از همان روزهای نخستی که بازار دلار نوسانات کم سابقه اش را پشت سر می‌گذاشت، نمایندگان مجلس در صحن علنی مجلس و در همان گیر و دار بررسی لایحه بودجه 97، تذکرات خود را در مورد آشفته بازار دلار مطرح کردند. اما در واپسین روزهای بهمن ماه بانک مرکزی تلاش کرد تا با اقدامات ضربتی مانند بازداشت تعدادی از دلالان ارز و پلمپ کردن تعدادی صرافی و البته انتشار اوراق مشارکت بانکی با نرخ سود سالانه 20 درصدی، تا حدودی بازار ارز را کنترل کند. البته این ابزارها هر چند شاید موقتی اما تا حدودی به کار آمد و قیمت دلار به تدریج به حدود 4500 تومان رسید.
اما تلقی برخی از تحلیلگران این است که این وضعیت، به شکل موقت در بازار ارز حاکم باشد و اعمال کنترل و نظارت دولت و بانک مرکزی به این شکل، نمی‌تواند اثر بلندمدت بر این بازار داشته باشد. در این میان نمایندگان مجلس هم روایت‌ها و پیش بینی‌های متفاوتی از آینده بازار دلار دارند.
کاهش قابل توجه قیمت دلار بعید است
در همین رابطه، عزت الله یوسفیان ملا عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس توضیح می‌دهد که آنچه در بهمن ماه در بازار ارز اتفاق افتاد، نتیجه تصمیمات ناگهانی دولت در امور اقتصادی است.
به گفته یوسفیان ملا زمانی که دولت تصمیم به کاهش نرخ سود بانکی گرفت، باید منتظر عواقب وسیع این تصمیم در بخش‌های مختلف و از جمله بازار ارز می‌بودیم. به این دلیل که افرادی که در بانک‌ها سپرده گذاری میکنند، برنامه ریزی خاصی برای سودی که قرار است، دریافت کنند، دارند و زمانی که به طور ناگهانی سود بانکی از 20 درصد به سود 15 درصد کاهش می‌یابد، تمام برنامه‌های اقتصادی این افراد به هم می‌ریزد.
وی خاطرنشان می‌کند: بعد از تصمیم دولت برای کاهش 5 درصدی نرخ سود بانکی در شهریور ماه امسال، اولین واکنش بسیاری از سپرده گذاران این بود که پول‌های خود را از بانک‌ها خارج کردند و این نقدینگی به سمت بازارهایی مانند ارز، طلا و سکه رفت و نتیجه این شد که به ناگاه شاهد نوسانات شدید در بازار ارز، سکه و طلا بودیم.
یوسفیان ملا معتقد است که اگر پیش از کاهش نرخ سود بانکی کاهش، تعدادی گزینه پیش روی افرادی که در بانک سپرده داشتند، قرار می‌گرفت و راهکارهایی در این زمینه ارائه میشد، شاهد خروج پول از بانک‌ها و نوسانات شدید در برخی بازارها نبودیم.
نماینده مردم آمل در مجلس با تاکید بر اینکه تصمیمات ناگهانی و خلق الساعه و بدون ارائه راهکارهای بعدی منجر به اتفاقاتی مانند افزایش شدید قیمت دلار می‌شود، می‌گوید: تا زمانی که برخی مسئولان بنا به دلخواه خود تصمیمات بدون کارشناسی می‌گیرند، این تصمیمات می‌تواند اثرات منفی بر بازار ارز می‌گذارد و بنابراین پیش بینی وضعیت این بازار ارز در آینده دشوار می‌شود.
یوسفیان ملا با بیان اینکه تصمیمات ناگهانی وضعیت بازار ارز را متلاطم می‌کند، اظهار می‌دارد: از همین رو به نظر می‌رسد که اگر دولت بازار ارز را رها کند و اجاز بدهد عرضه و تقاضا تعیین کننده باشد، قیمت‌ها متعادل می‌شود. اما واضح است تا زمانی که دولت در بازار ارز موضع قدرت دخالت کند و بخشنامه‌ای قیمت تعیین کند، قطعا مسایل بدتری در بازار ارز اتفاق می‌افتد.
