تاجی به بهای قرن‌ها استعمار

«چارلز» پسر ارشد الیزابت از دودمان ویندزور تا ساعاتی دیگر تاج پادشاهی انگلیس را بر سر می‌گذارد. او از سپتامبر سال گذشته، در پی مرگ مادرش طی تشریفاتی به‌ عنوان پادشاه معرفی شد اما برگزاری مراسم تاج‌گذاری ر ا طی یک سنت دیرینه به چند ماه بعد موکول کرد.

نامبرده لقب چارلز سوم را برای خود برگزیده است. شاید اگر دست تقدیر نبود، او هرگز خواب رسیدن به تاج‌وتخت را هم نمی‌دید. در واقع او به واسطه بخت مادرش مسیر پادشاهی را میان‌بر زد و به سلطنت رسید؛ در غیراینصورت آنچنان که ماجرای خیانت به همسر اولش دیانا اسپنسر گواهی می‌کند همچون دیگر شاهزاده‌های کاخ‌نشین، سرگرم شهوت‌رانی و عیش‌ونوش‌های سلطنتی بود.

ماجرای سلطنت مادرش نیز از نوادر تاریخ انگلیس است. او در زمان پادشاهی پدربزرگش، پس از ادوارد عمویش و جورج پدرش، سومین نفر در خط جانشینی تاج و تخت پادشاهی انگلیس بود. با وجود اینکه تولد الیزابت توجه جامعه را برانگیخت، کسی انتظار نداشت او ملکه شود، زیرا ادوارد هنوز جوان بود و در آینده می‌توانست ازدواج کند و صاحب فرزند شود و در نتیجه جایگاه الیزابت در خط جانشینی تنزل یابد.

زمانی که پدربزرگش در ۱۹۳۶ درگذشت و عمویش با نام ادوارد هشتم پادشاه شد، الیزابت به دومین نفر در خط جانشینی پس از پدرش تبدیل شد. اما همان سال، ادوارد تصمیم گرفت با والیس سیمپسون که یک زن مطلقه بود ازدواج کند؛ این موضوع منجر به بحران قانونی و استعفای وی از سلطنت شد. در نتیجه، پدر الیزابت به پادشاهی رسید و سرانجام با مرگش در فوریهٔ ۱۹۵۲ تاج‌وتخت را به دخترش واگذار کرد.

ظواهر امر نشان می‌دهد که مراسم تاج‌گذاری چارلز مختصرتر از مادرش است. شمار مدعوین از ۸ هزار به ۲ هزار نفر و تشریفات تاج‌گذاری هم از سه به یک ساعت کاهش یافته است. الیزابت در سال ۱۹۵۳ پس از تشریفات تاج‌گذاری در کلیسای وستمینستر ابی مسافتی را به طول ۸ کیلومتر برای بازگشت به کاخ سلطنتی پیمود اما چارلز حدود یک پنجم این مسافت را انتخاب کرده تا کمتر در معرض عموم دیده شود.

تاجی به بهای قرن‌ها استعمار

بررسی‌ها نشان می‌دهد که این مساله در ریزش شدید محبوبیت سلطنت انگلیس ریشه دارد. چارلز طی چندین سفری که به تازگی به شهرهای مختلف انگلیس داشته با اعتراضات گسترده عمومی در قالب برگزاری تجمع، پرتاب تخم‌مرغ و اشیاء مختلف مواجه شد. پلیس انگلیس در هر مقطع با معترضان برخورد و افرادی را بازداشت کرد اما تداوم این رفتارها نشانگر عمق نارضایتی‌های عمومی از تشکیلات و تشریفات زائدی است که نه تنها با معیارهای دمکراسی ادعایی غرب هم‌خوانی ندارد که بلحاظ فساد مالی و اخلاقی و اختلافات درون خانوادگی اعتباری نزد افکار عمومی ندارد.

