هیئت وزیران طی یک مصوبه در 9 ماده، 2 تبصره و 2 بند آیین‌نامه اجرایی ماده 8 قانون هوای پاک را تصویب و جهت اجرا ابلاغ کرده است.(1) موضوع این ماده از این قانون اجباری است که مقنن به دولت در تعیین سن فرسودگی خودروهایی که باید از رده خارج شوند، می‌باشد که دولت این سن را برای انواع خودروها به شرح جدول زیر بین 10 تا 22 سال تعیین کرده است که روایت اول این مقال است.
1-
بر این مصوبه با توجه به مفاد آن و پهنای باند آن در تمام نقاط کشور ایراد کلی توسعه شمول قانون از بعد جغرافی مناطق آزاد و غیرآزاد وارد است، ولی از آن مهمتر، مغایرت آن با قانون است. کدام قانون؟ قانون مالیات‌ها.
2- اما روایت قانونگذار در ماده 194 از استهلاک به‌ماهو فرسودگی خودروها به مثابه دارایی اشخاص حقوقی چیز دیگری است و آن عبارت از آن است که قانونگذار تعیین میزان استهلاک خودروها به‌ماهو دارایی ثابت اشخاص حقوقی و شرکت‌ها را به موجب آیین‌نامه‌ای که توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تدوین می‌شود، تعیین کرده است. چرا؟ برای اینکه سازمان امور مالیاتی باید هزینه‌های قابل قبول برای احتساب مالیات که درآمد به کسر از هزینه‌است را بداند.
3- همه‌ساله وزارت امور اقتصادی جداول مربوط به نرخ استهلاک انواع دارایی‌ها در حوزه‌های مختلف صنایع و شرکت‌ها را تعیین می‌کند که در مورد خودروها عبارت است از نرخ تعیین شده به روش نزولی.
4- نرخ به روش نزولی یعنی چه؟ یعنی مثلا ارزش دفتری یک خودرو ضرب در مثلا 20 درصد برای سال اول، سال دوم ارزش نازل شده خودرو به کسر 20 درصد محاسبه شده، مجددا ضربدر 20 درصد همینطور ادامه‌دار تا وقتی که ارزش خودرو به صفر یعنی به قیمت دفتری صفر برسد. خودرو به‌ماهو دارایی شرکت مستهلک شده و آن 20 درصد سالانه به عنوان هزینه قابل قبول سازمان امور مالیاتی تلقی می‌شود.
5- پس هم‌اکنون دو روایت برای فرسودگی خودرو به‌ماهو استهلاک آن وجود دارد. اول روایت قانون مالیات‌ها به متولی‌گری وزارت امور اقتصادی - دوم روایت قانون هوای پاک به روایت مصوبه هیئت وزیران، سوال مطرح این است. شرکت‌های خصوصی و دولتی نرخ استهلاک و روش استهلاک (نزولی) قانون مالیات‌ها را باید رعایت کنند یا نرخ زمان استهلاک تعیین شده توسط هیئت وزیران به موجب قانون هوای پاک را، کدامیک؟
6- ختم کلام، یک خودرو در شرکت دولتی به روایت مصوبه هیئت وزیران 15ساله و در شرکت خصوصی 20ساله مستهلک می‌شود و تا 15 سال اولی و تا 20سال دومی هزینه قابل قبول مالیاتی دارند. آیا این مدت زمانی را ممیزین مالیاتی سازمان امور مالیاتی ملاک قرار می‌دهند یا ملاک، قانون مالیات‌هاست، نه قانون هوای پاک، کدامیک؟
پی‌نوشت:
1- تصویب‌نامه 95200 مورخ 18/7/97
غلامرضا انبارلویی
