استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور اعضای جدید خانواده اقتصاد ایران هستند. کسب‌وکارهایی چابک و ساختارشکن که با هسته‌های منسجم و بهره‌وری بالا خلق ارزش می‌کنند. از زمان تاسیس بسیاری از آنها بیش از یک دهه نمی‌گذرد و هنوز نوپا محسوب می‌شوند. با اینحال این شرکت‌ها با وجود عمر کوتاه خود، دستاوردهای بزرگی کسب کرده‌اند. دستاوردهای مهم و بزرگی که در اقتصاد تحریمی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد. برخی نیز امید دارند با اتکا به توانمندی این شرکت‌ها، چرخ اقتصاد و صنعت کشور در نبود و کمبود محصولات و فناوری خارجی بچرخد.
به گزارش تریبون نیوز در سال گذشته، دانش‌بنیان یکی از سه مولفه اصلی شعار سال بود و انتظار می‌رفت برای افزایش حمایت‌های مادی و معنوی از این شرکت‌ها در این سال اقدامات عملی و راهگشا شکل گیرد. علی‌رغم شعار سال، شرکت‌های نوآور و دانش‌بنینان یکی از عجیب‌ترین سالهای حیات خود را سپری کردند. سالی که زیرساخت اصلی نوآوری، یعنی اینترنت، دچار محدودیت‌های گسترده شد و بسیاری از کسب‌وکارها را از پا درآورد. سالی که پمپاژ ناامیدی در فضای کسب‌وکار، چمدان به دست بسیاری از نخبگان داد و آنها را راهی کشورهای دیگر کرد. هرچند اقداماتی هم در حمایت از برخی شرکت‌های دانش‌بنیان به عمل آمد، اما پرسش اصلی این است که این حمایت‌ها چقدر شامل و دربرگیرنده بوده و آیا سازوکار حمایتی حاکمیت که وزارت ارتباطات و معاونت علمی در رأس آن است چقدر توانسته به شرایط این کسب‌وکارها بهبود ببخشد. فروکاهش و تقلیل شعار سال به چند رویداد و وام حداقلی تحقق بخش سیاست‌های کلی کشور نیست و چیزی که از همه مهمتر است این است که این شعار درواقع باید راهی ادامه‌دار باشد نه پرونده‌ای که با شروع سال جدید مختومه شود. به همین بهانه به سراغ چند شرکت نوآور و دانش‌بنیان رفتیم و از آنها پرسیدیم که این شعار تا چه حد عملیاتی شده است و آنها سال جدید را چطور پیش‌بینی می‌کنند و چه انتظاراتی دارند.
شعار زیباست اما عمل چیز دیگری است
مریم توحیدی؛ بنیانگذار شرکت نانو‌بافت‌سازه
در ابتدای صحبتم درباره شعار سال گذشته باید بگویم که متاسفانه فقط در حد شعار باقی ماند و در عرصه عمل اتفاقی رخ نداد. شعارها زیباست اما عمل چیز دیگری است. برای تغییر در هر بخشی از جمله دانش‌بنیان‌ها، نیاز است تا به شعارها عمل شود که این اتفاق را در سال گذشته شاهد نبودیم.
دانش‌بنیان یکی از بخش‌های اصلی شعار سال گذشته بود و امید می‌رفت تا حمایت‌ها نسبت به گذشته افزایش پیدا کند که اینطور نشد. به دلیل مشکلاتی که در سال گذشته با آن روبه‌رو بودیم می‌توانم لقب سال ناامیدی و یاس را به آن بدهم. سال ۱۴۰۱ سالی بود که شخصا از ماندن در کشور احساس ناامیدی کردم و ایده مهاجرت در ذهنم شکل گرفت.
بر خلاف تمام تلاش‌های که اعضای تیم ما در سال گذشته داشتند، مجموعه در سال گذشته به سود نرسید و در واقع زیان‌ده بود و به همین دلیل از سرمایه شخصی برای تامین بودجه استفاده کردیم. این یک حقیقت تلخ و دلسردکننده است. این وضعیت ماحصل مشکلات گوناگونی بود که مجموعه‌های دانش‌بنیان حقیقی با آن مواجه هستند.
مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان فقط در یک مورد خلاصه نمیشود. از نظر حمایتی، شاید بهترین دوره برای این نوع شرکت‌ها، همان ابتدای شکل‌گیری آنها بود که با همت دکتر ستاری قدم‌های مثبتی برداشته شد. در آن زمان حمایت مثبت و خوبی از برخی شرکت‌ها صورت گرفت که حاصل آن رقم خوردن اتفاقات مثبت در این حوزه بود. البته در آن دوره هم مشکلاتی وجود داشت که خٌب به خاطر جدید و تازه بودن فعالیت در این بخش طبیعی بود. با اینحال این حمایت‌ها خیلی سریع منحرف شد به مسیر اشتباه رفت. اتفاق ناراحت کننده‌ای که اثرات آن را امروز مشاهده می‌کنیم.
اولین مشکل عمده فعالیت در این بخش همین مسئله وجود رانت گسترده است. متاسفانه از دوره‌ای به بعد، شاهد شکل‌گیری یک رانت گسترده در این بخش بودیم. در واقع شاهد این بودیم که حمایت‌های که باید صورت می‌گرفت به مسیرهای خاصی هدایت شد و به سمت و سویی غیر از تولید محصول و ایجاد کار هدایت شد. این در حالی است که شرکت‌ها و مجموعه‌های که واقعا می‌توان از عنوان دانش‌بنیان برای آنها استفاده کرد از این حمایت‌ها بی‌نصب بودند. این تلخ است که برخی از این سرمایه‌ها حتی از کشور خارج شد و اصلا در داخل سرمایه‌گذاری نشد.
مشکل بزرگ دیگری که با آن روبه‌رو هستیم و به نوعی بازهم به بحث حمایت‌ها برمی‌گردد این است که در زمینه تسهیلات و حمایت از شرکت‌ها، کارشناسان خبره وجود ندارد و سلیقه‌ای عمل می‌شود. برای بسیاری از طرح‌های خوب که می‌توانند به اقتصاد ما کمک‌های بسیار خوبی کنند و سالیانه از خروج هزاران دلار ارز کشور جلوگیری کنند، کمک‌های بسیاری ناچیزی می‌شود و این جای افسوس دارد. اگر کارشناسی و نظارت صحیح در این بخش وجود داشته باشد، اتفاقات مثبت خوبی رقم می‌خورد.
بحث حمایت از دانش‌بنیان‌ها از طرف ارگان‌های مربوطه تلاشی ویژه می‌طلبد . مثلا اداره کل تجهیزات پزشکی یکی از آرمان‌هایش باید این باشد که شرکت‌ها را دسته‌بندی کند و از دریچه کارشناسی آن شرکت‌ها حمایت شوند.
مشکل دیگر که در واقع مخصوص حوزه تولیدی شرکت ما است، تامین مواد اولیه و واردات آن به کشور است. برای تولید مش‌های جراجی نیاز به تامین برخی از مواد اولیه و پلیمرهای مخصوص آن است که جزو محصولات وارداتی محسوب می‌شوند. به هزار و یک دلیل هرچیزی را نمیشود در داخل کشور تولید کرد و برای تامین آنها نیاز به واردات است. شرایط تحریمی ایران فشار بسیار زیادی را به مجموعه ما و سایر شرکت‌ها برای تامین این مواد اولیه وارداتی وارد کرده است. گاهی ما حتی مجبور به وارد کردن مواد با قیمت‌های چندین برابر بیشتر از قیمت واقعی آنها هستیم.
همچنین یکی دیگر از مشکلاتی که بچه‌های مجموعه داشتند، مسئله اینترنت و فیلترینگ و کندی آن بود. اینترنت در حال حاضر کم‌ترین چیزی است که یک محقق برای کار خود نیاز دارد تا با دنیای توسعه یافته ارتباط برقرار کند. دیگر دوران غار نشینی گذشته است. امروز نیاز داریم که ببینیم در دنیا چه اطلاعاتی در جریان است. شاید بتوان گفت اگر امروز سواد دانشجوها کم شده است تا حدودی بخاطر دور ماندن از این جریان اطلاعات و دانش جهانی است. چه در تجارت و چه در تولید به ویژه در بخش دانش‌بنیان نیاز به تعامل با کشورهای پیشرفته داریم. ما نیاز داریم که دانشجوهای ایرانی دوره‌های خاص را بگذرانند و بتوانند که به اطلاعاتی که می‌خواهند دسترسی داشته باشند.
درباره امسال نیز حقیقتا نمی‌توانم امید بسیار زیادی داشته باشم. احتمالا حمایت‌ها از شرکت‌های دانش‌بنیان در سال جدید نیز به روال گذشته باشد و این ناراحت کننده است. این گزاره به معنی این است که نه تنها امسال شاهد پیشرفتی در بحث حمایتی نخواهیم، بلکه مشکلات جدیدی نیز به وجود خواهد آمد که کار را نسبت به گذشته سخت‌تر خواهد کرد.
