به گزارش افکارنیوز به نقل از فارس، با توجه به اینکه سال جاری از جانب مقام معظم رهبری به سال تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامیده شده است، در این زمینه با رشتههای مختلف تولیدی مصاحبه کرده و مشکلات ملموس این صنایع و تولید مورد بررسی قرار میگیرد.
صنایع کارخانه‌های آردسازی در کشور با توجه به اینکه آرد و نان کالای استراتژیک بوده و مهمترین غذای مردم کشور به شمار میرود، اهمیت دو چندانی دارد و مشکلات این صنعت باید مدنظر مسئولان و تصمیم گیران قرار گیرد.
در این زمینه با حسین یزدجردی قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران که به قول خود هم‌اکنون نسل چهارم این خانواده در شغل آسیابانی مشغول هستند، از حدود ۱۵۰ سال قبل در این کار بوده‌اند و خودش سابق ۳۲ ساله در این صنعت دارد، گفت‌وگویی انجام شده که در زیر می‌آید.
از نظر یزدجردی مهمترین مشکل صنایع آردسازی کشور نبود سرمایه در گردش در این صنعت است که نمی‌توانند نسبت به خرید آزاد گندم و تبدیل به آرد و نیز صادرات آرد برای پر کردن ظرفیت کارخانه‌ها اقدام کنند.
همچنین، مشکل دیگر وجود بروکراسی‌های اداری و موانع اداری است که در کنار کیفیت پایین گندم داخلی اعلام شده که لازم است در این زمینه قسمتی از گندم با پروتئین بالا با گندم ایرانی مخلوط شده و آرد با کیفیتی تحویل نانوایی ها شود.
البته حدود ۳۰ سال انحصار دولت در صنعت آرد و نان کشور، باعثشده کارخانه‌ها هیچ تحرکی برای افزایش کیفیت آرد نداشته باشد و از طرفی خرید تضمینی گندم توسط دولت و تحویل دادن رایگان آن به کارخانه و تبدیل به آرد به صورت حق‌العمل کاری، باعثشده کارخانه‌ها با مفهومی به اسم سرمایه در گردش آشنا نباشند.
اما با هدفمندی یارانه‌ها و آزادسازی نسبی قیمت گندم و نان وضع کارخانه‌های آرد قدری بهتر شده و به فکر پرکردن ظرفیت خود از طریق صادرات آرد و یا واردات گندم و صادرات آرد بیفتند.
حسین یزدجردی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در مورد سال حمایت از تولید ملی گفت: این اولین سالی نیست که عنوان اقتصادی برای سال اعلام می‌شود، در ۳۰ سال گذشته همواره شعار حمایت از تولید داده شده، البته شعار به انحاء مختلف مانند حمایت از تولید، تولیدکننده، کارآفرینی عنوان شده اما بلایی که سر کارفرما و تولیدکننده آمده، نه تنها مورد حمایت قرار نگرفته، بلکه چوب لای چرخ تولید گذاشته اند.
وی افزود: برخی از بازرگانان که جای خاصی ندارند و بیمه و مالیات می‌پردازند حمایت می‌شوند، اما تولیدکننده که هم بیمه و هم مالیات و حقوق کارگر می‌پردازد و علاوه بر مالیات بر درآمد مالیات کارگری و مالیات ارزش افزوده ۵درصدی می‌پردازد و هیچ کس به فکر حمایت از تولید نبوده است.
یزدجردی تصریح کرد: تولید در کشور رها شده و روز به روز از بین میرود، مگر صنایع نساجی در کشور تولید کم اهمیتی بود و اشتغال اندکی داشت و یا پنبه در بخش کشاورزی تولید اقتصادی و با ارزش نبود، اما متاسفانه عدم حمایت و برنامه‌ریزی غلط باعثشد، این صنعت و کشت اقتصادی از بین برود.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران تصریح کرد: اگر کسی از تولیدکننده‌ها دنبال یکی دو میلیارد تومان تسهیلات برود تا ماشین‌آلات بخرد، مورد حمایت قرار نمی‌گیرد و وثیقه‌های آنچنانی از او می‌خواهند، اما عده‌ای در این کشور به سه هزار میلیارد تومان پول می‌رسند.
وی گفت: معلوم نیست وضع حمایت از تولید به کجا می‌رسد، نه تنها عموم صنایع کشور مورد حمایت قرار نمی‌گیرند، بلکه برعکس عده‌ای چوب لای چرخ تولید می‌گذارند.
