مالیات و امور مربوط به آن اهمیت بسیار بالایی در شرکت‌ها و سازمان‌ها دارد، چرا که عدم پرداخت مالیات و یا تأخیر در آن منجر به جریمه از سوی سازمان امور مالیاتی خواهد شد. عدم پرداخت مالیات در زمان مشخص‌شده توسط سازمان امور مالیاتی از سوی اشخاص حقیقی یا حقوقی موجب بدهی مالیاتی میشود. بدهی مالیاتی یکی از مسائل بسیار مهمی است که مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها با آن سروکار دارند. داشتن بدهی مالیاتی مشکلات بسیاری برای افراد و سازمان‌ها به‌وجود آورد و حتی می‌تواند خروج از کشور را برای افراد ممنوع کند. بنابراین لازم است که مدیران به صورت مستمر و در زمان‌های مقرر به امور مالیاتی شرکت خود رسیدگی کنند. در این مقاله به بررسی بدهی مالیاتی و نحوه استعلام آن می‌پردازیم.
اظهارنامه مالیاتی چیست؟
پیش بررسی موضوع بدهی مالیاتی ابتدا لازم است به سوال اظهارنامه مالیاتی چیست پاسخ دهیم. اظهارنامه مالیاتی کارنامه مالیاتی افراد و شرکت‌ها است که هر سال جهت محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی تقدیم میشود. مؤدیان مالیاتی ملزم به درج اطلاعات صحیح و حقیقی در اظهارنامه هستند و در صورت خطا ممکن است مشمول جریمه شوند.
ولی با این حال گاهی هنگام تنظیم اظهارنامه اشتباهاتی در درج اطلاعات پیش می‌آید که لازم است پیش از رسیدگی مالیاتی اصلاح شوند. سازمان امور مالیاتی مهلتی یک ماهه برای اصلاح اظهارنامه مالیاتی در نظر گرفته‌است که در آن زمان، که طول آن یک ماه پس از مهلت ارسال اظهارنامه است، مؤدیان می‌توانند نسبت به رفع مغایرت‌ها و ویرایش اطلاعات درج‌شده در اظهارنامه‌شان اقدام کنند.
امروزه ارسال اظهارنامه به‌صورت الکترونیکی انجام میشود. ثبت الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی مراحلی دارد که لازم است رعایت شوند. پیش‌ثبت‌نام الکترونیک اولین مرحله است که داشتن کد اقتصادی در آن الزامی است. در این مرحله اطلاعات پایه دریافت می‌شوند و شماره تلفن اعلام‌شده در سیستم تأیید میشود. پس از تأیید، کدپستی نیز باید به سیستم وارد شود.
در مرحله دوم اطلاعات صحت‌سنجی می‌شوند و در صورت صحیح نبودن از طریق پیامک اطلاع داده میشود. در صورت صورت صحت اطلاعات نام کاربری و رمز عبور برای فرد فرستاده میشود و با آن نام کاربری و رمز عبور مؤدی می‌تواند وارد سامانه شده و اطلاعات مربوط به خود و یا شرکت و سازمان را پر کند. درج اطلاعات اقتصادی شرکت با استفاده از یک نرم‌افزار حسابداری به آسانی انجام میشود. چرا که یک نرم‌افزار خوب امکان ارائه گزارشات و فایل خروجی اطلاعات براساس استانداردهای اداره مالیات را دارد. آخرین مرحله از ثبت الکترونیک اظهارنامه اعتبارسنجی اطلاعات است که درصورت تأیید اطلاعات وضعیت 45 که به معنی ارسال اظهارنامه است فعال میشود.
