از زمان اجرای آتش‌بس موقت که با میانجی‌گری ایالات متحده در ۱۰ اکتبر برقرار شد، اسرائیل نزدیک به ۱۰۰ فلسطینی را در غزه کشته و ۲۳۰ نفر را زخمی کرده است.
در این مدت پرتنش که با اتهام‌زنی‌های متقابل همراه بود، ارتش اسرائیل چندین بار به سوی فلسطینیان غیرمسلح تیراندازی و غزه را بمباران کرده است. آخرین مورد روز یکشنبه رخ داد؛ اسرائیل مدعی شد نیروهای حماس به سربازانش در منطقه رفح که در کنترل اسرائیل است حمله کرده‌اند.
جنگ اسرائیل علیه غزه، که از سوی سازمان‌های بین‌المللی و کمیسیون سازمان ملل «نسل‌کشی» توصیف شده، از اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون بیش از ۶۸ هزار کشته و ۱۷۰ هزار و ۲۰۰ زخمی برجا گذاشته است. در حملات حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، ۱۱۳۹ نفر در اسرائیل کشته شدند و حدود ۲۰۰ نفر نیز به اسارت گرفته شدند.
اما چه کسی آتش‌بس را شکست؟ آیا هنوز آتش‌بس برقرار است؟ آیا مردم فلسطین سرانجام به صلح و کمک‌های انسانی دست یافته‌اند؟ در ادامه آنچه تاکنون روشن شده را می‌خوانید:
چه اتفاقی افتاد و چرا گفته شد آتش‌بس نقض شده است؟
ارتش اسرائیل روز یکشنبه اعلام کرد حماس توافق آتش‌بس را نقض کرده و دو نفر از نیروهایش دو سرباز اسرائیلی را در رفح کشته‌اند.
اسرائیل در پاسخ، «موجی گسترده و شدید» از حملات هوایی را در سراسر نوار غزه آغاز کرد.
شاخه نظامی حماس، گردان‌های قسام، اعلام کرد از هیچ درگیری‌ای آگاه نیست و یادآور شد که منطقه رفح تحت کنترل کامل اسرائیل است و هیچ تماسی با نیروهای فلسطینی در آن منطقه ندارد.
این نخستین باری نبود که حماس به نقض آتش‌بس متهم می‌شود.
اسرائیل می‌گوید حماس در بازگرداندن اجساد ۲۸ اسیر اسرائیلی که در جریان بمباران غزه کشته شدند، تعلل می‌کند.
در مقابل، حماس تأکید کرده است که برای یافتن و بیرون آوردن اجساد این اسرا، به تجهیزات سنگین حفاری نیاز دارد؛ همان‌گونه که برای کشف پیکر حدود ۱۰ هزار فلسطینی که زیر آوار بمباران‌های اسرائیل جان باخته‌اند نیز به چنین تجهیزاتی نیاز است.
مفاد آتش‌بس چه بود؟
آتش‌بس شامل طرحی ۲۰ بندی بود که آمریکا در پایان سپتامبر ارائه داد و با میانجی‌گری قطر، مصر و ترکیه تنظیم شد.
مفاد این طرح شامل موارد زیر بود:
توقف درگیری‌ها در غزه از سوی هر دو طرف؛
لغو محاصره غزه و پایان مداخله اسرائیل در روند توزیع کمک‌ها؛
آزادی تمام اسیران از سوی حماس، چه زنده و چه کشته‌شده؛
آزادی حدود دو هزار زندانی و ناپدیدشده فلسطینی از سوی اسرائیل؛
خروج حماس از اداره غزه و واگذاری مدیریت آن به دولتی تکنوکرات؛
خروج مرحله‌ای نیروهای اسرائیلی از نوار غزه؛
خلع سلاح حماس در چارچوب توافق، اعطای عفو به برخی اعضا و فراهم‌کردن مسیر امن برای خروج برخی دیگر به کشورهای ثالث.
حماس با آزادی تمام اسیران و سپردن اداره غزه به «دولت مستقل فلسطینی» موافقت کرده بود.
اما درباره دیگر بندها گفت که آن‌ها باید «در قالب چارچوب ملی فراگیر فلسطینی، که ما نیز بخشی از آن خواهیم بود و در آن مشارکت خواهیم کرد» بررسی شوند.
