در فرودگاه بوساسو در ایالت پونتلند سومالی، صدای مهیب فرود هواپیماهای بزرگ باربری در سراسر بندر طنین می‌اندازد. چند دقیقه پس از فرود، نوع هواپیما مشخص می‌شود. یک هواپیمای باری سنگین IL-76 سفیدرنگ که کنار هواپیمایی مشابه پارک می‌کند.
برای ساکنان محلی، صدای پروازهای هواپیماهای باربری نظامی تا دو سال پیش ناآشنا بود و از آن به بعد این پروازها برای نخستین بار در بوساسو آغاز شد. اما اکنون این صدا به امری عادی بدل شده است. لحظاتی بعد، تخلیه‌ی محموله‌هایی سنگین و ناشناخته از هواپیما مشاهده می‌شود.
عبداللهی، یکی از فرماندهان ارشد نیروی پلیس دریایی پونتلند (PMPF) در فرودگاه بوساسو که با نامی مستعار برای حفظ امنیتش با پایگاه خبری میدل‌ایست‌آی گفت‌وگو کرده، می‌گوید: «این پروازها مکررند و تجهیزات بلافاصله به هواپیمای دیگری منتقل می‌شوند که در حالت آماده‌باش است و از طریق کشورهای همسایه به مقصد نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع RSF در سودان پرواز می‌کند.»
در طول چندین ماه، الگوی مشخصی در پروازهای باری ردیابی‌شده توسط میدل‌ایست‌آی دیده شد. این هواپیماها مدت زیادی در فرودگاه نمی‌ماندند و معمولاً در ساعاتی می‌آمدند که فعالیت در فرودگاه حداقل بود. داده‌های عمومی پروازها نشان می‌دهد امارات به‌طور فزاینده از فرودگاه بوساسو استفاده می‌کند و گاه زمان پروازها نیز تغییر داده می‌شود تا از جلب توجه جلوگیری شود.
عبداللهی گفت: «در زمان بارگیری و تخلیه، تدابیر امنیتی شدیدی برقرار است چون محموله‌ها شامل مواد و تجهیزات حساسی هستند که ماهیت آن‌ها علنی نمی‌شود.» او افزود که بخشی از این محموله‌ها از طریق بندر بوساسو نیز وارد می‌شوند.
سال‌هاست که امارات تأمین مالی نیروی پلیس دریایی پونتلند را بر عهده دارد. نیرویی منطقه‌ای که برای مقابله با دزدی دریایی تشکیل شده است. بااین‌حال، سربازان این نیرو می‌گویند هیچ‌یک از تجهیزات تخلیه‌شده در فرودگاه به اردوگاه آن‌ها منتقل نمی‌شود، زیرا حجم محموله‌ها بسیار بیشتر و بزرگ‌تر از نیازشان است.
داده‌های پروازی پیش‌تر منتشرشده توسط میدل‌ایست‌آی نشان می‌دهد امارات به‌طور قابل‌توجهی ارسال تسلیحات به بوساسو را افزایش داده است. اطلاعات منابع اطلاعاتی آمریکا حاکی از آن است که این محموله‌ها شامل پهپادهای ساخت چین نیز می‌شود.
یکی از مدیران ارشد بندر بوساسو برای نخستین بار به میدل‌ایست‌آی گفت که طی دو سال گذشته، امارات بیش از پانصدهزار کانتینر با برچسب «مواد خطرناک» را از طریق بوساسو عبور داده است.
برخلاف محموله‌های عادی که همراه با اسناد مبدأ و مقصد ثبت می‌شوند، این محموله‌های اماراتی هیچ توضیحی درباره‌ی محتوا ندارند. مدیر بندر افزود که کل عملیات تدارکاتی در هاله‌ای از محرمانگی انجام می‌شود: به‌محض ورود کشتی، کانتینرها فوراً به فرودگاه منتقل و روی هواپیماهای آماده‌باش بارگیری می‌شوند.
منابع میدل‌ایست‌آی در بوساسو می‌گویند تدابیر امنیتی برای این محموله‌ها فوق‌العاده شدید است. هنگام پهلو گرفتن کشتی، نیروهای پلیس دریایی پونتلند منطقه‌ی بندر را محاصره می‌کنند تا از فیلم‌برداری جلوگیری شود. تنها کارکنان حاضر در شیفت اجازه‌ی ورود دارند و صراحتاً از ضبط هرگونه تصویر یا ویدیو در طول تخلیه منع می‌شوند.
