در حالی که شرایط غزه به مرحله فرابحرانی رسیده و فاجعه انسانی در آن‌جا به وقوع پیوسته است، «استیو ویتکاف»، نماینده ویژه آمریکا در امورخاورمیانه از طرحی خبر داده که به گفته منابع رسانه‌ای قرار است به آتش بس ختم شود. با این حال به نظر می‌رسد که طرح پیشنهادی نماینده ترامپ برای آتش بس در غزه هنوز تا آتش بس واقعی در غزه فاصله زیادی دارد و این طرح فاقد مولفه‌های کافی و لازم برای دستیابی به یک آتش بس پایدار در غزه است. این گزارش نگاهی به طرح پیشنهادی آمریکا برای آتش بس در غزه و چالش‌های پیش روی این طرح خواهد داشت:
جزئیات طرح آمریکا:
منابع مختلفی از جمله تایمز اسرائیل و تلویزیون الجزیره، جزئیات طرح «استیو ویتکاف»، نماینده ترامپ برای آتش بس در غزه را تشریح کرده‌اند:
۶۰ روز: مدت زمان آتش‌بس و آزادی اسرای اسرائیلی در مرحله اول
آزادسازی ۱۰ اسیر زنده و تحویل جسد ۱۸ اسیر کشته شده: تعهد طرف فلسطینی برای تحویل به اشغالگران
عقب‌نشینی نظامیان در بخش‌هایی از نوار غزه: تعهد طرف اسرائیلی در مرحله اول آتش بس به فلسطینی‌ها
روز اول توافق: آزادی و تحویل نیمی از اسرای زنده و فوت شده اسرائیلی (پنج اسیر زنده و ۹ فوت شده)
روز هفتم توافق: آزادی نیمی دیگر (پنج نفر زنده و ۹ نفر فوت شده) از اسرای اسرائیلی
کمک‌های بشردوستانه: ارسال کمک‌ها بلافاصله پس از پذیرش توافق آتش‌بس توسط حماس به غزه
مسئول توزیع کمک‌ها: از طریق کانال‌های توافق‌شده، از جمله سازمان ملل متحد و هلال احمر
فعالیت‌های نظامی اشغالگران: توقف تمام فعالیت‌های نظامی تهاجمی اسرائیل در غزه با لازم‌الاجرا شدن توافق
بسته شدن حریم هوایی: در طول دوره آتش‌بس، حریم هوایی اسرائیل به مدت ۱۰ یا ۱۲ ساعت در روز بسته خواهد شد.
استقرار مجدد نظامی رژیم صهیونیستی در بخش شمالی: استقرار مجدد نظامیان صهیونیست در بخش شمالی نوار غزه و در کریدور نتزاریم، مطابق با ماده ۳ در مورد کمک‌های بشردوستانه و بر اساس نقشه‌های توافق‌شده در روز اول پس از مرحله اول آزادی اسرای اسرائیلی
استقرار مجدد نطامیان صهیونیستی در بخش جنوبی: استقرار مجدد نظامیان ارتش صهیونیستی در روز هفتم پس از مرحله دوم آزادی اسرای اسرائیلی
آزادی اسیران فلسطینی: در ازای آزادی ۱۰ زندانی زنده اسرائیلی، اسرائیل ۱۸۰ اسیر محکوم به حبس ابد و ۱۱۱۱ اسیر از غزه را که پس از هفت اکتبر ۲۰۲۳ دستگیر شده‌اند، آزاد خواهد کرد. در ازای آزادی بقایای ۱۸ زندانی اسرائیلی، اسرائیل ۱۸۰ نفر از اهالی غزه را که فوت کرده‌اند، آزاد خواهد کرد.
ارائه صورت وضعیت اسرای اسرائیل: در روز دهم توافق، حماس اطلاعات کامل (اثبات حیات و گزارش پزشکی و یا اثبات مرگ) را برای هر اسیر اسرائیلی باقی مانده ارائه خواهد کرد. در عوض، اسرائیل اطلاعات کامل در مورد اسیران فلسطینی که از هفت اکتبر از نوار غزه دستگیر شده‌اند و تعداد اهالی غزه که فوت کرده‌اند و در بازداشت اسرائیل هستند را ارائه خواهد کرد. حماس متعهد به تضمین سلامت، رفاه و امنیت زندانیان در طول دوره آتش‌بس خواهد بود.
چرا طرح اجرا نمی‌شود؟
با وجود آن که طرح آمریکا برای آتش بس در غزه ارائه شده، اما این طرح تا کنون نتوانسته انتظارات لازم برای طرف فلسطینی را به همراه داشته باشد.
فقدان ضمانت اجرای شفاف: «جهاد طه»، سخنگوی جنبش حماس، در اظهاراتی اعلام کرده است که این جنبش با مسئولیت بالا و در هماهنگی با دیگر گروه‌های مقاومت، در حال بررسی طرح پیشنهادی ویتکاف، فرستاده آمریکا برای آتش‌بس در غزه است، اما این طرح بسیاری از خواسته‌های ارائه‌شده از سوی حماس به میانجی‌ها را در نظر نگرفته و فاقد تضمین‌های شفاف است. از سوی دیگر آمریکا بارها از اسرائیل حمایت بی‌قیدوشرط کرده، بنابراین تضمین ترامپ برای پایبندی اسرائیل ممکن است عملی نشود.
موقتی بودن آتش‌بس (۶۰ روزه) بدون راه‌حل بلندمدت: طرح جدید اعلام شده از سوی آمریکا برای آتش بس در غزه فقط یک وقفه کوتاه ایجاد می‌کند، درحالی که مسئله اصلی (اشغال غزه و بازسازی آن) حل نشده باقی می‌ماند. لذا پس از ۶۰ روز، در صورت عدم توافق نهایی، جنگ ممکن است از سر گرفته شود.
کمک‌های ناکافی بشردوستانه: براساس طرح اخیر آمریکا، ورود کمک‌ها مشروط به موافقت اسرائیل است و ممکن است به اندازه نیاز واقعی غزه نباشد. در واقع کمک‌هایی که اسرائیل در این طرح برای ورود به غزه پذرفته بسیار ناکافی است.
کنترل اسرائیل بر کمک‌های بشردوستانه: چالش دیگر طرح آمریکا برای آتش بس در غزه این است که کمک‌های بشردوستانه تحت کنترل اسرائیل خواهد بود و این مسئله باعث نگرانی بیشتر طرف‌های فلسطینی شده است.
عدم توجه به خواسته‌های اصلی فلسطینیان: حتی در صورت آتش‌بس، تحریم‌ها و محدودیت‌های اسرائیل مانع بازسازی کامل غزه خواهد شد و درباره این بخش از طرح نیز جزئیاتی ارائه نشده است. از سوی دیگر فلسطینیان خواهان توقف کامل جنگ، عقب‌نشینی کامل اسرائیل و پایان محاصره غزه هستند، اما این طرح فقط به آزادی گروگان‌ها و توقف موقت جنگ می‌پردازد.
عدم وجود راه حل واقعی در طرح: در واقع به نظر می‌رسد که طرح جدید آمریکا درباره آتش بس در غزه بیشتر یک مانور سیاسی برای کاهش فشار بین‌المللی است تا یک راه‌حل واقعی وتا زمانی که علت اصلی درگیری (اشغال و محاصره غزه) حل نشود، هر آتش‌بسی موقتی و شکننده خواهد بود.
