از دهه 90 میلادی، بسیاری به گسترش تجارت آزاد و همکاری‌ها امیدوار بودند. رشد سریع اقتصادی چین ، موید این انتظار بود. چین به سرعت به جایگاه شراکت اقتصادی با قدرت‌های بزرگ، از جمله آمریکا رسید. اما هنگامی‌که شی‌جین‌پینگ در ۲۰۱۵ افق خودکفایی در عرصه فناوری‌های لبه‌دانش را برای کشور ترسیم کرد، چهره واقعی آمریکایی‌ها نمایان شد. اتهاماتی نظیر سرقت مالکیت معنوی و حمایت‌گرایی داخلی، عیله چین پررنگ شدند و از دور اول ترامپ جنگ تجاری آغاز شد. بسیاری گمان می‌کردند این به خاطره نامتعارف بودن ترامپ است، اما تعرفه‌ها در دوره بایدن ادامه یافت و در دور دوم ترامپ به تهدید ۱۰۰درصدی رسید. چین نیز در پاسخ، تعرفه‌های متقابل و محدودیت بر صادرات عناصر خاکی نادر اعمال کرد که ضربه‌ای به زنجیره تأمین فناوری حساس و نظامی بود. در نهایت، دو کشور در نشست آ.سه‌آن بر سر تعلیق موقت تعرفه‌ها و کاهش محدودیت‌های معدنی به توافقی موقت رسیدند تا زمینه دیدار رهبرانشان فراهم شود.
اگرچه سابقه جنگ تجاری میان دو کشور در دهه اخیر، نشان از عمیق بودن آن است و به نظر نمی‌رسد دیدار دو رهبر حل و فصل نهایی آن را فراهم کند. در این گزارش سابقه جنگ تجاری یک دهه اخیر میان چین و امریکا بررسی می‌شود.
تاریخچه جنگ تجاری
1-دوره اول ترامپ 2021-2017 - آغاز جنگ تجاری و تعرفه‌های Section 301
اقدامات آمریکا:
آغاز جنگ تعرفه‌ای میان دو کشور
شروع تحقیقات درباره انتقال فناوری و مالکیت معنوی کالاها، تعرفه‌های Section 301
تعرفه‌های کلی بر فولاد و آلومونیوم
تعرفه‌های 25-10 درصدی روی صدها میلیارد کالاهای چینی
اقدامات چین:
تعرفه‌های متقابل روی صدها کالای آمریکایی مانند محصولات کشاورزی سویا، گوشت و همچنین کالاهای صنعتی و هواپیمایی
شکایت در سازمان تجارت جهانی
توافق موقت برای توقف تنش‌ها موسوم به توافق «Phase one» یا توافق 2020:
تعهد چین به افزایش خرید کالاهای کشاروزی، تولیدی و انرژی تا سقف 200 میلیارد دلار به مدت دو سال
عدم اجرا به دلیل شیوع همه‌گیری کوید 19
2-دوره بایدن 2024-2021- حفظ تعرفه‌های پیشین و تعرفه‌های جدید روی فناوری‌های حساس:
اقدامات آمریکا:
تمرکز بیشتر بر کنترل‌های صادراتی مرتبط به مسائل امنیتی، فناوری‌های حساس، از جمله تراشه‌ها و نیمه‌هادی‌ها
اقدامات چین:
تعرفه‌های متقابل چین بر برخی عناصر خاکی و فلزات نادر مانند گالیوم و کربن‌های راهبردی
اخلال جدی در زنجیره تامین فناوری‌هیا حساس و پیشرفته غربی مربوط به صنایع نیمه‌هادی و انرژِ سبز
سخت‌گیری‌های نظارتی، محدودسازی مشارکت سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های حساس و بررسی بیشتر شرکت‌های آمریکایی و خارجی فعال در چین
اعمال سیاست‌های بیشتر یارانه‌ای و حمایت از صنایع راهبردی داخلی (نیمه‌هادی، انرژی‌های نو، خودروسازی برقی)
دیپلماسی فعال و تلاش برای ایجاد اتحادهای اقتصادی منطقه‌ای مانند بریکس
کارگروه‌ها و مذاکرات:
کارگروه‌ها و مذاکرات برای کنترل صادرات و عناصر خاکی نادر و باقی ماندن تعرفه‌ها به‌عنوان اهرم فشار
3-دوره دوم ترامپ 2025-2022-اوج جنگ تجاری و تعرفه‌های 100 درصدی:
اقدامات آمریکا:
اوج تنش‌های تجاری و وضع تعرفه‌های سنگین در چند کرحله (50 درصدی و سپس 60 درصدی) در نهایت به وضع تعرفه‌های 100 درصدی بر تمامی واردات از چین
اقدامات چین:
تعرفه‌های 15-10 درصدی روی حدود 21 میلیارد دلار صادرات کشاورزی آمریکا با هدف فشار بر کشاورزان آمریکایی و اقتصادهای محلی
کنترل و محدودیت شدید و بی‌سابقه چین بر صادرات و مجوزهای مربوط به فرآوری عناصر نادر خاکی در چین و سایر نقاط جهان-مهم‌ترین اقدام چین در جنگ تجاری دهه اخیر
افزایش محدودیت‌ها بر شرکت‌های آمریکایی
توافق موقت دوم-موسوم به چارچوب «Framework»
حصول توافق میان طرفین با حضور وزیر خزانه‌داری آمریکا اسکات بنست و تعلق موقت تهدید تعرفه‌های 100 درصدی در ازای رفع برخی محدویت‌های مربوط به عناصر خاکی نادر و جلوگیری از اختلال شدید اقتصادی در آستانه دیدار دو رهبر شی جی پینگ و دونالد ترامپ و چارچوبی برای مذاکرات آتی