به گفته‌ی این منابع، ماهیت کاملاً محرمانه‌ی عملیات نشان می‌دهد که این کالاها برای مصرف داخلی سومالی نیستند. مدیر بندر گفت: «اگر برای استفاده‌ی داخلی بود، می‌دیدیم کجا نگهداری می‌شوند یا کانتینرهای خالی باقی‌مانده را پیدا می‌کردیم. ولی این‌طور نبود. بوساسو فقط یک ایستگاه ترانزیت مخفی است.»
پایگاه خبری میدل‌ایست‌آی برای دریافت توضیح از دولت امارات و مقام‌های محلی پونتلند درخواست رسمی ارسال کرده، اما هیچ‌یک پاسخ نداده‌اند. امارات پیش‌تر نیز حمایت از نیروهای RSF را رد کرده بود.
مزدوران کلمبیایی
در ساحل جنوبی خلیج عدن، فرودگاه بوساسو چندین تأسیسات نظامی مستحکم را در خود جای داده است که یکی از آن‌ها در اختیار فرماندهان و نیروهای امنیتی اماراتی از جمله افرادی که گفته می‌شود اهل آفریقای جنوبی هستند قرار دارد.
در شمال فرودگاه، اردوگاه جداگانه‌ای وجود دارد که محل استقرار مزدوران کلمبیایی درگیر در جنگ سودان است.
تصاویر اختصاصی به‌دست‌آمده توسط میدل‌ایست‌آی ده‌ها مزدور کلمبیایی را نشان می‌دهد که با کوله‌پشتی از هواپیما پیاده می‌شوند و مستقیم به‌سوی اردوگاه خود می‌روند.
عبداللهی با مشاهده‌ی این تصاویر فوراً آن‌ها را شناسایی کرد و گفت: «بله، آن‌ها مزدوران کلمبیایی هستند که در اینجا در تعداد زیاد فعالیت می‌کنند.»
مزدوران کلمبیایی تقریباً هر روز با پروازهای تجاری بین‌المللی وارد فرودگاه بوساسو می‌شوند و پس از توقفی کوتاه، مسیر خود را به‌سوی سودان ادامه می‌دهند تا در کنار نیروهای پشتیبانی سریع RSF بجنگند.
سربازان سومالیایی نیروی پلیس دریایی پونتلند که در فرودگاه مستقرند، به‌ندرت اجازه‌ی ورود به اردوگاه مزدوران را دارند. عبداللهی در توضیح گفت: «مزدوران در محوطه‌ی خود بیمارستانی تازه ساخته‌اند که از آن برای مداوای سربازان زخمی‌شده در سودان استفاده می‌کنند.»
او افزود: «به یاد دارم یک‌بار هواپیمایی حامل سربازان زخمی در فرودگاه بوساسو فرود آمد و درِ هواپیما به‌وضوح با خون آغشته بود.»
این افسر پلیس دریایی به میدل‌ایست‌آی گفت که اردوگاه مزدوران همچنین به‌عنوان مرکز انتقال پزشکی برای مجروحان RSF عمل می‌کند. مجروحانی که سپس به مقاصد دیگر برای درمان بیشتر منتقل می‌شوند.
در مجاورت فرودگاه، امارات سامانه‌ی راداری نظامی نصب کرده است که گفته می‌شود ساخت فرانسه است و هدف آن حفاظت از فرودگاه بوساسو در برابر حملات احتمالی است.
به گزارش میدل‌ایست‌آی، بوساسو بخشی از حلقه‌ای از پایگاه‌های نظامی است که امارات در اطراف خلیج عدن و دریای سرخ ساخته و توسعه داده است. این پایگاه‌ها در جزایر مایون، عبدالکوری، سمحه، بندر بربره در سومالی‌لند و بندر المخا در یمن واقع‌اند. همگی در سرزمین‌هایی که به‌طور رسمی تحت کنترل امارات نیستند، بلکه در اختیار متحدان و نیروهای نیابتی آن قرار دارند.
سربازان مستقر در بوساسو می‌گویند حضور و فعالیت مزدوران کلمبیایی در منطقه به‌طور فزاینده‌ای نگران‌کننده شده و باعث احساس ناامنی میان نیروهای PMPF شده است. عبداللهی هشدار داد: «ما معتقدیم احتمال زیادی وجود دارد که دولت سودان فعالیت‌های نظامی در فرودگاه بوساسو را هدف قرار دهد.»
پیش از آغاز جنگ سودان در آوریل ۲۰۲۳، این کشور برای هزاران دانشجوی سومالیایی بورسیه تحصیلی فراهم می‌کرد و یکی از چهره‌های برجسته‌ی بهره‌مند از این برنامه، احمد معلم فیقی وزیر دفاع کنونی سومالی است.
