در حالی که خبرنگاران ازطبقه چهارم و پنجم بانک مرکزی بازدید می‌کردند، خبرگزاری نسیم طی پیامکی از ناکارآمدی سوئیفت برای مراودات مالی تجار خبر داد. گزارش این خبرگزاری در گفت‌وگو با 20 فعال اقتصادی بود که نشان می‌داد سوئیفت مشکل آنها را حل نکرده است. اما در همین حین مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی از برقراری 300 رابطه کارگزاری با بانک‌های خارجی خبر داد و گفت: پیش از تحریم‌ها تعداد روابط کارگزاری ما کمتر از 10 عدد بود، اما درحال حاضر تعداد روابط کارگزاری هر روز در حال افزایش است و تاکنون به بیش از 300 مورد رسیده است.
حسین یعقوبی در جریان بازدید خبرنگاران و نمایندگان رسانه‌های جمعی از فعالیت بانک مرکزی و شبکه بانکی در شبکه سوئیفت، برقراری ارتباطات سوئیفتی را از اولین نتایج اجرای برجام عنوان کرد و تأکید داشت تا خبرنگاران بین فعالیت سوئیفت و برقراری روابط کارگزاری تفکیک قائل شوند. سوئیفت یک ابزار ارتباطی بین بانک‌هاست که با اجرای برجام برای بانک‌های ایرانی و بانک مرکزی به تدریج برقرار شده و اکنون براساس اطلاعات موجود در سایت (www. Swift. com) 29 بانک ایرانی قادر به استفاده از این امکان هستند. با این حال برخی تجار و فعالان اقتصادی که در خارج از کشور حساب بانکی دارند مدعی هستند که نمی‌توانند از این امکان بهره ببرند و امکان مبادله دلار نیز برای آنها فراهم نیست. به عبارت دیگر بسیاری از بانک‌هایی که قبلاً با ایران و فعالان اقتصادی ایرانی که در خارج کار می‌کرده‌اند هنوز روابط کارگزاری خود را فعال نکرده‌اند، ولی سوئیفت برقرار است.
رئیس گروه کاربران سوئیفت ایران در این باره با تأکید بر تفکیک سوئیفت به عنوان یک ابزار ارتباطی از دیگر خدمات بانکی همچون گشایش حواله، اعتبار اسنادی و دیگر خدمات بانکی که در رده روابط کارگزاری گنجانده می‌شود، گفت: سوئیفت یا جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی، یک ابزار ارتباطی- مخابراتی است که به تنهایی نمی‌تواند گره‌گشای ارائه خدمات بانکی بین‌المللی باشد و این ابزار باید با روابط کارگزاری که از پیش میان دو بانک ایجاد شده، همراه باشد تا بتوان از طریق آن به ارائه خدمات به مشتریان پرداخت. مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه سوئیفت یک ابزار ارتباطی است، تصریح کرد: بانک‌ها هنگام ایجاد روابط کارگزاری ابتدا به مطالعه دقیق صورت‌های مالی یکدیگر براساس هزینه و فایده می‌پردازند و بعد از حاصل شدن توافق طرفین، ارائه متقابل خدمات بانکی از طریق سیستم‌های ارتباطی همچون سوئیفت به مرحله اجرا می‌رسد. بدین ترتیب سوئیفت را باید ابزاری در کنار ابزارهای ارتباطی همچون تلفن یا فکس دانست و اگر روابط کارگزاری ایجاد نشده باشد، سوئیفت نیز بی‌استفاده خواهد بود.
وی با اشاره به اهمیت سوئیفت در کاهش هزینه‌های بانکی گفت: پیش از لغو تحریم‌ها امکان ارسال و دریافت پیام‌های بین بانکی بین‌المللی نیز داشتیم ولی با هزینه‌های گزافی انجام می‌شد. پس از برقرار شدن سوئیفت، این روابط با هزینه‌های کمتری به انجام می‌رسد.
