برای سیلابها تدبیر کنید

بدون شک سیلاب بعنوان یک بلای طبیعی شناخته شده است . ولی در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خسارات مالی مهیب ترین بلای طبیعی در جهان محسوب می شود

از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۷ حدود ۳۹۰۰۰۰ نفر در اثر بلایای طبیعی در جهان کشته شدند که ۵۸ درصد مربوط به سیلاب، ۲۶ درصد در اثر زلزله ۱۶ درصد در اثر طوفان و بلایای دیگر بوده است.

سیلابهای رودخانه اغلب ناشی از بارش های شدید می باشد که در برخی موارد همراه با ذوب برف می باشد. سیلابی که بدون پیش هشدار یا پیش هشدار کمی در رودخانه جاری شود تند سیل نامیده می شود. تلفات جانی این تند سیلابها که در حوزه های کوچک بوقوع می پیوندند عموما بیشتر از تلفات جانی سیلابهای رودخانه های بزرگ می‌باشند .

سیلاب زمانی روی می دهد که خاک و گیاهان نتوانند بارش را جذب نموده و در نتیجه کانال طبیعی رودخانه کشش گذردهی رواناب ایجاد شده را نداشته باشد.

روشهای اصلی مهار سیلاب از زمانهای دور بکار گرفته می شوند. اینها شامل احیاء جنگلها ، احداث سیل بندها ، سدها ، مخازن و کانالهای سیلاب بر می باشند.

علی رغم مشخص شدن علل سیلابها و طریقه مهار آنان همچنان دیده می شود در سالهای اخیر سیلابها در جای جای کشورمان موجب خسارات مالی و جانی شده اند و نگاه به آمارها وریزش باران های آمده نشان می دهد شرایط و بستر نامناسب طبیعت موجب خسارات بیش از اندازه شده است.

اما آنچه که موجب شد در چند سطر از سیلاب بنوسیم اتفاقات چند سال اخیر در استان البرز و پدید آمدن مشکلاتی است که در همین خصوص برای شهروندان بوجود آمده است .

تیرماه سال ۱۳۹۴ و در ایام تعطیلات عید سعید فطر بود که بارش باران موجب شد اتفاق تلخی در جاده چالوس و در حاشیه رودخانه کرج رخ دهد و آن خسارات  سنگین جانی و مالی بود که به اهالی حاشیه رودخانه و مسافرانی بود که به حاشیه رودخانه کرج برای تفریح در یک روز تعطیل رفته بودند هر چند در همان ساعات اولیه نیروهای امدادی در محل حضوریافته و به کمک مردم شتافتند اما غیرقابل پیش بینی بودن این اتفاق (که در همان مقطع عده ای از مردم و مسئولین هواشناسی استان را بدلیل عدم اطلاع رسانی صحیح و به موقع شماتت کردند) موجب شد خسارات این سیلاب بیش از حد تصور باشد به خصوص خساراتی که به روستای سیجان جاده چالوس وارد شد.

ایرانی معاون استاندار و فرماندار ویژه کرج در آن مقطع طی مصاحبه ای گفت:امکانات استان برای اداره و مدیریت حوادث در سطح استانی محدود است و از این لحاظ نیازمند اختصاص امکانات ویژه ای از سوی مسئولان ملی هستیم. وی تصریح کرد: متأسفانه ساخت و سازهای غیرمجاز و پل ها و سازه های غیر استاندارد سیل این روستا را تشدید کرد.

والبته معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان طی مصاحبه ای با یکی از رسانه ها به نکته جالبی اشاره کرده بود و گفته بود:پس از وقوع اولین سیلاب در فروردین ماه سال جاری مقرر شد از سوی ستاد بحران، اعتباری برای مرمت و بازسازی سازه های اجرایی عملیات آبخیزداری در این محور تخصیص پیدا کند اما این اعتبار تامین نشد و باعث به وقوع پیوستن سیل دوم شد. وی بروز پدیده خشکسالی را در وقوع سیلاب تاثیرگذار دانست و گفت: اجرا نشدن عملیات آبخیزداری در استان به دلیل کمبود اعتبار یکی از دلایل وقوع سیل است.

صحبتهای معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز حاکی از آن است که اعتبارات لازم از سوی ستاد بحران بایست تامین می شد که این مهم صورت نگرفت و درست ۳ ماه بعد حادثه ای رخ داد که کام عده ای  از هموطنانمان را تلخ کرد.

در همان ایام ملکوتی خواه نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور طی نشستی با مسئولان استان البرز در ۱۱ مرداد ۹۴ گفت: احداث پل‌های غیراستاندارد و تجاوز به حریم رودخانه مهمترین علل وقوع سیل اخیر در استان البرز است. وی افزود بارش باران در این استان تنها ۱۳/۶ میلی متر بوده است اما متأسفانه این میزان بارش این خسارات بزرگ را در تنها ۴۰ دقیقه به بار آورده است که سئوال برانگیز است.

اما نکته بعدی که نماینده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اعلام کرد و نیاز است مسئولین استانی به آن بپردازند شناسایی نقاط حادثه خیز و رفع موانع در این خصوص است که البته گویا این نکته چندان مورد توجه مسئولین البرز قرار نگرفته است و به گفته یکی از کارشناسان و محققان استانی اگر این نکته در دستورکار مسئولین استانی قرار می گرفت حادثه محور اشتهارد – نظرآباد در نزدیکی رودخانه شور در چند روز اخیر و گرفتاری ۵نفر از هموطنانمان در این منطقه پیش نمی آمد و البته همچنان بخشهایی از استان همچون کردان ، برغان و طالقان نیز می توانند از نقاطی باشند که باید مورد توجه مسئولین استانی قرار گیرند و قبل از آنکه حادثه ای رخ دهد و خساراتی به بارآید مسئولین به این نقاط نیز توجه کنند.