به گفته این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با توجه به وضعیت اقتصادی کشور و تجربه‌ای که از گذشته داریم، بعید است که قیمت دلار در آینده کاهش قابل توجهی پیدا کند.
احتمال کاهش تدریجی قیمت دلار وجود دارد
اما سیدفرید موسوی، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس توضیح می‌دهد که در صورتی که مسئولان و دولتمردان از آنچه که در بازار ارز اتفاق افتاد، درس بگیرند احتمال کاهش تدریجی دلار در آینده نزدیک وجود خواهد داشت.
موسوی با تاکید بر اینکه دولت باید پاسخگویی در زمینه بازار ارز داشته باشد و به صورت شفاف وضعیت را توضیح دهد، می‌گوید: زیرا در حال حاضر نگرانی‌های در این رابطه وجود دارد و صرفا بحث نگرانی‌های فعالان اقتصادی هم مطرح نیست، بلکه مردم عادی هم که حقوق‌های ریالی می‌گیرند، نگرانی‌های خاص خود را دارند و رفاه و معیشت آنها تحت الشعاع اتفاقات اخیر بازار ارز قرار گرفته است.
آنطور که نماینده تهران در مجلس می‌گوید مشکلات ساختاری که در اقتصاد کشورمان وجود دارد و تا امروز لاینحل باقی مانده، هر از گاهی موجب می‌شود که چنین وضعیتی را در بازار ارز شاهد باشیم. این در حالی است که فضای کسب و کار مساعد نیست، نقدینگی و نرخ رشد نقدینگی در کشور بالاست و شاخص تشکیل سرمایه وضعیت مساعدی ندارد.
به گفته نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس همه این عوامل موجب می‌شود که هر از چندی اتفاقاتی را در فضای ارزی شاهد باشیم، اما اگر اهرم سیاست‌های اقتصادی بهبود فضای کسب و کار باشد، در آینده کمتر شاهد این وضعیت نرخ ارز خواهیم بود و نوسانات نرخ ارز روند طبیعی را در پیش می‌گیرد.
ثبات اقتصادی تعیین کننده آینده بازار ارز است
اما فریده اولاد قباد، دیگر نماینده تهران در مجلس معتقد است که وجود ثبات یا بی ثباتی اقتصادی تعیین کننده آینده بازار ارز است.
اولاد قباد با اشاره به اینکه نوسانات شدید بازار ارز نه تنها وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی، بلکه کل نظام را زیر سوال می‌برد، می‌گوید: زمانی که افزایش شدید قیمت ارز اتفاق می‌افتد و واسطه‌ها و دلالان بخشی از عوامل موثر در بروز این اتفاق می‌شوند، در اصل ثبات اقتصادی کشور به هم می‌ریزد و زمانی که ثبات اقتصادی کشور به هم می‌ریزد، امنیت و آرامش مردم از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه نظارت جدی وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی بر بازار ارز می‌تواند تضمین کننده آرامش مردم در شب عید و روزهای پایانی سال باشد، اظهار می‌دارد: در واقع این رفتار مردم که نمی‌دانند باید پول و نقدینگی خود را در کجا سرمایه‌گذاری کنند و به طور ناگهانی نقدینگی آنها به سمت بازارهایی مانند ارز هدایت می‌شود، نتیجه همین نبود ثبات اقتصادی در کشور است.
به گفته این نماینده مجلس نکته‌ای که در همه سازمان و وزارتخانه‌ها مهم است، ارزیابی عملکرد است که اگر وجود نداشته باشد، اتفاقات ناخوشایند اقتصادی را رقم می‌زند و از همین رو تصمیمات تیم ارزیابی عملکرد وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی در مورد ارزیابی بازار ارز بسیار مهم است.
