عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی با حضور در صبحانه کاری اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران پس از استماع سخنان برخی نماینده‌های فعالان بخش خصوصی، درباره مشکلات بخش خصوصی در حوزه حمل و نقل و مسکن و شهرسازی٬ با فعالان اقتصادی به بحث و تبادل نظر پرداخت.
انصاری نایب رئیس اتاق بازرگانی٬ صنایع٬ معاون و کشاورزی ایران گفت: سخت جانی اندیشه سوسیالیستی و اقتصاد دولتی مورد نظر همه دوستان حاضر در جلسه است٬ سئوال این است که چگونه می‌توان با وزارتخانه همراه بود و چگونه اتاق و مجموعه فعالان حوزه اقتصاد در حوزه راه و شهرسازی می‌توانند با وزارتخانه همراه باشند و کمک کنند تا مشکلات گام به گام حل شود.
بخش خصوصی امنیت می‌خواهد
محمد امیرزاده رئیس کمیسیون احداث اتاق بازرگانی٬ صنایع٬ معاون و کشاورزی ایران اظهار کرد: دکتر آخوندی همواره حامی بخش خصوصی بود. ضررهای دولتی را تبدیل به سود و بهره برای وزارت راه و شهرسازی کرد. از صحبت‌های چالشی وزیر راه و شهرسازی تشکر می‌کنم و اتاق استقبال می‌کند که از بیرون به آن نگاه شود و رفتارهایش مورد نقادی قرار گیرد.
وی افزود: بخش خصوصی امنیت می‌خواهد٬ بخش خصوصی می‌خواهد اگر امروز از معاون وزارت راه و شهرسازی انتقاد کرد و فردا خواستند بدبختش کنند به وزیر دسترسی داشته باشد و بتواند دفاع کند. این امنیت باشد رقابت نهادینه می‌شود. حفظ حیات بنگاه اقتصادی در واقع حفظ ظرفیت توسعه ملی کشور است. باید فضای محیط زیست اقتصادی را مناسب کرد تا بتواند به سمت رشد و توسعه خود حرکت کند.
رئیس کمیسیون احداث اتاق بازرگانی٬ صنایع٬ معاون و کشاورزی ایران یادآور شد: آقای وزیر شما از وزرای قبل از انقلاب مثال زدید چرا وزرای امروز با هر تصمیمی مواجه می‌شوند خودشان را با آن تصمیم وفق می‌دهند. معتقدم باید شهامت استمرار تصمیم‌گیری‌ها در کشور باشد عده‌ای خود را فدا کنند تا قانون نهادینه و اصل رقابت پذیرفته شود. عنصر اصلی توسعه ملی بنگاه‌ها هستند. در بخش دولتی و خصولتی ۱۵ درصد رشد ظرفیت ملی نهفته است اما در بخش خصوصی ۸۵ درصد این استعداد وجود دارد. فضا برای امنیت و اعتماد فعالان بخش خصوصی نیاز است باید شوق را جایگزین اجبار کرد و سود مطلوب در قراردادها مدنظرمان باشد.
وی ادامه داد: امروز نظام مهندسی خودش عامل جلوگیری از توسعه اقتصاد کشور شده است؛ بدترین کار خودارجاعی است ساختمان‌ساز حق ندارد ناظر خود را انتخاب کند.
امیرزاده گفت: امام علی (ع) می‌گوید ثروت که از در وارد شود فقر از پنجره می‌گریزد٬ متأسفانه فضایی به وجود آوردیم از در با قدرت تمام فقر وارد می‌شود و ثروت از پنجره می‌گریزد و به کشورهای اطراف می‌رود. همه ما مسئولیم و باید توان خود را برای ایجاد فضایی که فرمایش امام علی است تلاش کنیم.