وی در خصوص انتقاد فعالان اقتصادی نسبت به عدم برقراری ارتباطات بانکی و روابط کارگزاری گفت: در جریان تحریم هم روابط کارگزاری به صورت محدود وجود داشت و پول نفت وصول می‌شد هم‌اکنون که سوئیفت باز شده و روابط کارگزاری افزایش یافته چگونه می‌توان گفت سوئیفت وصل نشده و روابط بانکی وجود ندارد. به نظر من این صحبت منطقی نیست. وی با تأکید بر اینکه گشایش ال‌سی و اعتبارات اسنادی مربوط به روابط کارگزاری می‌شود و نه سوئیفت اظهار داشت: سه بانک هنوز در تحریم هستند و تلاش ما رفع تحریم این بانک‌هاست.
مدیرکل بین‌الملل بانک مرکزی در واکنش به این مطلب که گفته می‌شود روابط کارگزاری ایجاد شده با بانک‌های کوچک بوده است، گفت:اصلاً اینگونه نیست و فقط به عنوان نمونه این را می‌گویم که هم‌اکنون حساب بانک مرکزی در بانک مرکزی ایتالیا باز و فعال شده و از طریق سوئیفت پیام‌های مالی ارسال و دریافت می‌شود. این جواب کسانی است که می‌گویند روابط کارگزاری فقط با بانک‌های کوچک ایجاد شده است. به گزارش «جوان» بعد از این سخنان خبرنگاران به اتاق سوئیفت رفتند تا از نزدیک مراحل سه‌گانه انتقال پیام (نگارش پیام، امضا دوم و امضا نهایی) از سایت سوئیفت را مشاهده کنند. اما در تمام عملیات‌های انجام شده در بانک مرکزی و بانک ملی که خبرنگاران از آن بازدید کردند مبادلات بیشتر یورو و ارزهای غیردلاری بود که ظاهراً سوئیفت با پایه دلار هنوز برقرار نشده و گفته می‌شود برای این کار باید مجوز امریکایی آن صادر شود.
مشکل تجار به سیستم بانکی ربطی ندارد
اما در ادامه این بازدید با مراجعه به یکی از شعبات بانک مرکزی پناهی عضو هیئت مدیره این بانک نیز از تبادل حدود 2 هزار و 900 پیام با سوئیفت و توسط بانک ملی خبرداد و گفت: بانک ملی با 62 کارگزاری ارتباط برقرار کرده و تاکنون هزار و 511 پیام صادره‌ای و هزار و 396 پیام دریافتی داشته است.
وی در پاسخ به این سؤال «جوان» که حالا که سوئیفت برقرار است، پس مشکل مبادلات ارزی فعالان اقتصادی کجاست، گفت: اگر ایرانیان پولی در بانک‌های خارجی دارند و بانک مذکور با کارگزاری‌های ما همکاری نمی‌کند مشکل سیستم بانکی کشور و سوئیفت نیست و آن بانک‌ها باید خدمات مناسب و مورد نیاز مشتریان را ارائه کنند، همانطور که بانک‌های ایرانی برای ارائه خدمات ریالی و ارزی به مشتریان خود موظف هستند.
پناهی تأکید کرد: تجارت با کشورها دیگر مشکل بانکی ندارد و تجار اگر مشکلی در توسعه تجارت خود دارند به سیستم بانکی برنمی‌گردد.
در همین حال یک مسئول اتاق سوئیفت در بانک ملی در پاسخ به سؤال «جوان» مبنی بر وجود مشکل انتقال ارز دانشجویان نیز گفت: هر بانکی تنها می‌تواند با کارگزاری‌هایی که ارتباط با آنها دارد به مبادله بپردازد و هنوز برخی بانک‌های طرف قرارداد دانشگاه‌های خارجی حاضر به همکاری با ما نیستند که به مرور زمان این موارد نیز حل خواهد شد.