چند تن از سربازان نیروی پلیس دریایی پونتلند اعتراف کرده‌اند که از همکاری با نیروهای خارجی دخیل در جنگ سودان احساس ناخوشایندی دارند. زیرا نگران‌اند فعالیتشان به‌طور غیرمستقیم از نسل‌کشی در کشوری حمایت کند که آن را متحد نزدیک خود می‌دانند.
در آغاز سال جاری، دولت ایالات متحده اعلام کرد که «اعضای RSF و شبه‌نظامیان متحد آن مرتکب نسل‌کشی در سودان شده‌اند». نتیجه‌ای که بسیاری از سازمان‌های حقوق بشری نیز به آن رسیده‌اند.
یکی از سربازان گفت: «از نظر اخلاقی غیرقابل‌پذیرش است که به مزدورانی کمک کنیم که با کشوری می‌جنگند که سال‌ها از سومالیایی‌ها از جمله اعضای خانواده‌ی خود من حمایت کرده است.»
روابط سومالی و امارات
امارات متحده‌ی عربی سال‌هاست که به دولت موگادیشو کمک مالی می‌کند و نیروهای نظامی سومالی را برای مقابله با گروه‌های مسلحی چون الشباب آموزش می‌دهد.
اما این رابطه در سال‌های اخیر به‌شدت تیره شده است. امارات به‌جای همکاری با دولت مرکزی، از دولت‌های منطقه‌ای مانند پونتلند و سومالی‌لند که خواهان جدایی از سومالی هستند حمایت مالی و لجستیکی کرده است.
موگادیشو هرچند کنترل حریم هوایی کشور و مجوز تمامی پروازها را در دست دارد، اما هیچ اختیار مستقیمی بر بندر و فرودگاه بوساسو ندارد.
با وجود روابط پرتنش میان حسن شیخ رئیس‌جمهور سومالی و محمد بن زاید حاکم امارات، دولت موگادیشو تاکنون به‌طور علنی در برابر فعالیت‌های نظامی ابوظبی در پونتلند واکنش نشان نداده است.
عبدالرشید موسی، تحلیل‌گر منطقه‌ای و از منتقدان سیاست‌های امارات در شاخ آفریقا، گفت: «موگادیشو قادر به اعتراض نیست، چون برای مقابله با نفوذ روبه‌گسترش امارات آمادگی ندارد.»
او با عبداللهی هم‌عقیده است و تأکید می‌کند که فعالیت‌های امارات در بوساسو بسیار نگران‌کننده است زیرا می‌تواند سومالی را به درگیری‌های ژئوپلیتیکی گسترده‌تر میان قدرت‌های منطقه‌ای بکشاند.
رئیس دولت ایالتی پونتلند، سعید عبداللهی دِنی، به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان متحد نزدیک امارات شناخته می‌شود. عمدتاً به‌دلیل حمایت مالی ابوظبی که می‌تواند هم دولتش را تقویت کند و هم جاه‌طلبی‌های سیاسی او را.
در دیدار اخیر شیخ منصور بن زاید آل‌نهیان معاون نخست‌وزیر امارات با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، ترامپ در برابر دوربین با خنده او را «دارای پول بی‌پایان» توصیف کرد.
مارتین پلات، پژوهشگر متخصص در زمینه‌ی درگیری‌های شاخ آفریقا، گفت دخالت امارات در جنگ سودان عمدتاً با هدف دسترسی به منابع طلا و گسترش نفوذ منطقه‌ای صورت می‌گیرد.
او افزود در مورد پونتلند، موقعیت راهبردی و استقلال نسبی این منطقه، آن را به پایگاهی عملیاتی ایده‌آل برای امارات تبدیل کرده است. پلات گفت: «پونتلند یکی از مناطق کمتر رصدشده و نظارت‌نشده‌ی جهان است. امارات به‌راحتی می‌تواند از آنجا فعالیت کند و هیچ‌کس هم از آن‌ها پرسش نخواهد کرد.»
مارتین پلات در گفت‌وگو با میدل‌ایست‌آی افزود: «پونتلند همچنان یکی از کم‌نظارت‌ترین و بررسی‌نشده‌ترین مناطق جهان است. اینجا صرفاً نقطه‌ای مناسب برای فعالیت امارات است و هیچ‌کس قرار نیست از آن‌ها سؤالی بپرسد.»
در ماه ژوئیه، نازهات شمیـم خان، معاون دادستان دیوان کیفری بین‌المللی (ICC)، در جلسه‌ی شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که این دیوان «دلایل معقولی برای باور دارد که در سودان هم جنایات جنگی و هم جنایات علیه بشریت در حال وقوع است.»
پلات در ادامه گفت: «مقام‌های پونتلند ممکن است در این جرایم همدست باشند و احتمال دارد روزی در برابر قانون پاسخ‌گو شوند.»