یزدجردی تصریح کرد: یکی از دلایلی که مقام معظم رهبری امسال را به عنوان حمایت از تولید ملی انتخاب کرد، این است که علاوه بر جنگ تمام عیار اقتصادی غرب علیه ایران که در حال انجام است، مشکلات تولید در داخل نیز کم نیستند.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران گفت: این اغراق نیست که گفته شود جنگ اقتصادی تمام عیار علیه ایران راه افتاده و امسال باید از شعار به عمل رسیده و تولیدکننده واقعا حمایت شود، زیرا راه نجات اقتصاد کشور حمایت از تولید داخلی است و اگر همه جوانب دینی، روحی و معنوی کشور پیش برود، اما اقتصاد کشور ضعیف باشد، یک کمبود عمده به چشم می‌خورد، بنابراین باید تولید ملی بالا رفته و از سرمایه‌گذار و کارآفرین حمایت شود.
وی تاکید کرد: همان گونه که ماهاتیر محمد کشور مالزی را با سرمایه گذاری خارجی به پیش برد، از سرمایه‌گذار خارجی حمایت می‌شود، اما وقتی سرمایه‌گذار خارجی با احترام باید وارد کشور شود، چرا از سرمایه‌گذار داخلی و کارآفرین کشور حمایت نمی‌شود و چوب لای چرخ او می‌گذارند.
یزدجردی گفت: عده‌ای با راه‌اندازی یک واحد تولیدی وام‌های کلان دریافت می‌کنند و از گردش آن سود می‌برند، اما عده‌ای که در یک صنعت ریشه دارند و مورد حمایت قرار نمی‌گیرند و این چه جفایی است که به صنعت می‌شود.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران در مورد اینکه اهمیت صنعت آرد در کشور چگونه است، گفت: صنعت آرد سازی یکی از صنایع مهم کشور و شاید مهمترین صنعت ایران به شمار میرود که گردش مالی این صنعت مانند خودروسازی سالانه حدود ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان است.
وی گفت: سالی ۱۰ میلیون تن گندم در کشور مصرف می‌شود که با نرخ سال جاری ۳۹۵ تومان خریده و آرد آن کیلویی ۴۵۰ تومان فروخته می‌شود که گردش مالی این صنعت بیش از ۶ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
یزدجردی گفت: گندم از کشاورزان خریداری شده و تحویل سیلوها و انبارها شده، سپس وارد کارخانه آرد و تبدیل به آرد می‌شود و تحویل کارخانه‌های بیسکوئیت‌سازی، ماکارونی و نانوایی‌ها می‌شود و علاوه بر این صنعت حمل و نقل در همه این مراحل حضور فعال دارد.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران افزود: فقط در بخش صنعت آردسازی در کشور ۳۴۰ کارخانه وجود دارد که به طور متوسط هر یک ۱۰۰ کارگر دارند یعنی حدود ۳۴ هزار نفر به طور مستقیم در صنعت آردسازی فعالیت دارند؛ این علاوه بر خود کشت گندم است که اکثر ۴ میلیون کشاورز ایرانی گندم می‌کارند و فصل برداشت و جابجایی گندم و آرد صنایع حمل و نقل رونق می‌گیرند.
وی افزود: مهمترین صنعت کشور از نظر مالی و غذایی صنایع آردسازی است و نان برخلاف سایر غذاها همیشه قابل خوردن است و در سفره وجود دارد، اما یک غذا بیش از دو وعده پشت سر هم قابل خوردن نیست.
یزدجردی گفت: مردم همیشه اگر نان و پنیر و یا ماست داشته باشند می‌توانند غذای خوبی داشته باشند، پس صنعت آردسازی بسیار مهم است.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران در مورد اشتغال گفت: بخش اعظم کشاورزان، گندم‌کار بوده و قسمت وسیعی از حمل و نقل از مزرعه به سیلو و از سیلو به کارخانه و سپس حمل آن از کارخانه به مراکز مصرف انجام می‌شود.
وی گفت: ظرفیت نصب شده کارخانه‌های آرد در کشور ۲۰ میلیون تن است که ۲ برابر ظرفیت گندم کشور کارخانه آرد وجوددارد و برای پرکردن این ظرفیت ناچار به صادرات آرد و یا ورود موقت گندم خارجی و تبدیل آن به آرد و صادرات آرد با ارزش افزوده است.