خاطره خوش سالهای دهه نود
امیر قهرمان‌پور؛ مدیرعامل شرکت پرسام صنعت بهداد
شعاری که برای سال گذشته انتخاب شده بود، تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین بود. تولید و دانش‌بنیان در این شعار جایگاه ویژه‌ای دارد و در چنین سالی با توجه به مضمون شعار آن، توقع حمایت و توجه بیشتری نسبت به شرکت‌ها و مجتمع‌های دانش‌بنیان وجود داشت. با اینحال و علی‌رقم تاکید بر دانش‌بنیان‌ها در ۱۴۰۱، ما شاهد تفاوت ملموسی در زمینه حمایت از این شرکت‌ها نبودیم. مسئله‌ای که هم ناراحت‌کننده است و هم تعجب‌برانگیز.
شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور تاریخ کوتاهی در اقتصاد ایران دارند. درواقع رشد اصلی این شرکت‌ها در دهه نود شمسی اتفاق افتاد و هنوز بسیاری از آنها نوپا محسوب می‌شوند. همین مسئله به خوبی نشان می‌دهد که این شرکت‌ها نیاز به حمایت‌های مادی و معنوی خاص و ویژه‌ای دارند که باید مورد توجه مسئولین و سیاستگذاران این حوزه باشد. رشد دهه نود نشان داد اگر در ابتدا به این شرکت‌ها و نوآوران داخلی توجه شود، آنها نیز می‌توانند به کمک اقتصاد بیایند و به تقویت آن کمک کنند.
اگر به صورت منصفانه نگاه کنیم در یک دهه گذشته کمک‌های فراوانی به مجمتع‌های دانش‌بنیانی شده است و بخشی از مشکلات فعالان این بخش حل شده است. اما در سال گذشته، با توجه به انتظاراتی که بود، تفاوت آنچنانی با دو سال قبل از آن ندیدیم و خبری از حمایت‌های جدیدی نبود.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات دانش بنیان‌ها در حال حاضر که مشکلی بنیادین است و حل آن نیاز به یک همت همه جانبه از طرف مسئولین اقتصادی کشور دارد، نگاه موجود به این شرکت‌ها در اقتصاد کشور است. متاسفانه اقتصاد ایران یک اقتصاد سنتی است و به همین دلیل نگاه خاصی به دانش‌بنیان‌ها دارد. این شرکت‌ها با توجه به ماهیت خود نیاز به یک زیست‌بوم اقتصادی مدرن دارند که هنوز در ایران آنچنان که باید شکل نگرفته است. قدم اول برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها و شرکت‌های نوآور تغییر همین نگاه است. قطعاً در یک زیست بومی اقتصادی مدرن و به دور از نگاه سنتی، فضا برای رشد و نموی دانش‌بنیان‌ها چندین برابر خواهد بود. اگر اوضاع در بلند مدت به سمت بهبود فضای اقتصادی برای این شرکت‌ها نرود نمیشود از آنها توقع بازدهی مناسبی را داشت.
با در نظر گرفتن مشکلات موجود در سال گذشته به مانند افزایش قیمت ارز و تورم، ۱۴۰۱ سال سختی برای دانش‌بنیان‌ها و فعالان این حوزه در کشور بود. مسئولان برای امسال وعده‌های خاصی در جهت حمایت از این شرکت‌ها نداده‌اند که این خود موجب تاسف است. امیدواریم برخلاف این مسئله، در ۱۴۰۲ حمایت‌های بیشتری از طرف بخش‌های مختلف صورت بگیرد.
در سال گذشته و با وجود تغییراتی که در قیمت ارز و سایر مشکلاتی اقتصادی شاهد بودیم، دانش‌بنیان‌ها با توجه به نوپا بودنشان فشار سختی را تحمل کردند. مهم‌ترین چالش برای این شرکت‌ها در سال جدید کاهش فشارهای اقتصادی و به پیش بردن اهدافشان است. شاید مهم‌ترین کارهای که باید صورت بگیرد حمایت بیرونی و ارائه محصولات جدید و مناسب از طرف خود شرکت‌ها است. به طور مثال ما در مجموعه خود برای ارائه یک محصول جدید به بازار برنامه‌ریزی کرده‌ایم و امید داریم بتوانیم از این طریق قدم مثبتی برداریم.
