ۱۸ در بسیاری از کشورهای دنیا مرسوم است و این موضوع زمانی به یک مشکل تبدیل می‌شود که برخی فروشندگان طلا در کشور، مصنوعات خارجی که همگی به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند و عیار پائینی دارند را به اسم و قیمت طلای ۱۸ عیار به مردم می‌فروشند.

به این معنا که مثلاً حلقه انگشتری که در کشور ترکیه با عیار ۱۴ ساخته شده و در خود این کشور به عنوان طلای ۱۴ عیار فروخته می‌شود، وقتی به صورت قاچاق وارد بازار می‌شود، برخی فروشندگان سودجو آن را به اسم طلای ۱۸ عیار به مشتری می‌فروشند و اتفاقاً با ذکر این موضوع که این انگشتری ساخت ترکیه است، عموماً اجرت ساخت بالایی هم مطالبه می‌کنند.

عیار یعنی چه؟

میزان خلوص طلا در دنیا با دو معیار سنجیده می‌شود؛ یکی استاندارد امریکایی است که به گفته محمد کشتی‌آرای، رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر، براساس آن، بالاترین خلوص طلا که مربوط به شمش طلاست را معادل ۲۴ در نظر می‌گیرند و به تناسب افزودن سایر آلیاژها به آن، عیار طلا نیز کاهش می‌یابد.

یعنی در یک قطعه مصنوع طلای ۱۸ عیار، ۱۸ واحد طلای خالص و شش واحد آلیاژ مس و نقره به کار می‌رود.

کشتی‌آرای می‌گوید: میزان مس و نقره هم به تناسب رنگ مورد انتظار در مصنوع، متغیر است. اگر مصنوع، طلای سفید باشد، ۱۸ واحد آن را طلای خالص و شش واحد را آلیاژ طلای سفید تشکیل می‌دهد.

استاندارد دیگری که برای سنجش خلوص طلا به کار می‌رود، عیار از یکهزار است. به این معنی که عیار شمش خالص طلا معادل عدد یکهزار فرض شده و به هر میزان آلیاژی که به مصنوع افزوده می‌شود، عیار از عدد یکهزار کاهش می‌یابد.

عیار ۱۸ در استاندارد امریکایی معادل عیار ۷۵۰ است. بر این اساس، هرچه عیار مصنوع طلا پائین‌تر بیاید، نه تنها قیمت آن کمتر شده و قدرت خرید مصنوعات طلا برای مردم افزایش می‌یابد بلکه دست سازندگان برای بکار بردن آلیاژ بیشتر باز شده و آنها می‌توانند تنوع بیشتری در رنگ مصنوعات طلا ایجاد کنند. این همان نکته‌ای است که در داخل کشور ما به آن کمتر توجه شده است.

تولیدکنندگان مایل‌اند دولت با به رسمیت شناختن عیارهای پائین‌تر، به بازار مصنوعات رونق ببخشد. آنها می‌گویند با این کار علاوه بر این‌که مردم می‌توانند به جای خرید بدلیجات بی‌ارزش، مصنوعات طلای با عیار پائین‌ خریداری کنند، بساط و بازار داغ مصنوعات قاچاق خارجی هم برچیده خواهد شد. اما این موضوع هنوز مورد اهتمام مسئولان ذیربط قرار نگرفته است.

قاچاق؛ ۴۰ یا ۷۰ درصد؟!

گمانه‌های متفاوتی در مورد حجم مصنوعات قاچاق موجود در بازار وجود دارد. فروشندگان می‌گویند تا ۴۰ درصد مصنوعات موجود در بازار طلای کشور، ساخت کشورهایی مثل ترکیه، تایلند و حتی ایتالیاست که به صورت قاچاق وارد شده است. اما تولیدکنندگان داخلی مصنوعات طلا که زیان اصلی قاچاق مصنوعات خارجی، متوجه آنهاست می‌گویند حداقل ۷۰ درصد مصنوعات موجود در بازار، قاچاق هستند.

اگر به ویترین طلافروشی‌ها، نه فقط در تهران، بلکه بسیاری شهرهای کشور نگاهی گذرا بیندازید، تا حدودی می‌توانید برآورد کنید کدام یک از دو عدد فوق‌الذکر به واقعیت نزدیکتر است. اما سؤال اینجاست گردش مالی در بازار مصنوعات ایران چقدر است؟! طبیعتاً کسی را پیدا نخواهید کرد که حاضر باشد به صورت رسمی پاسخ حتی غیردقیقی به این سؤال بدهد اما یک مقام مطلع می‌گوید: براساس برآورد تولیدکنندگان داخلی روزانه یک تن طلای دست اول(اعم از ساخت داخل یا خارج)، طلای دست دوم و طلای آب شده در بازار کشور جابه‌جا و خرید و فروش می‌شود. بله؛ رقم بسیار درشتی است.

سال سخت فروشندگان قاچاق

در این فرصت، مجال کافی نیست تا تبعات عرضه مصنوعات قاچاق بر پیکر تولید داخلی را مورد اشاره قرار دهیم اما ناگفته پیداست قاچاق، این صنعت را نیز همچون برخی دیگر از صنایع کشور دچار مشکلات متعددی کرده است.

بر همین اساس است که به گفته علی سهیلی، معاون مشارکت‌های مردمی و امور بین‌الملل ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، این ستاد از نیمه سال گذشته با تمرکز بر موضوع قاچاق مصنوعات طلا و جواهر، جلسات متعددی با دست‌اندرکاران این بخش برگزار کرد و براساس واقعیات و شرایط موجود در بازار مقرر شده امسال برخورد شدید و قاطعی با عرضه‌کنندگان و فروشندگان مصنوعات قاچاق صورت بگیرد.

هشدار به فروشندگان توصیه به خریداران

این مقام مسئول در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به وجود کنترل‌های نامحسوس در بازار و تأکید بر این‌که امسال در برهه‌های مختلف زمانی طرح‌های ضربتی جمع‌آوری مصنوعات قاچاق از سطح مغازه‌ها به اجرا درخواهد آمد به فروشندگان توصیه می‌کند: چنانچه فروشندگان مصنوعات خارجی دارند هر چه سریع‌تر به بنکدارانی که از آنها خرید کرده‌اند، برگردانند و بنکداران هم بهتر است یا این مصنوعات را عودت داده یا هر چه زودتر نسبت به ذوب کردن آنها اقدام کنند چرا که با آغاز این طرح ضربتی زیان مالی ناشی از جمع آوری این مصنوعات و جرم قاچاق متوجه دارنده مصنوعات قاچاق خواهد بود.

او به مردم و خریداران نیز توصیه اکید می‌کند: برای جلوگیری از هرگونه زیان و ضرر، صرفاً از آن دسته از طلافروشی‌هایی که دارای پروانه کسب بوده و ترجیحاً سابقه فعالیت چندساله دارند نسبت به خرید مصنوعات طلا و جواهر اقدام کنند.

سهیلی می‌گوید: اتحادیه‌های فروشندگان طلا و جواهر در شهرهای مختلف با صدور اطلاعیه‌هایی به اعضای خود در مورد جمع‌آوری و عودت هر چه سریع‌تر مصنوعات قاچاق هشدار داده‌اند.

آنگونه که او اظهار میکند ضبط مصنوعات قاچاق، جرایم سنگین و ابطال پروانه کسب در انتظار کسانی است که با عرضه طلای قاچاق، به تولید داخل ضربه میزنند.