بخش خصوصی با عدم اجرای قانون و وجود فساد سازمان یافته مواجه است
ملک نماینده کمیسیون حمل و نقل٬ لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی٬ صنایع٬ معاون و کشاورزی ایران یادآور شد: یکی از مشکلاتی که الان بخش خصوصی با آن مواجه است عدم اجرای قانون و وجود فساد سازمان یافته است. در واقع عدم اجرای قانون ایجاد رانت می‌کند و این روند ادامه می‌یابد. متاسفانه الان وضعیت به جایی رسیده که ما در مقابل فساد انگار بی حس و حال هستیم. یعنی کسی که فسادی را می‌بیند تن و بدنش نمی‌لرزد.
وی افزود: اگر وزارت راه و شهرسازی به کمک بخش خصوصی نیاز دارد این بخش چگونه می‌تواند در این حوزه فسادهای سازمان یافته را به اطلاع وزیر راه و شهرسازی برساند. دکتر آخوندی بخش نامه خوبی را در مهرماه خطاب سازمان‌های تابعه وزارت راه و شهرسازی ابلاغ کرد اما نحوه اجرای آن برای بخش خصوصی مشخص و معین نیست.
ملک اظهار کرد: تمام سازمان‌ها برای خود شرکت‌های تعاونی کارکنان و بازنشستگان راه‌اندازی کردند. رانت اطلاعاتی و دیگر رانت‌ها را نیز دارند و دستگاه ناظر خوبی وجود ندارد که بخواهد این خطاها را متوجه شود و با آنها برخورد کند.
انتقاد از تحمیل پروژه‌هایی به مدیران استانی بدون تنظیم قرارداد
کیانی رئیس اتاق بازرگانی٬ صنایع٬ معاون و کشاورزی یاسوج گفت: امروز شاهد مرگ بنگاه‌های کوچک در استان‌ها هستیم. هم در حوزه پیمانکاری و هم در حوزه مسکن مهر مشاهده می‌کنیم مدیران اجرایی وزارت راه و شهرسازی با توجه به فشار نمایندگان مردم در مجلس مطالبات پیمانکاران آن بخش را که مربوط به دولت‌های قبل است پذیرا نیستند و می‌گویند با اعتبارات کمی که وجود دارد فقط موظفیم کارهای جدیدی را آغاز کنیم و خیلی به پرداخت مطالبات پیمانکاران دولت قبل تعهدی نداریم.
وی افزود: امروز پروژه‌هایی به مناقصه گذاشته می‌شود که نه تامین و نه تخصیص اعتبار شده است. ابلاغ اعتبارهایی در حوزه ملی و راه‌های روستایی به دستگاه‌های اجرایی شده که ریالی از آنها تخصیص پیدا نکرده است. بر اساس آن ابلاغ اعتبار پروژه به مناقصه و پیمانکار انتخاب شده اما تخصیص منابع نشده است. اوراق اسناد خزانه اسلامی راهکار خوبی برای پرداخت بدهی پیمانکاران است اما ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده، ۱۰ درصد سپرده‌ها، ۵ درصد بیمه حق کارفرما و ۳ درصد مالیات از کجا برای اوراق تامین می‌شود. ادارات کل درگیرند و نمی توانند تامین اعتبار کنند تا ۲۷ درصد یادشده را برای عملیاتی کردن اسناد خزانه اسلامی پرداخت کنند و آن بخش از مطالباتی که بعد از ۲۱ اسفند ۹۳ به ذیحسابی رفته آنها بخواهند اوراق دریافت کنند باید با ۲۵ درصد تنزیل بفروشند.
کیانی بیان کرد: پروژه‌های میلیاردی هستند که به دستور استاندار و فشار نماینده بدون قرارداد به مدیران کل استانی تحمیل می شوند و در حالی که بخش خصوصی روی آنها کار کرده اما سازوکاری برای قرارداد آنها وجود ندارد. صدور پروانه‌های مسکن مهر به نام سازندگان، سازمان یا تعاونی‌ها صادر شده که اصلا هیچ دلیلی نداشته سازنده مالیات و بیمه پرداخت کند اما ما سازندگان مسکن مهر در حال اجراییه هستیم و پروژه‌ها بر زمین مانده‌اند.