متاسفانه برخی باور دارند امسال با توجه به اینکه دانش‌بنیان‌ها در شعار سال جایی ندارند، این شرکت‌ها از دایره توجه خارج شوند و حتی حمایت‌های سالهای گذشته نیز صورت نگیرد. این یک دغدغه مهم است که میان فعالان این بخش وجود دارد.
امیدواری ما این است که در سال جدید حتی اگر کمک‌ها و حمایت‌های جدیدی انجام نشود، حداقل حمایت‌های که در سالیان گذشته از این شرکت‌ها انجام می‌شد ادامه داشته باشد. همانطور که پیش‌تر گفتم حمایت‌های که در دهه نود از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شد خوب و سازنده بود. اگر حمایت‌های قبلی ادامه داشته باشد و کمک‌های جدیدی هم به آنها افزوده شود، می‌توان به آینده روشن دانش‌بنیان‌ها در ایران خوش‌بین بود.
شعار باید تحول ایجاد کند
دکتر رضا رمضانی؛ شرکت دانش‌بنیان میم دارو و رئیس هیات مدیره شرکت به‌آرا
یکی از مشکلات مهم و دردسرآفرینی که اقتصاد و شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران با آن مواجه هستند، کندی و لختی نظام اداری و سیستم بورکراسی کشور است. مسئله‌ای که تا به امروز دردسرهای فراوانی برای فعالان حوزه فن‌آوری و نوآوری ایران به وجود آورده است. این سیستم به مانند یک راه دشوار است که عبور از پیچ و خم‌های آن بسیار دشوار و سخت است.
بخشی از شعار سال گذشته به بحث دانش‌بنیان‌ها اختصاص داشت و امید به آن بود که در برخی از مسائل، به مانند همین بحث بورکراسی تغییرات مثبت رخ دهد. با اینحال اعلام این شعار تغییری در وضعیت این مسئله ایجاد نکرد و این مشکل همچنان به قوت خود پابرجا است. نام‌گذاری سالها تا زمانی که منجر به تغییر مثبت نشود کمکی به محققان و تولیدکنندگان کشور نمی‌کند.
ما در سالهای گذشته با مراجع مختلف در ارتباط بودیم و با فضای سیستم اداری کشور بیگانه نبوده‌ایم. اما همانطور که گفتم عبور از این مسیر دشوار سخت و خسته‌کننده است. از جمله مشکلات این نظام اداری تغییر پیدرپی مدیران و کارشناسان بخش‌ها و سازمان‌های مختلف است. مسئله‌ای که باعث می‌شود فرایندهای اجرایی و نظارتی بیشتر از زمان استاندارد و مورد نیاز خود طول کشد.
یکی دیگر از مشکلات این سیستم بورکراسی قوانین و مقرارت دست‌وپا گیر و غیرکارشناسی است. برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها بوده‌اند که در زمینه‌های مایل به همکاری با مجموعه تحقیق و توسعه‌ی دارویی ما بوده‌اند اما به دلیل همین قوانین دردسرآفرین همکاری شکل نگرفته است. بنظرم این مشکلی است که تمهیدات مناسب خود را می‌طلبد و با دستورهای آنی و خاص راه به جایی نمی‌برد. درواقع نیاز است تا به صورت اصولی و کارشناسی این مشکلات بررسی شود تا نتیجه منطقی و راهگشا برای کارآفرینان و تولیدگران عرصه دانش‌بنیان کشور حاصل شود.
در همین امسال، یک مجموعه فراگیر خلاقیت، نوآوری و بهبود در کشور راه‌اندازی کردیم که بسیار حرکت منظم و تاثیرگذاری بود. با این وجود، وقتی این مجموعه را به مسئولین و دست‌اندرکاران داخلی معرفی کردیم و قابلیت آن را توضیح دادیم با بی‌توجهی کامل آنها روبه‌رو شدیم. مسئله‌ای حیرت‌انگیز که جای تاسف دارد. همین طرح را در اتحادیه اروپا به مجموعه‌ای از شرکت‌ها معرفی کردیم، ۱۲ شرکت برای کسب اطلاع اعلام آمادگی کردند! اینگونه رفتارها باعث دلسردی تولیدکنندگان و نوآوران از داخل می‌شود.
