این روز‌ها کاربران فضای مجازی از شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک ابزار چند منظوره با اهداف آموزشی، سرگرمی، علمی و فرهنگی استفاده می‌کنند. شبکه‌های اجتماعی مانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کنند؛ یعنی همانگونه که می‌توانند به ما آگاهی دهد همان طور هم می‌تواند برایمان خطراتی را به دنبال داشته باشد. کشور‌های مختلف در مقابل این فرصت‌ها و تهدیدات قوانین مختلفی را وضع کرده‌اند. در برخی از کشور‌ها علاوه بر کاربران فضای مجازی برای مقامات و کارکنان دولتی هم استفاده از یک شبکه اجتماعی خاص با محدودیت بیشتری همراه می‌شود.
ممنوعیت استفاده از سیگنال، تلگرام و واتساپ در فرانسه
یکی از کشور‌هایی که به تازگی استفاده از سکو‌های خارجی را در کشورش برای مقامات دولتی ممنوع کرده، فرانسه است. الیزابت بورن، نخست وزیر فرانسه در ابلاغیه‌ای استفاده از سه پیام رسان بین المللی یعنی سیگنال، واتساپ و تلگرام را در میان وزراء و مقامات ارشد دولتی ممنوع کرد. او از وزاری کابینه‌اش خواسته حداکثر تا پایان سال جاری میلادی پیام رسان‌های خارجی را کنار گذاشته و از پیام رسان بومی فرانسه به نام «اولوید» (olvid) استفاده کنند.
بر اساس این ابلاغیه رسمی دولت فرانسه، وزاری کابینه و وزاری مشاور، دستگاه‌ها و نهاد‌های دولتی و حاکمیتی و نیز به طور غیر مستقیم نماینده‌های مجلس ملی فرانسه یعنی ۵۷۷ نفر و همچنین ۳۴۸ نفر نماینده مجلس سنا را شامل می‌شود. این شیوه نامه دولت فرانسه درباره استفاده از پیام رسان داخلی توسط مقامات فرانسوی بازتاب مثبتی در میان مردم این کشور داشته است. برخی از فرانسوی‌ها معتقدند که ناامنی فضای مجازی برای آن‌ها باعث دردسر شده، اما از سکوی بومی «اولوید» استقبال می‌کنند.
آمار‌های استفاده از سکوی «اولوید» نشان می‌دهد که تا الآن حدود صد هزار نفر فرانسوی از آن استفاده کرده‌اند و هنوز در میان فرانسوی‌ها با استقبال زیادی همراه نبوده است.
متخصصان امنیت وب در فرانسه معتقدند که اولین هدف استفاده از پیام رسان بومی در حوزه دولتی این است که بیشتر برای افزایش ضریب امنیت در ارتباطات و داده‌های مهم و محرمانه است.
«توماس به نی یق»، از طراحان این سکوی اجتماعی گفته که این پلتفرم، ساده است و فضایی ایمن را برای کاربران فراهم می‌کند.
در حال حاضر آژانس امنیت ملی فرانسه این شبکه اجتماعی بومی را تایید کرده است و تعدادی از کارفرمایان و مدیران شرکت‌های بزرگ در بورس این کشور این پیام رسان را جایگزین سکو‌های غیر فرانسوی کرده‌اند.
البته این بومی‌سازی شبکه‌های اجتماعی فرانسه بعد از هک شدن تلفن رئیس جمهور فرانسه، امانوئل مکرون توسط پگاسوس، نرم افزار جاسوسی رژیم صهیونیستی رخ داد.
ممنوعیت استفاده از تیک تاک در آمریکا
ممنوعیت‌ها برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی خارجی نه فقط در فرانسه که در آمریکا هم پیش از این اتفاق افتاده بود. سال گذشته بایدن، رئیس جمهور آمریکا لایحه بودجه دو حزبی که توسط کنگره تصویب شده بود را امضا کرد. بر اساس این قانون، استفاده از تیک تاک در دستگاه‌های دولتی آمریکا ممنوع شد.
تیک تاک شبکه اجتماعی چینی، متعلق به شرکت بایت دنس است. گرچه شرکت بایت دنس تمام تلاش خود را کرد تا با توافق امنیتی با دولت آمریکا، اعتماد آن‌ها را به دست آورد. حتی گفته بود کسب و کارش به صورت مستقل اداره شده و در معرض نظارت بیشتری قرار گیرد، اما موفق نبود.
در واقع کریستوفر ری، مدیر اف‌بی‌آی و سایر قانون‌گذاران آمریکایی نگران این بودند که که مالکیت تیک تاک یعنی شرکت بایت دنس، اطلاعات شخصی کاربران آمریکایی را آسیب پذیر کند، زیرا طبق قانون شرکت‌های مستقر در چین باید اطلاعات کاربران‌شان را به دولت این کشور بدهند. سخنگوی تیک تاک در پاسخ به این نگرانی گفته بود اطلاعات کاربران آمریکایی را در چین نگهداری نمی‌کند، اما این موضوع نیز در رفع نگرانی آمریکایی‌ها تاثیری نداشته است.
به همین دلیل باعث شد تا تیک تاک، شبکه اجتماعی چینی در قدم اول برای کارکنان دولت و در نهایت برای کاربران فضای مجازی در ایالت‌های مختلف آمریکا به صورت تدریجی ممنوع شود.
ممنوعیت استفاده از تیک تاک در کمیسیون اروپا
کمیسیون اروپا نیز استفاده کارکنان خود از تیک‌تاک، شبکه اجتماعی چینی را ممنوع کرده است.
کمیسیون اروپا، بازوی اجرایی اتحادیه اروپا است و در بروکسل قرار دارد. این کمیسیون وظیفه پیشنهاد و اجرای قوانین و اجرای برنامه بودجه اتحادیه اروپا را به عهده دارد. کمیسیون اروپا حدود ۳۲۰۰۰ کارمند دائم و پیمانی دارد.
کمیسیون اروپا تا ۱۵ مارس ۲۰۲۳ به حدود ۳۲ هزار کارکنان خود فرصت داد تا این برنامه را از دستگاه‌های محل کار خود و همچنین از تمامی دستگاه‌های شخصی که از برنامه‌ها و خدمات کمیسیون اروپا استفاده می‌کند پاک کنند.
این کمیسیون دلیل این اقدام را به خطر افتادن امنیت سایبری اعلام کرد و گفت: «هدف از این اقدام محافظت از کمیسیون در برابر تهدید‌های امنیت سایبری و اقداماتی است که ممکن است از آن برای حملات سایبری علیه ما استفاده شود.»
چرا کشور‌های مختلف در سراسر دنیا پیام رسان‌های خارجی را محدود می‌کنند؟
همانطور که در این گزارش به آن پرداخته شد حفاظت از داده‌ها و امنیت ملی در فضای سایبری به بزرگ‌ترین نگرانی مقامات کشور‌های غربی تبدیل شده است. فرانسه پس از آنکه دید نرم افزار متعلق به رژیم صهیونیستی پگاسوس گوشی رئیس جمهور این کشور را هک کرد تا اطلاعاتش را به سرقت ببرد این تصمیم را گرفت. تصمیمی که پیشتر هم در آمریکا و کمیسیون اروپا با هدف عدم دستیابی نرم افزار‌های خارجی به اطلاعات مهم و محرمانه انجام شده بود.