یزدجردی گفت: در حال حاضر آرد زیادی صادر نمی‌شود چون برخلاف گندم که یک دانه زنده است، اما آرد سریع فاسد می‌شود و به غیر از کشورهای همسایه و برخی از کشورهای آسیای میانه امکان صادرات آرد در شرایط کنونی وجود ندارد.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران با بیان اینکه بازار مصرف آرد در دنیا محدود است، گفت: کشورهای همسایه که به دلایل عدم امنیت مانند افغانستان و عراق بازار مناسبی برای آرد هستند و در کشورهای آسیای میانه قبلا از مناطق گرمسیر آرد وارد می‌کردند و امروزه کشور آذربایجان و ارمنستان نیاز به آرد ایران دارند، اما متاسفانه ترکیه همه این تقاضاها را پاسخ داده و امکان رقابت با صادرات آرد ترکیه به این کشورها تا زمان هدفمندی یارانه‌ها وجود نداشت.
وی گفت: تا زمانی که گندم و آرد یارانه‌ای بود امکان صادرات به دلیل وجود رانت یارانه وجود نداشت، اما هم‌اکنون نیز ترکیه بازار صادراتی آرد را قبضه کرده است.
یزدجردی یادآور شد: صادرات به کشورهای عراق و افغانستان در حد ۶ هزار تن و به صورت محلی انجام می‌شود، اما صادرات صنعتی انجام نشده است.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران در مورد ورود موقت گندم و تبدیل به آرد گفت: مشکل اساسی دراین زمینه وجود داشت که این فکر عملی نشد؛ دولت به بخش خصوصی می‌گوید دنبال واردات گندم و صادرات آرد بروید، اما کارخانه که محل تامین درآمد و نه بنگاه خیریه هستند، نتوانستند دنبال صادرات آرد و سود آن بروند، پس مشکل کجاست؟
وی در مورد مهمترین مشکلات صادرات آرد گفت: بروکراسی اداری مانع صادرات آرد شده و از طرفی کارخانه‌های آرد سرمایه درگردش کافی برای واردات گندم و تبدیل به آرد و صادرات آن ندارند؛ این مسئله نقدینگی بزرگی در حد ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومان می‌خواهد که کارخانه‌ها این مبلغ را ندارند.
یزدجردی با بیان انحصار دولت در آرد و نان از سال ۶۰ تا ۸۹ گفت: قبلا دولت گندم را به نرخ تضمینی خریداری می‌کرد و آن را رایگان به کارخانه می‌داد و آرد ۷ تومانی دریافت می‌کرد که کسی به خود زحمت نمی‌داد، کیفیت آرد تولیدی را افزایش دهد؛ حتی دولت سبوس گندم را نیز از کارخانه دریافت کرده و به دامدار می‌داد.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران گفت: کارخانه‌ها عادت کرده بودند، بدون داشتن سرمایه‌در گردش برای دولت کار کنند، اما اکنون که یارانه‌ها آزاد شده برای صادرات آرد نیاز به وام‌های کلان و وثیقه دارند.
وی گفت: وثیقه بانکی در کشورهای خارجی خود همان گندم خریداری شده است و وقتی آرد آن صادر شد بانک پول خود را برداشته و بقیه را به کارخانه می‌دهد، اما در ایران برای گرفتن وام وثیقه و سند مالکیت می‌خواهند که کارخانه‌ها چنین وثیقه‌ای در اختیار ندارند. صادرات گندم نقدینگی وسیعی می‌خواهد که کارخانه‌ها دراختیار ندارند.
یزدجردی افزود: اگر یک تن گندم وارد شود آرد آن یک تن نخواهد بود و هنگام صادرات باید به این مسئله توجه شود و این مشکلات صادرات آرد به شمار میرود.
قائم‌مقام رئیس هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران در پاسخ به این پرسش که آیا با وجود ظرفیت ۲ برابری کارخانه آرد دولت هنوز مجوز کارخانه می‌دهد، گفت: برنامه ریزی دولت به گونه‌ای است که برای یک کار آن قدر مجوز می‌دهد که کارخانه‌ها زیر ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند، اما از طریق قانون انجمن صنفی صنایع سازمان ایران به وزارت صنایع نامه نوشتیم که کارخانه آرد به اندازه کافی وجود دارد.
وی ادامه داد: دولت آنقدر مجوز کارخانه آرد داد که دو برابر ظرفیت کارخانه ایجاد شد، البته چون یک صنعت امنیتی و استراتژیک است، باید مقداری ظرفیت کارخانه بیش از تولید باشد، اما نه به اندازه ۲ برابر باشد.
