طالبان اگر چه پس از خروج نیروهای آمریکایی بسیار خرسند است اما چالش‌های قابل توجهی پیش روی حاکمیت خود دارد. این گروه که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارد باید برای اقتصاد بحران زده افغانستان چاره جویی کند.
رهبران جدید افغانستان با چالش‌های عمده‌ای همچون قطع کمک‌های آمریکا، کنترل تورم، جلوگیری از جنگ داخلی با قومیت‌های مختلف و نیز فعالیت‌های داعش مواجه هستند.
"ملا عبدالغنی برادر" رئیس دفتر سیاسی طالبان اعلام کرده دولت برآمده از حاکمیت طالبان در قبال همه مسوول خواهد بود و امنیت را تامین خواهد کرد چرا که امنیت برای توسعه اقتصادی نه تنها در افغانستان بلکه کل جهان ضروری است.
این مقام طالبان گفته است اگر بتوانیم امنیت را تامین کنیم، بر مشکلات دیگر غلبه خواهیم کرد.
به گزارش واشنگتن پست، ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان نیز با اعلام نیاز به حضور همه کارشناسان و متخصصان اقتصادی، از آنان خواسته است پیشقدم شوند و نقشه راه آینده را ترسیم کنند.
وی همچنین از همه برای سرمایه گذاری در افغانستان دعوت و تاکید کرده است که سرمایه گذاری‌ها حفظ خواهد شد.
بر اساس گزارش‌ها، طالبان به ۱۰ میلیارد دلار دارایی نزد بانک مرکزی افغانستان که بیشتر آن در خارج از این کشور است، دسترسی سریعی نخواهد داشت.
دولت آمریکا اعلام کرده دارایی‌های بانک مرکزی که دولت افغانستان در آمریکا دارد، در دسترس طالبان قرار نخواهد گرفت و صندوق بین المللی پول نیز تاکید دارد این کشور به منابع وام دهنده دسترسی ندارد.
دستیاران کنگره آمریکا نیز گفته‌اند احتمال دارد کنگره از سازمان ملل یا دیگر نهادهای تامین کننده کمک‌های بشردوستانه برای افغانستان حمایت مالی کند، اما شانسی برای کمک مالی مستقیم دولت جدید تحت رهبری طالبان وجود ندارد و نحوه هزینه شدن کمک‌های مالی نیز سخت‌تر خواهد شد.
به گفته بازرس ویژه بازسازی در آمریکا، برای سال مالی ۲۰۲۲ که از اول اکتبر (۹ مهر) آغاز می‌شود، کنگره ۱۳۶.۴۵ میلیون دلار از صندوق کمک‌های مالی که منبعی برای پرداخت دستمزدهای دولت افغانستان است و همچنین ۵۲.۰۳ میلیون دلار برای کمک‌های بشردوستانه به افغانستان اختصاص داده است.
وخامت اوضاع در افغانستان به روایت سازمان ملل
برنامه جهانی غذا و کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل درباره وضعیت افغانستان هشدار داده و تاکید کرده‌اند این کشور به کمک مالی نیاز دارد. هماهنگ کننده محلی امور بشردوستانه سازمان ملل در افغانستان درباره اتمام ذخیره غذایی در پایان ماه میلادی جاری (سپتامبر) در افغانستان هشدار داده و گفته است حدود یک سوم از جمعیت ۳۸ میلیونی افغانستان با وضعیت اضطراری یا بحران ناامنی غذایی مواجه هستند.
به گفته وی، برنامه جهانی غذایی سازمان ملل بین ده‌ها هزار نفر در هفته‌های اخیر مواد غذایی توزیع کرده اما از ۱.۳ میلیارد دلار کمک مورد نیاز تنها ۳۹ درصد آن تامین شده است.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد نیز گفته است تقریبا نیمی از جمعیت افغانستان - ۱۸ میلیون نفر- نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند.
مارسلا سانچز بندر سخنگوی بانک جهانی به سی ان ان بیزینس گفته است به شدت نگران وضع افغانستان و تاثیر آن بر دورنمای توسعه این کشور به ویژه برای زنان هستیم.
براساس داده‌های تارنمای بانک جهانی، این نهاد کمک دهنده مالی متعهد به تامین بیش از پنج میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار برای طرح‌های توسعه‌ای در افغانستان شده و صندوق بازسازی افغانستان تحت مدیریت بانک جهانی، تاکنون توانسته بیش از ۱۲ میلیارد و ۹۰۰ هزار دلار تامین کند.
سازمان ملل اعلام کرده است خدمات هوایی بشردوستانه خود را در افغانستان از سر می‌گیرد تا ۱۶۰ سازمان بتوانند به فعالیت‌های خود در این کشور ادامه دهند.