مشکل دیگری که این روزها به بسیاری از شرکت‌ها و تحقیق و توسعه ما آسیب می‌رساند، مهاجرت نیروهای متخصص است. در سال گذشته مهاجرت اعضای با سابقه و کارآزموده تیم تحقیق و توسعه‌ی ما به خارج از کشور یکی از مشکلات بود که جای تاسف دارد. این نیروهای متخصص سرمایه بسیار مهمی برای حوزه دانش‌بنیان هستند که متاسفانه به دلایل گوناگون تصمیم به مهاجرت می‌گیرند. تمهیدات داخلی برای جذب افراد و جلوگیری از مهاجرت عملا ناتوان است..
در زمینه‌ی صادرات محصولات و انتقال و تبدیل ارز هم مشکلات عیان وجود دارد که بر دشواری کارهای تولید می‌افزاید. بخاطر بحث تحریم‌ها و عدم ارتباط بانکی با کشورهای خارجی انتقال ارز به داخل کشور بسیار سخت است. هنگامی هم که همین ارز را با دشواری فراوان کسب شود باید به قیمت‌های غیرواقعی به دولت داده شود که اصلا منطقی و درست نیست.
بنظرم برای امسال نیز شاهد تغییری در وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان و رفع مشکلات آنها نخواهیم بود. مشکلات عدیده و بنیادین هستند و رفع آنها و ایجاد یک سیستم کارآمد در سازمان اداری کشور، نیاز به تحولی بنیادین است که تا آن فاصله بسیار زیادی داریم. شاید دولت بتواند برای شرکت‌های تحقیق و توسعه، جدا از بوروکراسی لخت کنونی چاره اندیشی کند. کار آسانی نیست و در آینده نزدیک نباید در انتطار آن باشیم.
سال ریل‌گذاری‌های امیدوارکننده
سارا جلیلی؛ مدیرعامل شرکت مهندسی فرآور فلزات ثمین
در سال گذشته، سازمان‌های متولی نگاه خود برای حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را به جهت مثبت تغییر دادند. امری که البته بسیار دیر اتفاق افتاد ولی در مجموع ریل گذاری برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها به نظر خوب و امیدوار کننده می‌رسید. شرط نتیجه گرفتن از این ریل‌گذاری این است که در سال ١٤٠٢ نیز تداوم یابد و فقط در سال قبل نمانیم.
به نظرم مابین سالهای ١٣٩٩ تا ١٤٠٠ دوران نسبتا خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان بود. در حال حاضر نیز اوضاع در بعضی از زمینه‌ها مثبت است از جمله بخش معدن و صنایع معدنی. در حوزه معدن و صنایع معدنی، اقدامات خوبی از سوی ایمینو و ایمیدرو کلید خورده است و در سالهای پیش‌رو امیدواریم به نتیجه برسند. اقداماتی که می‌توانند به شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کنند و بر سرعت پیشرفت آنها بیفزاید.
باید بپذیریم که حوزه دانش‌بنیان‌ها نیز دارای مشکلاتی است و در جهت رفع آنها کار کنیم. مهم‌ترین چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان تامین مالی، توسعه بازار و توسعه محصول است که هر یک مستلزم انجام اقدامات خاص خود خواهد بود.
در کل باید بگویم سال گذشته نسبتا سال خوبی بود و نتایج مذاکرات و تفاهم‌های صورت گرفته توسط شرکت ما در سال ١٤٠۱ منتج به قرارداد‌هایی خواهد شد. اما بعنوان مدیر عامل یک شرکت، مشکلات مالی زیادی داشتم که فشار زیادی را بر عملکرد ما وارد نمود.
در بحث نوسانات ارز، مشکلات بسیار زیاد بود به طوریکه برآورد قیمت ما برای یک پروژه تا انتهای آن که با یک سود معقول برای ما همراه بود، پس از اتمام زیان ده محسوب می‌شد. این درحالی بود که مجبور بودیم بر اساس قرارداد و تعهدات کار را انجام دهیم و به همین دلیل عل‌رغم انجام چندین پروژه کوچک و متوسط به دلیل نوسان ارز و تغییر نرخ مواد اولیه یا دستمزد و خدمات سود‌دهی شرکت صفر و گاهی منفی بوده است.
شعارزدگی بلای جان دانش‌بنیان‌ها
نیما توکل؛ مدیرعامل شرکت زر اکسیر نیما
شعار سال گذشته حقیقتا که شعار بود. این شعار هیچگاه به بوته عمل گذاشته نشد و در حد شعار باقی ماند. تنها اتفاقی که افتاد این بود چند سمینار برگذار شد و دیگر خبری نشد. تقریبا بعد از آن کاری نشد و انگار شعار فراموش شد و حمایت از دانش‌بنیان‌ها به کناری رفت.