وی گفت: در حال حاضر هیچ محدودیتی برای احداثکارخانه آرد وجود ندارد، اما در بخش خصوصی رغبتی برای احداثنیست، قبلا رانت دلار ۷ تومانی و ارزان وجود داشت اما از سال ۷۰ دلار ۷ تومانی قطع شد و دلار به نرخ تک رقمی به صنعت داده می‌شود.
همچنین آن زمان صنعت آرد سرمایه در گردش لازم نداشت و اگر کسی زمین و دستگاه کارخانه را می‌خرید سرمایه در گردش لازم نداشت، چون دولت گندم را مجانی می‌داد و آرد و سبوس را می‌گرفت و هیچ کنترلی در کیفیت آن وجود نداشت. اگر یک نفر که هیچ تجربه ای هم نداشت، از راه می‌رسید و آرد بی کیفیت هم می‌داد، دولت قبول می‌کرد و این باعثرشد غیرمعقول کارخانه‌های آردسازی شد.
یزدجردی در مورد توزیع جغرافی کارخانه‌های آرد گفت: دو نوع توزیع وجود دارد که یکی نسبت به مناطق گندم‌خیز بوده که کارخانه‌های آرد ایجاد شدند، مثلا گلستان، فارس، خراسان و خوزستان که بیشترین تولید گندم را دارند، دارای بیشترین کارخانه آردسازی هستند.
وی بیان داشت: توزیع دیگر در مورد مراکز مصرف است که در تهران با بیشترین جمعیت، بیشترین کارخانه آردسازی وجود دارد گرچه تولید گندم به این اندازه نیست و در استان تهران و البرز ۳۷ کارخانه آرد یعنی ۱۰ درصد کارخانه‌های کشور وجود دارد.
قائم مقام رئیس هیئت مدیره کانون صنایع آرد ایران یادآور شد: اکثر کارخانه‌های آرد با ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند که اگر آزادسازی قیمت انجام شود هم قیمت و هم کیفیت که دو عامل مهم به شمار می‌روند، کم‌کم بهتر می‌شوند.
وی در پاسخ به اینکه کارخانه‌های آرد چه مدت از سال گندم در اختیار دارند، گفت: چون مصرف آرد در تمام سال است، مجبور هستند همیشه گندم داشته باشند و تقریبا کارخانه‌های آرد حداقل تعطیلات دارند که تقریبا هیچ روزی تعطیل نیست.
وی تاکید کرد: از سال ۸۹ که هدفمندی یارانه‌ها اجرا شد و آزادسازی نسبی قیمت انجام شد، گندم از بازار خریده می‌شود، اما چون هنوز قیمت‌گذاری از سوی دولت انجام می‌شود، گندم به نرخ واقعی به دست کارخانه‌ها نمی‌رسد، سال گذشته قیمت خرید گندم ۳۶۰ تومان بود که برای مصرف‌کننده آرد خبازی کیلویی ۴۳۰ تا ۴۴۰ تومان فروخته می‌شد.
وی تاکید کرد: امسال قیمت گندم ۳۹۵ تومان به صورت تضمینی اعلام شده اما قیمت فروش آرد اعلام نشده است.
یزدجردی تاکید کرد: کارخانه‌های آرد عادت کرده بودند دولت گندم را به نرخ تضمینی خریده و به صورت مجانی در اختیار آنها قرار دهد و فقط حق‌العمل تبدیل به آرد دریافت کند، اما کم‌کم قیمت آزاد می‌شود که به افزایش کیفیت گندم و آرد منجر خواهد شد.
وی یادآور شد: اگر قیمت معقولی مانند ۴۵۰ تا ۴۹۰ تومان اعلام شود، کارخانه‌ها در بازار گندم به نرخ ۴۵۰ تومان پیدا می‌کنند و هزینه بخش خصوصی کمتر از هزینه دولت است، چون با حداقل قیمت و کرایه به کارخانه حمل می‌شود، اما شرکت بازرگانی دولت با تعداد زیادی کارمند و هزینه‌های حمل و نگهداری قیمت را در سطح بالا اعلام می‌کند.
وی تاکید کرد: اگر هر کیلوگرم گندم برای دولت ۵۵ تا ۶۰ تومان هزینه دارد، برای بخش خصوصی که چالاک‌تر است، هزینه کمتری در بر دارد و این امر باعثافزایش کیفیت و کاهش قیمت می‌شود.