شروط شورای امنیت برای طالبان
شورای امنیت سازمان ملل متحد ۳۰ اوت (۸ شهریور) قطعنامه پیشنهادی آمریکا با حمایت انگلیس و فرانسه را با ۱۳ رای موافق و دو رای ممتنع چین و روسیه درباره افغانستان به تصویب رساند که در آن خواسته‌های خود را از طالبان بیان کردند.
شورای امنیت در قطعنامه خود با اشاره به بیانیه طالبان در ۲۷ اوت ۲۰۲۱ آورده است انتظار دارد طالبان به این تعهدات و سایر تعهدات، از جمله در مورد خروج امن افغان‌ها و همه اتباع خارجی از افغانستان، پایبند باشند.
استفاده نشدن از خاک افغانستان برای تهدید یا حمله به هیچ کشوری از مهمترین خواسته‌های شورای امنیت از طالبان است که خواستار پناه ندادن، آموزش ندادن تروریست‌ها، یا برنامه‌ریزی یا تامین مالی اقدامات تروریستی در خاک افغانستان شده است.
حمایت از حقوق زنان، کودکان و اقلیت‌ها، مشارکت کامل و برابری معنادار زنان به دنبال راه حل سیاسی فراگیر از طریق مذاکره از دیگر انتظارات از طالبان است.
تقویت تلاش‌ها برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، اجازه دسترسی کامل، ایمن و بدون مانع سازمان ملل متحد، آژانس‌های تخصصی و شرکای اجرایی آن و همه کسانی که در عرصه کمک‌های بشر دوستانه فعال هستند، نیز محور دیگر اعلامی شورای امنیت است.
از تعامل با طالبان تا شروط واشنگتن
مقامات دولت بایدن که در طول ۱۷ روز عملیات تخلیه نیروهای خود مدام در برابر پرسش‌های خبرنگاران درباره عدم اعتماد به طالبان سخن می‌گفتند، اما در عین حال به همکاری با این گروه با استناد به اینکه کنترل کابل را در اختیار دارند و هدف آنها نیز تلاش برای خروج نیروهایشان است، اذعان داشتند.
وزیر امور خارجه آمریکا گفته است واشنگتن کانال‌های ارتباطی خود را با طالبان حفظ می‌کند. او دلیل این کار را برای خروج بازماندگان از افغانستان بیان کرد و بار دیگر شروط تشکیل دولت طالبان در افغانستان را برشمرد.
آنتونی بلینکن پس از پایان عملیات خروج نیروهای آمریکایی نیز اعلام کرد طالبان به دنبال مشروعیت و حمایت بین المللی است. پیام ما این است هر مشروعیت و حمایتی باید کسب شود.
واشنگتن و غرب معتقدند طالبان باید دولتی فراگیر در افغانستان تشکیل دهد که شامل همه گروه‌ها و اقلیت‌ها شود و به تعهداتش عمل کند؛ همان شرطی که همسایگان افغانستان و نیز سازمان ملل بر آن تاکید دارند. احترام گذاشتن طالبان به تعهدش درباره آزادی، محترم شمردن حقوق زنان و اقلیت‌ها، گام برداشتن برای مبارزه با تروریسم از جمله داعش از دیگر شروط آمریکا و غرب برای طالبان است.
اما آمریکا فقط به ذکر شروطش بسنده نکرده بلکه می‌گوید با طالبان در تماس هستیم که آنها را در قبال اقداماتشان پاسخگو نگه داریم.
"پاسخگو نگه داشتن" از دیدگاه آمریکا، نه تنها در قبال طالبان بلکه در قبال همه کشورهای جهان، همواره با تحریم‌های بیشتر مترادف بوده است.
این در حالی است طالبان که اکنون تحریم بوده و امکان مسافرت ندارند، خواستار رفع تحریم‌ها هستند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا مجوزهایی را برای نهادهای دولتی برای ادامه ارایه کمک‌های ضروری به افغانستانی‌ها صادر کرده است اما مقامات آمریکایی رفع تحریم‌ها از طالبان را منوط به ارزیابی و قضاوت درباره رفتار آنها و نه گفتارشان دانسته‌اند.
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید به صراحت اعلام کرده است واشنگتن عجله ای برای به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت جدید افغانستان ندارد و این موضوع بستگی به شرایط و رفتار طالبان دارد.
تحلیلگران مسایل بین المللی معتقدند تعامل آمریکا با طالبان بر اساس منفعت و سیاست خارجی دوره جدیدش است که نمی‌توان آن را به معنای به رسمیت شناخته شدن دانست. به اعتقاد آنها، پروسه به رسمیت شناخته شدن طالبان از سوی آمریکا، طولانی و دارای پیچیدگی‌هایی است که به میزان همکاری طالبان با واشنگتن و عمل به شروط تعیین شده آنها بستگی دارد.
