صنعت جاسوسی دیجیتال ، یکی از محرمانهترین و پردرآمدترین بازارهای جهان، این روزها خاورمیانه را به هدف اصلی خود تبدیل کرده است. شرکتهای فعال در این حوزه، بیشتر ریشههای اسرائیلی دارند و با ابزارهای پیشرفته و پیچیده، عملاً هیچ فردی را در منطقه از نظر دیجیتالی مصون باقی نمیگذارند. این صنعت، ترکیبی از فناوریهای پیشرفته، بازارهای بینالمللی و مشتریان دولتی است که میلیاردها دلار سرمایه را جابهجا میکند و حتی شرکتهای فناوری بزرگ و دولتها را به اعمال تحریم و محدودیت علیه این شرکتها مجبور کرده است.
اسرائیل؛ قلب تپنده صنعت جاسوسی دیجیتال
شرکتهای اسرائیلی در این صنعت جهانی نقش اصلی را دارند و ابزارهای آنها به اندازهای پیشرفتهاند که حتی پیامهای رمزگذاری شده کاربران را بدون اطلاع آنها میخوانند. برخی از این شرکتها حتی تحت تحریمهای آمریکا قرار گرفتهاند.یکی از مشهورترین نمونهها، شرکت NSO Group اسرائیلی (اناساو گروپ) است که در سال ۲۰۱۰ تأسیس شد و تحت پوشش شرکت مادر Q Cyber Technologies (کیو سایبر تکنولوژیز در لوکزامبورگ) فعالیت میکند.ابزار اصلی این شرکت، پگاسوس Pegasus (بیگاسوس، اسرائیل) است که امکان نفوذ به گوشی افراد بدون نیاز به کلیک یا اقدام کاربر را دارد و مشتریان آن اغلب دولتها هستند.بررسیهای بینالمللی نشان داده که پاسوس بیش از ۵۰ هزار شماره تلفن را در فهرست اهداف خود داشته و قیمت این خدمات بسته به تعداد گوشیها و امکانات میتواند تا چند ده میلیون دلار برسد. پس از نفوذ به گوشی، دسترسی کامل به پیامها، ایمیلها، دوربین و میکروفون امکانپذیر است، که ارزش اقتصادی آن برای دولتها و سازمانهای امنیتی بسیار بالاست.ابزار دیگری به نام Circle (سیرکل، اسرائیل) نیز با استفاده از نقصهای قدیمی شبکههای تلفن (SS7) امکان رهگیری تماسها و پیامها را فراهم میکند. این ابزار در کشورهای خاورمیانه مشتری دارد و به عنوان بخشی از محصولات تجاری این شرکت عرضه میشود.
ائتلافهای اسرائیلی؛ صنعتی پر سود و خطرناک
شرکت دیگری با ریشه اسرائیلی، Cytrox در سال ۲۰۱۷ در مقدونیه شمالی تأسیس و در ۲۰۱۹ توسط افسر سابق اسرائیلی، تال دیلیان Tal Delyan خریداری شد. سایتروکس به ائتلافی به نام Intellexa Alliance پیوست که شامل شرکتهایی در یونان، ایرلند، مقدونیه و مجارستان است.ابزار اصلی این ائتلاف، Predator (پردیتور، اسرائیل) است که از طریق لینکهای مخرب و حملات بدون کلیک (Zero-click حملات بدون کلیک) عمل میکند. Predator قادر به جمعآوری اطلاعات حساس، رهگیری موقعیت و دسترسی به اپلیکیشنهاست و مشتریان آن شامل دولتها در خاورمیانه و شمال آفریقا هستند. درآمد این تحولات به دلیل قراردادهای چند میلیون دلاری با دولتها بسیار قابل توجه است. به دلیل فعالیت گسترده این ائتلاف، آمریکا در مارس ۲۰۲۴ علیه Intellexa تحریم وضع کرد که نشاندهنده ابعاد اقتصادی و تجاری این صنعت است.
«زبان شیطان»؛ محصول پر سود دیگر اسرائیلی
شرکت Saito Tech Ltd اسرائیلی (سایتو تک) با نامهای پیشین Candiru، Taveta و Grindavik Solutions، ابزار جاسوسی DevilsTongue (زبان شیطان، اسرائیل) را توسعه داده است. این ابزار هم روی گوشیها و هم روی کامپیوترها و سرویسهای ابری فعالیت میکند و میتواند بدون اطلاع کاربر اطلاعات را استخراج کند. این شرکت، خدمات خود را با قیمت پایه ۱۶ میلیون دلار برای تعداد نامحدود حملات ارائه میدهد و برای هر دستگاه اضافی، هزینههای جانبی دریافت میکند. با توجه به قابلیت استخراج دادهها از Gmail، Skype، Telegram و Facebook، مشتریان این خدمات میتوانند اطلاعات اقتصادی، تجاری و امنیتی اهداف خود را جمعآوری کنند و این محصول برای بازارهای دولتی و سازمانی ارزش بالایی دارد.
بازیگران اروپایی و آسیایی
شرکت RCS Lab ایتالیا (آرسیاس لب) با ابزار Hermit (هرمیت) شبیه NSO عمل میکند و قادر به ضبط تماسها، پیامها و دادههای گوشی است. ابزار Hermit در کشورهای آسیایی و خاورمیانه مورد استفاده قرار گرفته و بازار آن دولتی و سازمانی است.شرکت First Wap اندونزی (فیست واپ) با ابزار Altamides بیش از ۱ میلیون عملیات جاسوسی در بیش از ۱۶۰ کشور انجام داده است. این ابزار با استفاده از پروتکل SS7 قادر به رهگیری تماسها و پیامها است و بازار آن دولتی و چندملیتی است.
امنیت دیجیتال و ارزش اقتصادی آن
با وجود تهدیدهای پیشرفته، کارشناسان امنیت دیجیتال توصیه میکنند اقدامات پیشگیرانه برای کاهش احتمال نفوذ انجام شود. خاموش کردن یا استفاده از حالت پرواز گوشی در شرایط حساس، راهاندازی مجدد روزانه دستگاه برای کاهش اثر نفوذهای مخرب، استفاده از گوشی دوم برای فعالیتهای حساس، بهروزرسانی سیستمعامل و اپلیکیشنها، اجتناب از کلیک روی لینکهای مشکوک و فعالسازی Lockdown Mode در آیفون یا استفاده از ابزارهای تشخیص حملات مانند SnoopSnitch (اسنوپاسنچ، آلمان) از جمله این اقدامات هستند.کارشناسان تاکید دارند که اکثر مردم در معرض تهدید مستقیم نیستند، اما صنعت جاسوسی دیجیتال یک بازار میلیارد دلاری است که هم دولتها و هم شرکتهای خصوصی را به سرمایهگذاری در فناوریهای پیشرفته و خدمات امنیتی و نظارتی ترغیب میکند.