آیا اسرائیل به تعهداتش پایبند بود؟
دفتر رسانه‌ای دولت غزه اعلام کرده که اسرائیل تاکنون ۸۰ بار توافق آتش‌بس را نقض کرده و دست‌کم ۹۷ فلسطینی را کشته است.
روز جمعه، ارتش اسرائیل به یک خودروی غیرنظامی در محله زیتون شلیک کرد و ۱۱ نفر از اعضای خانواده ابوشعبان را، از جمله ۷ کودک و ۳ زن، کشت؛ این خانواده در تلاش بود به خانه خود برگردد.
روز یکشنبه نیز اسرائیل در حملات هوایی ده‌ها نفر را در غزه کشت.
روز دوشنبه، پس از آنکه اسرائیل گفت دوباره به توافق پایبند خواهد بود، چند فلسطینی دیگر را در محله شجاعیه در شمال غزه کشت و ادعا کرد آن‌ها پس از عبور از «خط زرد» نامشخصی که ارتش اسرائیل عقب‌تر از آن مستقر است، تهدیدی برای سربازان اسرائیلی بوده‌اند.
اسرائیل همچنین محدودیت‌هایی بر کمک‌های انسان‌دوستانه اعمال کرده و گذرگاه رفح را بسته نگه داشته است. اسرائیل روز سه‌شنبه به سازمان ملل اطلاع داد که تنها اجازه ورود ۳۰۰ کامیون حامل کمک را می‌دهد؛ یعنی نیمی از آنچه در توافق ذکر شده بود.
آیا حماس به تعهداتش پایبند بود؟
حماس همه ۲۰ اسیر زنده را آزاد کرده و با وجود تکرار اتهامات اسرائیل درباره نقض آتش‌بس، تاکنون اجساد ۱۲ نفر از ۲۸ اسیر کشته‌شده را نیز یافته و تحویل داده است.
روز جمعه، حماس بار دیگر اعلام کرد که به مفاد آتش‌بس پایبند است، اما عملیات جست‌وجو بسیار دشوار است، زیرا حجم آوار ناشی از بمباران‌های گسترده اسرائیل بسیار زیاد است.
حماس توضیح داد بدون تجهیزات جدید و کمک‌های خارجی، روند یافتن اجساد کند خواهد بود و نمی‌توان تضمینی برای آن داد.
در همین حال، نیروهای امداد غزه می‌گویند بیش از ۱۰ هزار فلسطینی کشته‌شده همچنان زیر آوارها در سراسر این نوار گرفتارند.
آیا مردم توانستند به خانه‌های خود بازگردند و کمک دریافت کنند؟
تقریباً نه.
محله‌های کامل در اثر بمباران اسرائیل نابود شده‌اند و بازماندگان نمی‌دانند خانه‌شان دقیقاً در کجا قرار داشته است.
علاوه بر این، «خط زرد نامرئی» که اسرائیل مشخص کرده، سبب شده بسیاری از مردم از ترس تیراندازی نتوانند به مناطق خود بازگردند؛ چون معلوم نیست خانه‌شان در سمت اسرائیلی یا فلسطینی این خط قرار دارد.
برآوردها نشان می‌دهد حدود ۵۸ درصد از غزه اکنون زیر کنترل اسرائیل است.
غذا و منابع حیاتی نیز به‌شدت کمیاب است، زیرا اسرائیل همچنان ورود کمک‌های بشردوستانه را مسدود می‌کند.
دولت اسرائیل نیز وعده نداده نیروهایش را به‌طور کامل از غزه خارج کند و گفته ممکن است تا زمانی که «تهدید تروریستی دوباره‌ای» وجود نداشته باشد، منطقه حائل خود را حفظ کند — بندی که به گفته کارشناسان، به اسرائیل امکان می‌دهد برای مدت نامحدود در غزه بماند.
آیا آتش‌بس شکسته شده یا هنوز برقرار است؟
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا مدعی است که آتش‌بس همچنان برقرار است و تأکید کرده مقامات آمریکایی تلاش می‌کنند وضعیت «کاملاً آرام» بماند. پس از حملات مرگبار روز یکشنبه، ارتش اسرائیل اعلام کرد آتش‌بس در غزه دوباره از سر گرفته شده و ورود کمک‌ها نیز از سر گرفته می‌شود. حماس نیز همچنان تأکید دارد که به مفاد آتش‌بس پایبند است و برای دستیابی به صلح پایدار تلاش می‌کند.