قائم مقام رئیس هیئت مدیره کانون صنایع آرد ایران در مورد اینکه چرا کیفیت آرد و نان بسیار پائین است، گفت: مادامی که زنجیره تولید گندم و آرد دست دولت است و کارخانه‌ها وابسته به دولت باشند، این مشکلات وجود دارد، ما بخشی از پائین بودن کیفیت در واقع بهانه‌گیری است. اگر به نانوایی می‌گویی چرا نان کیفیت ندارد، می‌گوید آرد خراب است و اگر به کارخانه گفته شود، می‌گوید گندم دولت خراب بوده و این بهانه‌گیری است.
وی تاکید کرد: نباید مسئولیت را از دوش خود کنار گذاشت، اما بخشی از گندم ایران ضعیف است و می‌توان آن را با گندم قوی‌تر خارجی مخلوط کرده یا با گندم استان‌های خوزستان و گلستان مخلوط کرد که کیفیت آن افزایش یابد.
یزدجردی تاکید کرد: برای تقویت گندم اگر ۱۰ میلیون تن تولید داخل است باید یک میلیون تن گندم با کیفیت وارد شده و با یکدیگر مخلوط شوند.
وی در پاسخ به اینکه چه چیزهایی معیار خوب و بد بودن گندم به شمار میرود، گفت: پروتئین و گلوتن دو معیار خوبی گندم است که گندم‌های ایران از نظر پروتئینی حدود ۱۰ درصد است که اگر این رقم به ۱۳ تا ۱۴ درصد برسد، بهتر است و با اختلاط می‌توان این معیار را تقویت کرد.
یزدجردی در مورد گلوتن گفت: بستگی به رطوبت گندم دارد که گلوتن قابل حل و غیر قابل حل مدنظر است، حداقل باید گلوتن برای گندم مرطوب ۲۵ درصد باشد که گندم ایران در بعضی موارد پائین‌تر و در برخی بالاتر از این رقم است، حتی گندم ایرانی با گلوتن ۳۰ درصد هم وجود دارد.
وی گفت: اگر آسیابان گندم بد خریداری کرد، تقصیر خودش است و باید بهانه از آسیابان گرفته شود.
وی در مورد اینکه چرا نان‌های خانگی با کیفیت بسیار بالایی است و نان نانوایی با کیفیت پائین عرضه می‌شود، گفت: تولید خانگی و انبوه با یکدیگر فرق دارد. در خانه دقت بیشتری می‌شود اما در تولید این دقت وجود ندارد و نان‌های ایرانی مانند نان حجیم اروپا ماندگار نیست. مردم به نان سنتی عادت کرده‌اند.
یزدجردی تصریح کرد: تنها با مخلوط کردن آرد و آب نمی‌توان نان خوب بدست، آورد بلکه باید تخمیر به صورت کامل صورت گیرد و فعل و انفعال شیمیایی در خمیر نان انجام شود. نمی‌توان با ۲۰ ثانیه حرارت دادن نان خوب بدست آورد. بلکه در واقع خمیر خشک شده از آتش است، در حالی که اگر خمیر هنگام پخت به درستی حرارت ببیند، عطر نان آزاد می‌شود و نان خوشمزه تولید می‌شود.
قائم مقام رئیس هیئت مدیره کانون صنایع آرد ایران در مورد میزان ضایعات آرد و نان گفت: آنچه آمار ضایعات گفته می‌شود، در واقع حدس و گمان است و تنها حدود ۱۶ سال پیش انستیتو تحقیقات تغذیه‌‌ای تحقیقی انجام داد و بعد از آن فقط حدس و گمان مطرح می‌شود و بر اساس حدس من ضایعات آرد و نان بیش از ۱۰ درصد نیست.
وی گفت: روش نگهداری نان در منزل نیز مهم است که اگر بخوبی نگهداری نشود، کپک زده و از بین میرود و مردم باید به اندازه مصرف نان خریداری کنند.
شناسه خبر:
۹۸۷۰۵
مهر سکوت بر طرح " واردات گندم - صادرات آرد "
قائم‌مقام هیات مدیره کانون صنایع آرد ایران می‌گوید: عده‌ای با راه‌اندازی یک واحد تولیدی وام‌های کلان دریافت می‌کنند و از گردش آن سود می‌برند، اما عده‌ای که در یک صنعت ریشه دارند، مورد حمایت قرار نمی‌گیرند.
۰
