مقامات ارشد دولت تدبیر و امید، بیکاری را پیچیده ترین و چالش برانگیزترین مسئله داخلی کشور می دانند و معتقدند به این مسئله باید بیشتر از همه موضوعات دیگر در شرایط فعلی پرداخته شود. برخی هشدار می دهند و می گویند بیکاری بزرگ در راه است و برخی دیگر نیز ادعا می کنند نرخ بیکاری تک رقمی خواهد شد.
در عین حال، آنچه که تا به امروز از گزارش‌های مرکز آمار ایران می توان برداشت کرد، این است که تا زمان برداشته شدن کلمه «بحران» از بیکاری کار زیاد مانده و راه طولانی است. دولت تلاش‌هایی را در دوره فعالیت خود انجام داده و نمی توان آن را کتمان کرد، اما آنگونه نبوده که در جامعه احساس تحرک واقعی در اشتغال ایجاد کند.
برعکس، فعالان این بازار می‌گویند سایه رکود هر روز بر فعالیت‌های اقتصادی و کسب و کار جدی تر می شود و توان ادامه فعالیت واحدهای کوچک رفته رفته از دست می رود؛ بسیاری ورشکست شده و برخی نیز به شدت در حال تلاش برای بقا و جلوگیری از نابودی هستند. در عین حال، بیکاری و ورشکستگی؛ فرجام کار کسانی است که از گردونه فعالیت در اقتصاد ایران خارج می شوند.
بازار کاری که همچنان بحران دارد
گواه افت و خیز فعالیت بازار کار این است که گزارش‌های مرکز آمار ایران از بیکاری فصلی در پاییز امسال نشان دهنده افزایش بیکاری نسبت به فصل تابستان است. به بیان ساده تر، ناپایداری فعالیت بنگاه ها و در نتیجه از بین رفتن امنیت شغلی باعث می شود تا تنها در فاصله یک فصل از سال، بر تعداد بیکاران کشور ۳۵۶ هزار نفر افزوده شود و چه بسا در فصلی دیگر، صدها هزارنفر امکان ورود به بازار کار را پیدا کنند.
اساسا اینگونه کار کردن در فرهنگ ایرانی خیلی اهمیت ندارد و افراد بیشتر به دنبال مشاغلی هستند که دستکم از پایداری نسبی برخوردار باشد نه اینکه حتی نتوان درباره آینده شغلی خود تا فصل آینده هم سخن گفت. افزایش تعداد اینگونه مشاغل در بازار کار ایران باعث بروز چالش های جدی معیشتی برای صدها هزارنفر شده است.
بسیاری در فواصل گوناگون سال و به ویژه پایان سال که دیگر به آن نزدیک شده ایم دغدغه و استرس وضعیت شغلی خود در سال آینده را دارند و این مسئله فضایی بدی در زندگی بسیاری از خانواده ها ایجاد می کند. فرقی هم ندارد که شغلتان را از دست داده باشید و یا اصلا وارد بازار کار نشده باشید؛ در هر صورت بیکاری تجربه تلخی است که تقریبا همگان از آن دوری می کنند و نوعی دغدغه و ترس از بیکاری در پس ذهن همه وجود دارد.
رفت و آمدهای نیروی کار در بازار کار ایران آنقدر زیاد و بعضا غیر قابل پیش بینی شده که تعداد شاغلان از ۱۸ میلیون و ۳۸۰ هزارنفر در پاییز سال ۹۳ به ۱۸ میلیون و ۵۸۲ هزار نفر در پاییز سال جاری یعنی در مدت زمان یکسال افزایش یافت ولی ناپایداری مشاغل و افت و خیزهای فراوان در اقتصاد باعث شده است تا تعداد شاغلان پاییز ۹۴ نسبت به تابستان سال جاری کاهش یابد.
تکانه‌هایی در اقتصاد به قیمت بیکاری
بنابراین بروز نوسانات مستمر در فضای کسب و کار کشور باعث شده تا برخی به آسانی شغل خود را از دست بدهند و افراد از آینده شغلی روشنی برخوردار نباشند. براساس آخرین گزارش‌ها، تعداد شاغلان کشور تنها در فاصله تابستان تا پاییز سال جاری، ۳۵۶ هزار نفر کمتر شده در صورتی که شرایط پاییز امسال نسبت به پاییز سال ۹۳ از لحاظ تعداد شاغلان بهتر است.
نتیجه اینکه رشد اشتغال و اندکی بعد ریزش اشتغال و بیکاری نشان می دهد بازار کار کشور از پایه های محکم و قابل تکیه ای برخوردار نیست و اقتصاد هر لحظه می تواند دچار تکانه و لرزش شود و عده ای طعم بیکاری را بچشند. تابستان امسال تعداد شاغلان مرد کشور ۱۸ میلیون و ۸۳۵ هزار نفر و تعداد شاغلان زن نیز ۳ میلیون و ۵۶۷ هزار نفر بود که این تعداد در فصل پاییز به ترتیب به ۱۸ میلیون و ۵۸۲ هزار نفر و ۳ میلیون و ۳۱ هزارنفر کاهش یافت.
اینکه دو سه ماهه ۲۵۳ هزار نفر از جمعیت مردان شاغل و ۱۰۳ هزارنفر از جمعیت زنان شاغل کشور به یکباره کاسته شود نشان می دهد که هنوز بازار کار کشور از استحکام مناسبی برخوردار نیست و شرایط کاری میلیون ها نفر به آسانی تحت تاثیر سیاست گذاری های دولت ها قرار می گیرد.
انتظارات اشتغالی در پسابرجام
حالا در شرایط پساتحریم، انتظار می‌رود درهای جدیدی به روی فعالان اقتصادی کشور توسط دولتمردان باز شود. غلامرضا عباسی با بیان اینکه پس از گفتگوهای هسته ای و لغو تحریم‌ها، انتظارات جدیدی در بازار کار کشور شکل گرفته است، گفت: دیگر نمی توان به بهانه تحریم‌ها، کارها را به آینده موکول کرد و سوء مدیریت‌ها و کم کاری ها را در پشت حصار تحریم‌ها پنهان کرد.
دبیر کل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران اظهارداشت: سال‌ها مسئله تحریم‌ها مطرح می‌شد و امروز زمان آن رسیده که دیگر نگاه‌ها تغییر کند و در بازار کار کشور شرایط بهتری ایجاد شود. امیدواریم در فضای جدید، امکان بهتری برای اشتغال جوانان فراهم شود.
