دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا روز سه‌شنبه (18 اردیبهشت‌ماه/ 9 می) اعلام کرد به مشارکت کشورش در «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) یا توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 پایان خواهد داد. در پی این بیانیه، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد بازگشت تحریم‌ها بعد از دوره‌های 90 و 180 روزه‌ای صورت گرفت که در جریان آنها شرکت‌ها و بانک‌ها فعالیت‌های مرتبط با ایران خود را به تدریج کاهش خواهند داد. دوره 90 روزه در تاریخ (15 مرداد) 6 آگوست 2018 به پایان می‌رسد. بعد از این تاریخ، دولت آمریکا تحریم‌های ذیل که به موجب برجام رفع شده بودند را احیا خواهد کرد:
· تحریم‌های مربوط به خرید یا اکتساب اسکناس‌های دلار آمریکا توسط حکومت ایران؛
· تحریم‌های مربوط به تجارت ایران با طلا یا فلزات گرانبها؛
· تحریم‌های مربوط به فروش، عرضه، تأمین یا نقل و انتقال گرافیت، فلزات خام و نیمه ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم‌افزار برای یکپارچه‌سازی فرآیندهای صنعتی به ایران؛
· تحریم‌های مربوط به معاملات خرید یا فروش ریال ایران یا نگهداری حساب‌ها و وجوه عمده‌ای که در خارج از خاک ایران بر پایه ریال ایران نگهداری می‌شوند
· تحریم‌های مربوط به خرید، پذیره‌نویسی یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران؛
· تحریم‌های بخش خودروسازی ایران
در بین لیست اعلامی صنعت خودروسازی زودتر از صنایعی مانند نفت و کشتی‌رانی در حلقه تنگ تحریم‌ها قرار خواهد گرفت؛ حال سوال این جاست که معماران تحریم چرا مایلند صنعت خودرو را زودتر از بقیه صنایع مشمول تحریم قرار گیرد؟
بی گمان یکی از دلایل اهمیت و نقش استرتژیک این صنعت در پیکره اقتصادی هر کشوری است. بزرگی این صنعت به‌قدری است که اگر دچار بحران شود تبعات سنگینی به‌دنبال خواهد داشت؛ به‌طور مثال بر اساس گزارش مرکز تحقیقات خودرو CAR این صنعت تنها در آمریکا بیش از ۷ میلیون شغل در بخش‌های خصوصی وابسته به صنایع خودرو ایجاد کرده است. همین صنعت در صورت داشتن مدیریت صحیح و توجه به بازار می‌تواند در شرایط تحرمی جهت عکس عمل کرده و به رشد اقتصادی و عبور از بحران‌های مالی کمک کنند. مانند آنچه در بحران‌های گذشته در آمریکا وجود داشته است صنایع خودرو به بازسازی اقتصادی کمک کرده‌اند.
تجربه قبلی تحریم صنعت خودروساز ایران نشانگر اهمیت این صنعت است. به نوعی که پس از اعلام تحریم‌های صنعت خودروسازی تیراژ تولید شرکت‌های خودروساز رو به کاهش نهاد, و حرکت این لوکوموتیو را کندتر از قبل کرد. حال به نظر می‌رسد بار دیگر سیاست‌وزران آمریکایی با شناخت کافی و درک درست تاثیر صنعت خودرو بر اقتصاد ایران؛ سعی دارند با تنگ‌تر کردن حلقه تحریم‌ها در صنعت خودرو, اهرام فشار قوی برای اجرای سیاست‌های خود به ویژه اعمال فشار اقتصادی بیشتر در جامعه؛ به دست آورند.
میترا مهرپرست
کارشناس اقتصادی