استعلام بدهی مالیاتی
تمامی افراد و شرکت‌ها می‌توانند بدهی مالیاتی خود را استعلام کرده و از آن مطلع شوند تا بتوانند در کم‌ترین زمان ممکن این بدهی را پرداخت کنند. همان‌گونه که با استفاده از نرم‌افزار حسابداری رسیدگی به امور اقتصادی شرکت‌ها آسان شده‌است و با روی کار آمدن درگاه ملی خدمات الکترونیک، ارسال اظهارنامه مالیاتی و اصلاح اظهارنامه مالیاتی به سادگی از طریق سامانه عملیات الکترونیک سازمان امروز مالیاتی انجام میشود، استعلام بدهی مالیاتی نیز به کار ساده‌ای تبدیل شده‌است. برای این کار باید به وب‌سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه شود. اگر شخص یا شرکت پرونده مالیاتی داشته باشد از این طریق می‌تواند از آن مطلع شود. بنابراین اولین اقدام جهت استعلام بدهی مالیاتی ثبت‌نام در در سامانه مذکور است.
اشخاص حقیقی برای ثبت‌نام در سامانه به شماره ملی، شماره تلفن و تاریخ تولد نیاز دارند و نام ثبت‌شده برای سیم‌کارت باید با شماره ملی تطابق داشته باشد. اشخاص حقوقی نیز به شناسه ملی برای استعلام بدهی نیاز دارند. شناسه ملی کد منحصربه‌فردی است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها تعلق می‌گیرد. دلیل استفاده از کد ملی و شناسه ملی عدم تشابه دو کد یا شناسه است که کمک بسیاری به صحت استعلام می‌کند. چرا که احتمال تشابه در نام و نام خانوادگی و حتی نام پدر افراد وجود دارد. اگر فرد حقیقی یا حقوقی پرونده باز مالیاتی داشته باشد پس از ورود به سامانه این پرونده به همراه اطلاعات بدهی مالیاتی نمایش داده میشود.
نیاز است پیش از استخدام افراد حقیقی، بدهی مالیاتی آن‌ها استعلام شود. در صورت داشتن بدهی مالیاتی ممکن است درآینده مشکلاتی برای شرکت به‌وجود آید؛ به‌طور مثال افراد دارای بدهی مالیاتی امکان انجام تراکنش‌های مالی و فعالیت‌های بانکی را نخواهند داشت و همین امر مشکلاتی را برای شرکت ایجاد می‌کند.
لیست بدهکاران مالیاتی
اگر افراد حقیقی یا حقوقی مالیات خود را در زمان مقرر پرداخت نکنند در لیست بدهکاران مالیاتی سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرند. اما لیست بدهکاران مالیاتی با کد و شناسه ملی در اختیار عموم مردم قرار داده‌نمی‌شود. چرا که این اطلاعات از اطلاعات محرمانه افراد است و درصورت فاش شدن اشخاص حقیقی و حقوقی حق شکایت از سازمان یا فرد فاش‌کننده را دارند. هر فرد تنها می‌تواند از طریق سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی با استفاده از کد ملی خود و یا شناسه ملی شرکت خود میزان بدهی مالیاتی خود را استعلام کند. درصورت نیاز به اطلاع از میزان بدهی مالیاتی فرد دیگر و یا شرکت افراد دیگر، مثلاً برای استخدام افراد، تنها راه ممکن این است که به‌طور مستقیم از شخص درخواست استعلام و اعلام نتیجه آن شود.
با توجه به آن‌چه که گفته‌شد، ارسال اظهارنامه مالیاتی از وظایف هر شخص حقیقی یا حقوقی است. برای ارسال و اصلاح اظهارنامه مالیاتی و دقیق بودن اطلاعات بهتر است از نرم‌افزار حسابداری استفاده شود و تمامی این عملیات امروزه به‌صورت الکترونیک در سامانه عملیات الکترونیک انجام می‌شوند. هر شخص موظف است برای جلوگیری از اضافه شدن به لیست بدهکاران مالیاتی، به امور مالیاتی خود و بدهی‌های مالیاتی مربوط به خود رسیدگی کند و سازمان امور مالیاتی اطلاعات مربوط به افراد و شرکت‌ها را در اختیار عموم قرار نمی‌دهد.