انتقاد از کم‌توجهی به توسعه بندر چابهار
پل‌مه رئیس فدراسیون حمل و نقل و ترانزیت بیان کرد: هر کشوری دارای جغرافیای سیاسی است اما آیا نقشه جغرافیای اقتصادی برای کشور تقدیم کرده‌ایم؟ خطوط ریلی وانتقال نفت کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس ساخته شده و عن‌قریب است احداث کانال آبی از اقیانوس هند به خلیج فارس برسد. درنتیجه منطقه سوق‌الجیشی تنگه هرمز که یک نقطه استراتژیک برای ماست، گلوگاهی برای اقتصاد ایران خواهد شد. در مقابل بندر خوب چابهار در حاشیه اقیانوس هند کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. درواقع ما هیچ گونه جای پا فراسوی مرز در حوزه حمل و نقل نداریم.
قیمت‌گذاری دولتی به بخش حمل و نقل زیان جدی وارد می‌کند
موسوی‌نژاد رئیس انجمن ریلی کشور اعلام کرد: شفاف‌سازی و رعایت قوانین و مقررات لازمه فعالیت بخش خصوصی است. انتظار داریم وزارت راه و شهرسازی سیاست‌گذاری متمرکز داشته باشد.
وی افزود: همچنین معتقدم بخش حمل و نقل به شقوق مختلفی تقسیم می‌شود که با هم هماهنگ نیستند. اگر سیاست‌گذاری‌ها در بخش حمل و نقل متمرکز باشد و ترجیحات آن را با شرایط متناسب کنیم، بسیاری از مشکلات مرتفع خواهد شد.
مدیرعامل شرکت رجا تأکید کرد: نکته دیگر درباره پرداخت هزینه برابر توسط شقوق مختلف حمل و نقل است.
وی یادآور شد: حمل و نقل تقاضای متقارن ندارد بلکه تقاضای فصلی دارد. بنابراین به شدت نسبت به قیمت حساس است. مداخله دولت در قیمت‌گذاری به شدت به بخش حمل و نقل زیان جدی وارد می‌کند.
انتظار از وزیر راه و شهرسازی برای عمل به توصیه فردوسی
آزاد دبیر انجمن شرکت‌های راهسازی ایران گفت: از فردوسی سه بیتی می‌گویم و انتظار دارم آقای وزیر به همین توصیه‌ها عمل کند: سپاهی نباید که به پیشه‌ور ـ به یک روی جویند هر دو هنر/ یکی کارورز و یکی گرزدار ـ سزاوار هرکس پدیدست کار/ چو این کارآن جوید آن کار این ـ پر آشوب گردد سراسر زمین. آقای دکتر! جلوی آن را بگیرید.
جمع‌بندی نهایی آخوندی
وزیر راه و شهرسازی در جمع‌بندی مباحث مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی گفت: در مدتی که مسئولیت وزارت راه و شهرسازی را بر عهده گرفته‌ام «آزادسازی قیمت بلیت هواپیما که سال‌ها مورد انتظار همه بود» و «تجدید نظر در مدیریت آزادراه‌ها و قیمت‌گذاری بلیت قطار» انجام شد. در حوزه مسکن هم تمام تلاش این بوده و هست که به سمت رقابت برویم.
وی افزود: امنیت و حق را به کسی نمی‌دهند بلکه امنیت و حق را به دست می‌آورند. اینکه تصور شود ما برای شما بجنگیم چنین مسأله‌ای اتفاق نمی‌افتد. اگر قرار به جنگ باشد همه با هم می‌جنگیم. اینکه تصور شود ما بجنگیم و شما در صفا باشید چنین چیزی را خداوند متعال خلق نکرده است. دولت نماینده بخش خصوصی است؛ بخش خصوصی باید برای امنیتش اندیشه داشته باشد و آن را از دولت مطالبه کند.