نتایج نظرسنجی‌های صورت گرفته در انگلیس نشان می‌دهد که ۵۸ درصد مردم براین باورند که حاکم کشور باید به صورت انتخابی تعیین شود. ۵۱ درصد هم معتقدند که هزینه آئین تاج‌گذاری نباید از جیب مالیات دهندگان پرداخت شود. گراهام اسمیت رهبر جنبش جمهوری‌خواهان انگلیس، آئین تاج‌گذاری را یک پانتومیم گران‌قیمت و سیلی به صورت میلیون‌ها نفری خواند که با بحران هزینه زندگی دست و پنجه نرم می‌کنند. او و اعضای گروهش امروز در امتداد مسیر حرکت کاروان چارلز به نشان اعتراض علیه تاریخ سیاه نظام سلطنتی این کشور تجمع و پلاکاردهایی را حمل کرده‌اند که روی آن شعار «تو شاه من نیستی» نوشته شده است.

چندی پیش روزنامه گاردین با انتشار سلسله گزارش‌هایی از نقش سلطنت انگلیس در تجارت برده، پرده برداشت. بر اساس سندی که دکتر بروک نیومن تاریخ‌شناس انگلیسی در اختیار گاردین قرار داده است، در سال ۱۶۸۹ میلادی مبلغ یک هزار پوند از سهام یک شرکت آفریقایی فعال در زمینه تجارت برده، به ویلیام سوم پادشاه وقت انگلیس منتقل شده است. در این سند نام ادوارد کولستون دیده می‌شود؛ تاجری که آن زمان، از تجارت برده‌های آفریقایی به غرب پول خوبی به جیب زد و به همین خاطر مجسمه او در جریان اعتراضات ضد نژادپرستانه سه سال پیش، در شهر بریستول به زیر کشیده شد.

گاردین به طور مفصل ارتباط خاندان سلطنتی انگلیس با برده‌داری را مورد بررسی قرار داده و نوشته است که بخش بزرگی از ثروت این خاندان و کشور از طریق تجارت برده تأمین شده است. چارلز حمایت خود را از تحقیق درباره پیوندهای تاریخی خاندان سلطنتی با برده‌داری اعلام و از جنایات صورت گرفته در این زمینه ابراز "تأسف" کرده است؛ اما او نقش مرکزی سلطنت را در این زمینه نپذیرفته است. این درحالیست که به گفته مورخان، در طول ۲۷۰ سال از تاریخ انگلیس، ۱۲ حاکم این کشور از برده داری حمایت کرده و یا از آن سود برده‌اند.

گاردین در گزارش دیگری از روش‌ پنهان‌کاری دارایی‌های سلطنت انگلیس پرده برداشت. بر اساس این گزارش خاندان سلطنتی انگلیس از یک شرکت صوری به نام Bank of England Nominees برای مخفی کردن ثروت خود استفاده کرده‌اند. بر اساس این گزارش الیزابت، ملکه سابق انگلیس با همکاری دولت وقت این کشور در دهه ۷۰ میلادی، قوانین را به نحوی تغییر داد که به سلطنت اجازه دهد اندازه و ارزش اموال خود را بواسطه این شرکت صوری پنهان کنند. یافته‌های گاردین نشان می‌دهد که او تنها عضو خانواده سلطنتی نبود که از این تسهیلات استفاده کرده و خواهرش مارگارت، همسرش فیلیپ و فرزندانش چارلز و اندرو نیز در Bank of England Nominees سهام داشتند.

اما افشای این اطلاعات توسط گاردین در شرایطی صورت گرفت که نرخ تورم در انگلیس به بالاترین حد طی ۴ دهه گذشته رسیده، قیمت‌ مواد غذایی، انرژی، اجاره، همه و همه رکورد شکسته و کشور به گفته بانک مرکزی وارد یک دوره رکود اقتصادی شده است.

بسیاری از مشاغل عمومی طی‌ ماه‌های گذشته در اعتراض به وضع موجود دست از کار کشیده و در خیابان‌ها تظاهرات کرده‌اند. بعد از اعتصاب پرستاران، پزشکان و خدمه آمبولانس‌ها، ماموران امنیتی فرودگاه هیترو لندن تازه‌ترین گروه از معترضانی هستند که از روز پنجشنبه دست از کار کشیده و کابوس سفرهای هوایی را بار دیگر در این کشور زنده کرده‌اند.

به هر روی اگر چارلز بتواند مانند مادرش، زندگی در دهه نود عمرش را تجربه کند و سلطنت را از گردنه سخت بی اعتمادی افکار عمومی به سلامت عبور دهد، به طور قطع پسرش «ویلیام» جوان، کار سختی را برای حفظ تاج‌وتخت پیش‌رو خواهد داشت.