«چابهار» و «گوادر»؛ ۲ بخت با ۴ خواستگار
به گزارشافکارنیوز؛ چندی پیش دهلی‌نو از تصمیم خود برای مشارکت در طرح توسعه «بندر چابهار» در جنوب شرق ایران خبر داد.

این ایده بیش از یک دهه گذشته، برای اولین در جریان سفر «محمد خاتمی» رئیس‌جمهور وقت ایران به دهلی‌نو برای شرکت در جشن‌های «روز جمهوری هند» در ژانویه ۲۰۰۳ مطرح شد اما وقفه طولانی که در اجرای این پروژه مهم به وجود آمد، حاکی از این حقیقت است که دولت «ائتلاف متحد ترقی‌خواه» هند نتوانست عزم خود را برای اجرای پروژه‌های مهم در حوزه امنیت ملی این کشور جزم کند.

اگر وزارت دارایی در دوران حکومت ائتلاف ترقی‌خواه نتوانست در پروژه‌های استراتژیک داخل و خارج مرزها سرمایه‌گذاری کند، اما دولت «نارندا مودی» مشتاق است تا با رفع اختلافات درون سازمانی، در این زمینه به پیش برود.

در شرایطی که «آرون جیتلی» مسئولیت همزمان وزارتخانه‌های دارایی و دفاع را بر عهده دارد، متقاعد کردن مأموران دولتی وزارت دارایی بسیار ساده‌تر شده است.

اندیشکده «کارنگی» در گزارشی آورده است: دهلی‌نو به خوبی می‌داند که بندر چابهار ابزاری برای افزایش قدرت ژئوپلتیک آنان در برابر پاکستان و همچنین تحقق منافع مشترکشان در ایجاد مسیرهای جایگزین در افغانستان و آسیای مرکزی به سمت اقیانوس هند می‌باشد.

دولت «اتحاد دموکراتیک ملی» متعهد شده حدود ۸۵ میلیون دلار برای احداث۲ لنگرگاه در چابهار و ایجاد یک پایانه کانتینر اختصاص دهد.

طرح بندر چابهار در شرایطی مطرح می‌شود که پاکستان قصد دارد با کمک‌های مالی قابل توجه چین، طرح «بندر گوادر» را در ساحل «مکران» اجرا کند.

از نظر تهران، پروژه گوادر موقعیت ایران را به عنوان دروازه آسیای مرکزی تضعیف می‌کند و لذا این کشور تصمیم به توسعه بندر چابهار گرفت؛ بندری که فاصله چندانی با گوادر ندارد.

دهلی که مدت‌ها با مخالفت پاکستان برای دسترسی زمینی به افغانستان مواجه بوده بندر چابهار را یک جایگزین مطمئن برای دسترسی فیزیکی به افغانستان می‌داند.

در همین حال، کشور محصور افغانستان که تنها راهش به دریا از طریق پاکستان است، برای رهایی از وابستگی استراتژیک خود به اسلام‌آباد، از این پروژه استقبال کرده است.

حتی آمریکا که مصمم به منزوی کردن ایران است نیز تصمیم گرفته تا از تلاش‌های دهلی، کابل و تهران برای توسعه کریدورهای حمل و نقلی که موجب بهبود ارتباط جامعه بین‌الملل با افغانستان می‌شود حمایت کند.

پروژه چابهار تنها طی یک دهه اخیر اهمیت زیادی پیدا کرده است، طرح آمریکا برای کاهش حضور نظامی‌اش در افغانستان باعثافزایش آسیب‌پذیری استراتژیک این کشور می‌شود.

این در حالی است که روابط هند و پاکستان نیز وارد مرحله پرتنشی شده و امید زیادی برای عادی سازی روابط تجاری بین این ۲ کشور به نظر نمی‌آید. بنابراین احتمال کمی وجود دارد که اسلام‌آباد با طرح یکپارچگی اقتصادی ۳ جانبه با هند و افغانستان موافقت کند.

حال، تهران و دهلی نو باید با دولت جدید کابل وارد مذاکره شوند و موضوع توافقنامه‌های ترانزیتی و تجاری ۳ جانبه را مورد بررسی قرار دهند؛ موضوعی که می‌تواند منافع استراتژیک و اقتصادی بندر چابهار را هر چه زودتر مشخص کند.