با وجود اینکه در شرایط عادی هنگام وقوع یک فاجعه طبیعی در هرکجای جهان، انتظار می‌رود اولین کاری که همه کشورها انجام می‌دهند اقدام برای کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان به دور از محاسبات سیاسی و اختلافات موجود بین دولت‌ها باشد؛ اما اتفاقی که در رابطه با زلزله بزرگ ترکیه و سوریه رخ داد و نوع تعاملی که جامعه جهانی با آن داشت، برعکس این را نشان می‌دهد.
این زمین لرزه مهیب به قدرت 7.8 ریشتر تاکنون نزدیک به 30 هزار قربانی در دو کشور به جای گذاشته و از سرنوشت هزاران نفر در زیر آوارها خبری نیست و تخمین زده می‌شود که آمار جان‌باختگان این زلزله به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کند؛ چرا که امیدی به زنده بودن سایر باقی‌ماندگان در زیر آوار نیست. بسیاری این زلزله را به زمین‌لرزه وحشتناک پاکستان در اکتبر 2005 که بیش از 80 هزار کشته به جا گذاشت مقایسه می‌کنند.
اما متاسفانه بازی‌ها و محاسبات سیاسی در این فاجعه بزرگ بشری نیز دست از سر مردم داغدیده سوریه که هنوز از پیامدهای بحران تروریسم در سال 2011 رها نشده‌اند، برنمی‌دارد. به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه دمشق با سرفصل‌هایی چون «قانون سزار» و «قانون کپتاگون» زلزله‌زدگان سوری نتوانستند در ساعات ابتدایی که ساعات طلایی برای نجات مردم از زیر آوار محسوب می‌شد، کمک‌های کافی و موثر دریافت کنند و همین مسئله موجب افزایش تعداد تلفات انسانی شد.
نکته تاسف‌آورتر آنجاست که کشورهای عربی به ویژه شیخ‌نشینان خلیج فارس نیز در چند روز اول همه توجهات خود را صرفا معطوف به امدادرسانی به ترکیه کرده و توجهی به زلزله‌زدگان سوریه نداشتند. ایران، روسیه، لبنان، امارات، الجزایر و چند کشور عربی دیگر در آفریقا اولین کشورهایی بودند که بدون توجه به پیامدهای شکستن محاصره آمریکا، کار امدادرسانی به زلزله‌زدگان سوریه را با استفاده از همه امکانات موجود آغاز کردند.
اما کشورهای غربی و حتی سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن اعلام کردند که به دلیل تحریم‌های آمریکا راهی برای ارائه خدمات لجستیک و امدادی به سوریه نیست. درحالی که آمار کشته‌شدگان زلزله در شمال سوریه همچنان بالا می‌رود، «گیر پدرسون» نماینده سازمان ملل در سوریه با اعلام اینکه نباید کمک‌ها به زلزله‌زدگان، سیاسی شود تاکید کرد که زمان دیگر برای ما طلا نیست و زمان طلایی برای نجات مردم از دست رفته است اما در این شرایط نیز هرگونه تاخیر در ارسال دارو یا تجهیزات آواربرداری منجر به وقوع فجایع بیشتر می‌شود.
در این میان ایالات متحده که به دلیل تحریم‌های ظالمانه خود ضد دمشق و مانع‌تراشی در روند کمک رسانی به زلزله‌زدگان تحت فشار افکار عمومی سراسر جهان قرار دارد روز پنجشنبه و بعد از گذشت 4 روز از زلزله سوریه و از دست رفتن زمان برای نجات افراد از زیر آوار مدعی شد که قصد تعلیق موقت بخشی از تحریم‌ها را با هدف کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان از زلزله دارد.
در این راستا وزارت خزانه‌داری ایالات متحده مجوز عمومی شماره 23 را برای تعلیق ممنوعیت برخی معاملات با سوریه صادر کرد که قصد آن اجازه انتقال وجوه به سوریه به منظور تسهیل اقدامات امدادی مرتبط با زلزله بود و موسسات مالی که در صدد امدادرسانی به زلزله‌زدگان سوریه هستند باید از وزارت خزانه داری آمریکا مجوز بگیرند. البته تعلیق ممنوعیت انتقال وجوه، شامل دولت سوریه یا هیچ یک از موسسات وابسته به آن از جمله بانک مرکزی این کشور یا هر نهاد و شخصی که مستقیم یا غیرمستقیم با دولت دمشق ارتباط دارد، نمی‌شود.
از سوی دیگر آمریکا مبلغی در حد 85 میلیون دلار برای کمک به زلزله‌زدگان ترکیه و سوریه اختصاص داده که در مقایسه با میزان نفت و گازی که اشغالگران آمریکایی از چاه‌های شمال سوریه غارت می‌کنند بسیار ناچیز است. نکته مضحک در مجوز شماره 23 وزارت خزانه‌داری آمریکا این است که طبق آن، واردات نفت و مشتقات نفتی سوریه به ایالات متحده مجاز است.
این درحالی است که آمریکا و ابزارهای آن 90 درصد از چاه‌های نفت سوریه را اشغال کرده‌اند و روزانه شاهد قاچاق منابع طبیعی و نفت سوریه توسط نظامیان آمریکا به عراق و سپس صدور آن به ترکیه و فلسطین اشغالی و ... هستیم. از طرفی، طبق مجوز شماره 23، دولت سوریه همچنان تحت تحریم‌های مختلفی که مانع از واردات تجهیزات پزشکی به این کشور می‌شود، قرار دارد.
همچنین ادعاهای آمریکا درباره رفع موانع قانونی در زمینه ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم سوریه با مفاد تحریم‌های جدید آن تحت عنوان «قانون کپتاگون» در تضاد است؛ تحریم‌هایی که مستقیما بخش درمان و پزشکی سوریه را هدف قرار می‌دهد.
با این تفاسیر تصمیم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده برای تعلیق موقت برخی تحریم‌های سوریه در عمل کمک موثری به مردم این کشور جهت دریافت کمک‌های بشردوستانه نمی‌کند و همانطور که وزارت خارجه سوریه اعلام کرد، گامی کاذب و گمراه‌کننده با هدف بهبود چهره جنایتکار آمریکا نزد افکار عمومی جهان است.
به همین منظور ایالات متحده کمپینی با کمک بازوهای رسانه‌ای کشورهای حوزه خلیج فارس به راه انداخته و در صدد تبلیغ مجوز شماره 23 وزارت خزانه‌داری به عنوان اقدامی بشردوستانه در قالب کمک به زلزله‌زدگان سوریه است.
گذشته از این که نتایج اقدام نمایشی آمریکا در واقعیت چیزی از درد و رنج ملت سوریه را کم نمی‌کند اما روشن است که آمریکایی‌ها همین تصمیم را نیز تحت فشارهای مردم سراسر جهان گرفتند و یک گام به عقب برداشتند. بنابراین در صورتی که ملت‌ها و به ویژه کشورهای عربی و مسلمان از جمله شیخ‌نشینان خلیج فارس و اتحادیه عرب برای حمایت از سوریه در این شرایط بحرانی متحد شوند می‌توان برای کمک‌رسانی موثرتر و صحیح‌تر به همه مصیبت‌دیدگان امیدوار بود.