متاسفانه شعارزدگی مهم‌ترین مشکل کشور ما در حال حاضر است. شعارهای مختلف می‌شنویم ولی در عمل چیزی نمی‌بینیم. همین شعارزدگی بلای جان شرکت‌های دانش بنیان شده است و روزبه‌روز آنها را تضعیف می‌کند به مانند بحث مهاجرت.
در سالهای قبل تلاش‌های برای راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شد. نیروهای متخصص بسیار خوبی تجربه پیدا کردند اما به دلیل همین عدم حمایت‌ها و شعارزدگی‌ها خیلی از آنها به سمت مسیر مهاجرت کشیده شده‌اند. در بسیاری از نقاط دنیا مثل کشورهای حاشیه خلیج‌فارس، از این نیروها و شرکت‌ها که با هزینه‌های مادی و معنوی کشور راه‌اندازی شده‌اند و تجربه اندوخته استقبال می‌کنند.
برای خیلی‌ها مهاجرت به این کشورها بسیار مطلوب است و از ماندن و شعارزدگی کشور دلسرد شده‌اند. این دلسردی ماحصل وجود مشکلات بسیار گسترده‌ای است که در داخل کشور وجود دارد و دانش‌بنیان‌ها را تحت فشار گذاشته است. چالش‌های که در سال آینده نیز انگار قرار نیست حل شود و نمی‌توان به رفع آنها امید بست. تا به حال که برای سال جدید وعده یا قولی داده نشده است و انگار حتی از شعارهای سال قبلم دیگر خبری نیست.
نوسانات ارزی گسترده که در سالهای قبل وجود داشت در سال ۱۴۰۱ بسیار بیشتر شد و ضربه‌های بسیاری به تیم‌های دانش‌بنیان و استارتاپی زد. احتمالا این مهم‌ترین مشکلی بود که سال گذشته با آن مواجه بودیم. تامین ارز و نوسانات آن در روند کاری بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان تاثیرگذار است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
در کنار بحران ارزی که مجموعه‌های دانش‌بنیان را تحت فشار گسترده قرار داده بود، قوانین لحظه‌ای گمرکات نیز کار را دشوارتر می‌کرد. در این زمینه هم ما با یک سیاستگذاری جامع و قوانین ثابت مواجه نبودیم و از این تغییرات لحظه‌ای و پیدرپی بسیار آسیب دیدیم.
حمایت از دانش‌بنیان‌ها؛ هر سال بدتر از پارسال
محمد حسن هجرت؛ مدیرعامل شرکت هما صنعت اکباتان
سال گذشته حمایت‌های از شرکت‌های دانش‌بنیان بهتر که نشد هیچ، روند نزولی هم داشت. روندی که سال به سال شاهد بدتر شدن آن هستیم و قدمی در جهت بهبود آن مشاهده نمی‌کنیم. سال ۱۴۰۱ نیز از این روند مستثنی نبود و وضعیت فقط بغرنج‌تر شد. در این سالها کفه تراز بیشتر به سمت مشکلات بوده تا حمایت‌ها.
مشکلات اصلی که در سال گذشته مجموعه ما مشخصا با آنها مواجه بود بحث مجوزها و مشکلات مالی بود. روند اعطای مجوزها به شرکت‌های دانش‌بنیان اصلا تعریفی ندارد و بسیار زمان‌بر و کند است. برای خیلی از کارها چندین ماه باید معطل باشیم تا مسائل ساده حل شود. این ساختار بورکراسی فشار بسیار زیادی بر وضعیت تامین اعتبارات شرکت‌ها داشته است.
در کنار کندی روند اعطای مجوز، بحث تسهیلات هم وجود دارد که با مشکل قبلی گره خورده است. مجموعه ما چند ماه است که منتظر تسهیلاتی است که تمام کارهای آن انجام شده است اما خبری از آن نیست. متاسفانه اصلا سازوکار مشخصی هم وجود ندارد تا بتوان زمان دریافت تسهیلات را فهمید و برای آن برنامه‌ریزی کرد. البته همانطور که اشاره کردم این مشکلات فقط برای سال گذشته نبوده است و سابقه آنها بسیار طولانی است.
تنها حمایت سال گذشته در زمینه مالیات‌ها بود. مالیات‌ها به شدت کاهش یافت و تقریبا صفر شد که این خود کمکی بود. اما این مورد در کنار مشکلات گسترده این بخش، بسیار ناچیز می‌نماید. متاسفانه امیدی هم به امسال و حل مشکلات در آن وجود ندارد.