آخوندی در پاسخ به کیانی گفت: آن زمان که قراردادهای بی‌ربط را به شما در مسکن مهر ابلاغ کردند و شما فکر کردید در آن قراردادها نان و آبی وجود دارد فکر امروزش را می‌کردید؟ بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان قرارداد توزیع شد؛ آیا یک مورد مناقصه برگزار شد؟ کدام اتاق یا سندیکای شرکت ساختمانی اعتراض کرد که چرا بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان قرارداد بدون مناقصه توزیع شد؟ ما امروز در وزارت راه و شهرسازی حتی یک مورد هم پروژه بدون مناقصه نداریم. اگر یک مورد وجود دارد به من اطلاع دهید حتما با آن برخورد می‌کنم. آقایان آن زمانی که نباید پروژه‌ها را می‌گرفتند، رفتند و گرفتند؛ حالا می‌آیند مدعی من می‌شوند که چرا این طور شده است؟ آن زمان نباید این قراردادها را می‌پذیرفتید.
آخوندی در پاسخ به کیانی تأکید کرد: حداقل امسال بیش از ۲ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه برای پرداخت مطالبات گذشته پیمانکاران در حوزه راه و شهرسازی منتشر شد. درباره همه مطالبات گذشته پیمانکاران حتی مسکن مهری که قبولش ندارم گفتم "پرداخت تمام مطالبات به عهده دولت است".
وی افزود: مگر می‌شود طرح عمرانی که تأمین مالی نشده باشد ذی حساب قرارداد امضا کند. گفته شد بخش خصوصی بدون قرارداد کار کرده است٬ اصلا بخش خصوصی که بدون قرارداد کار کند می‌توان اسمش را بخش خصوصی گذاشت؟
وی با بیان اینکه اساسا واگذاری پروژه بدون رقابت را قبول ندارم ادامه داد: دوستان درباره مبارزه با فساد صحبت کردند؛ مبارزه با فساد چگونه انجام می‌شود؟ با آزادی اطلاعات اتفاق می‌افتد. غیر از آزادی اطلاعات راهی برای مبارزه با فساد وجود ندارد. ما تمام اطلاعات وزارت راه و شهرسازی روی سیستم گذاشته‌ایم.
وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: مهم‌ترین کمکی که بخش خصوصی می‌تواند به این وزارت کند، این است که بر کار تمام دستگاه‌های زیرمجموعه ما نظارت داشته باشد؛ اگر جایی دید بدون رقابت پروژه‌ای واگذار شد حتما فریاد بکشد. چون معتقدم توسعه ایران با رقابت و آزادی اطلاعات رخ می‌دهد. وظیفه من بازرسی است ولی از بازرسی من بسیار مؤثرتر آزادی اطلاعات و رقابت است.
وی افزود: بیش از ۱۰ سال در کشور کار ارجاع مهندسی خارج از رقابت صورت می گرفت حال آنکه مالک باید حق اختیار تصرف در ملکش را دارا باشد. جالب است من که در دولت هستم اعتراض کردم نه بخش خصوصی. بر همین اساس مبحث دوم آیین نامه ارجاع کارنظام مهندسی اصلاح شد.
وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: بحث مشارکت در خطوط ریلی تمام پایمردی من در سال گذشته این بود که فقط به بخش خصوصی واگذار کنیم. من متعهدم بر مبنای رقابت و صلاحیت کار کنم فقط در بنادر ظرف ۲ سال گذشته ۶ هزار میلیارد تومان کار به بخش خصوصی واگذار شد. یادآور می‌شوم بندر چابهار مدتها فراموش شده بود با وجود تنگنای تأمین منابع در همین دولت بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان در حال سرمایه‌گذاری هستیم.
