رسانه آمریکایی بلومبرگ گزارش داد در اوج تشدید تنشهای تجاری میان واشنگتن و پکن در ماه آوریل گذشته، همزمان با تبادل تعرفهها و تحریمها، این تصور غالب وجود داشت که چین «کارتهای ضعیفی» در دست دارد. بلومبرگ نوشت این توصیفی بود که اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، در گفتوگو با شبکه CNBC به کار برد؛ جایی که گفت چین «با دو کارتِ دو بازی میکند». با این حال، بلومبرگ افزود که تحولات ماههای بعد نشان داد این ارزیابی نادرست بوده و شرطبندی عملاً برعکس از آب درآمده است.
این رسانه ادامه داد، پس از موجهای پیاپی تعرفههای آمریکا که ابتدا از ۱۰ درصد آغاز شد، سپس به ۲۰ درصد رسید و بعد ناگهان تا ۱۴۵ درصد جهش کرد و در نهایت دوباره به ۱۰ درصد بازگشت، دولت دونالد ترامپ در اواخر اکتبر(مهر ماه) از دستیابی به توافقی خبر داد که آن را «یک پیروزی بزرگ» توصیف کرد.با این حال، بلومبرگ تأکید کرد بررسی مفاد این توافق نشان میدهد که نتیجه آن عملاً بازگشت به وضعیت پیشین بوده و حتی یک امتیاز مهم از سوی آمریکا در آن دیده میشود.به نوشته بلومبرگ، این امتیاز در قالب عقبنشینی واشنگتن از گسترش فهرست شرکتهای چینی مشمول محدودیتهای صادراتی ظاهر شد؛ ابزاری که پیشتر در سیاست تجاری آمریکا غیرقابل مذاکره تلقی میشد.نویسنده افزود چین نهتنها فشارها را تاب آورد، بلکه از این رویارویی در حالی خارج شد که نقاط قوتش آشکارتر از گذشته شده است. این رسانه به نقل از لیزی سی لی، پژوهشگر مؤسسه سیاستگذاری انجمن آسیا، نوشت: «چین دیگر صرفاً یک پیرو سریع نیست، بلکه به الگویی متفاوت از توسعه تبدیل شده که شاید پایدارتر و حتی واقعبینانهتر باشد.»
آهنرباها، برگ برنده چین
به نوشته این رسانه آمریکایی، سالها این باور رایج بود که معجزه رشد اقتصادی چین در ذات خود با نوعی شکنندگی ساختاری همراه است؛ برداشتی که با پیشبینیهای مکرر درباره فروپاشی قریبالوقوع این اقتصاد تقویت میشد. اما به نوشته بلومبرگ، این نگاه اکنون در برابر واقعیت عملکرد قدرتمند چین در چندین جبهه بهطور همزمان، «فرسوده» شده است.مهمترین این جبههها، تسلط تقریباً کامل چین بر زنجیرههای تأمین فلزات نادر است؛ موادی حیاتی که در تولید آهنرباهای فوققوی، نمایشگرهای تلفن همراه، سیگنالهای دیجیتال و صدها کاربرد صنعتی و نظامی نقش کلیدی دارند.به گزارش بلومبرگ، محدودیتهایی که پکن بر صادرات این فلزات اعمال کرده، بخشهای حیاتی اقتصاد آمریکا را تهدید میکند؛ از خودروهای برقی و ماهوارهها گرفته تا صنایع هوافضا و الکترونیک مصرفی.
بلومبرگ به نقل از دنیل روزن، شریک مؤسس گروه «رودیوم»، نوشت تلاشهای آمریکا برای ایجاد ظرفیتهای داخلی در این حوزه «سالها زمان میبرد تا وابستگی بیش از حد فعلی به چین را جبران کند».این رسانه آمریکایی افزود ایالات متحده همچنین در تولید حدود ۷۰۰ قلم دارو به چین وابسته است؛ نقطه ضعفی که حتی در مذاکرات تجاری اخیر نیز بهطور جدی مطرح نشد. بلومبرگ یادآور شد که در ماه اکتبر، چین صادرات تراشههای رایانهای تولیدی شرکت «نیکسپریا» (متعلق به چین) را متوقف کرد؛ اقدامی که باعث کند شدن تولید در شرکتهای بزرگ خودروسازی ژاپن شد و نشانه دیگری از توان پکن برای ایجاد اختلال گسترده در زمان دلخواه بود.
رقابت فناوری و انرژی به سود چین در حال تغییر است
بلومبرگ تاکید کرد، در مقابل این اهرمها، نقاط فشار آمریکا محدودتر است. مهمترین آنها سلطه واشنگتن بر تراشههای پیشرفته مورد استفاده در آموزش مدلهای هوش مصنوعی است. به نوشته بلومبرگ، دونالد ترامپ فروش جدیدترین تراشههای شرکت انویدیا، موسوم به «بلکوِل»، به چین را ممنوع کرده است.با این حال، بلومبرگ به نقل از هونگبین لی، از مدیران مرکز اقتصاد چین در دانشگاه استنفورد، نوشت که پکن همچنان در موقعیت برتری قرار دارد. او گفته است: «آیا میتوان بدون دارو یا فلزات نادر زندگی کرد؟ نه. آیا چینیها میتوانند بدون تراشههای انویدیا زندگی کنند؟ بله، میتوانند.»بلومبرگ افزود بسیاری از شرکتهای چینی راههایی برای دور زدن محدودیتهای صادراتی پیدا کردهاند؛ چه از طریق شبکههای قاچاق و چه با استفاده از شرکتهای واسطه. این رسانه نوشت همزمان شرکتهایی مانند هواوی در حال توسعه تراشههای بومی کمقدرتتر هستند که اگرچه از نظر فناوری عقبترند، اما برای تولید محصولات رقابتی کفایت میکنند.
رباتهای چین، جلوتر از جهان
در حوزه انرژی پاک، بلومبرگ گزارش داد دادهها نشان میدهد چین ظرفیتی از انرژی خورشیدی میسازد که معادل دو برابر مجموع ظرفیت ساختهشده توسط آمریکا و اروپا است. به نوشته این رسانه، چین ۷۰ درصد خودروهای برقی جهان را تولید میکند و در فناوری باتری پیشتاز است. این رسانه یادآور شد که در نمایشگاه خودروی شانگهای امسال، شرکت «بیوایدی» باتریای را معرفی کرد که «تقریباً بهطور کامل در پنج دقیقه شارژ میشود».بلومبرگ همچنین افزود، در سال ۲۰۲۴، چین تعداد روباتهای صنعتی نصبشدهای بیش از مجموع نصبشده در سایر نقاط جهان داشته و شرکت «دیجیآی» حدود ۷۰ درصد بازار پهپادهای تجاری جهان را در اختیار دارد؛ با برتری محسوس در کاربردهای نظامی نسبت به ایالات متحده.با این حال، رسانه آمریکایی تأکید کرد این پیشرفتها به معنای نبود چالش نیست. این رسانه به بحران عمیق بازار املاک چین اشاره کرد که تریلیونها دلار ارزش را از بین برده، همچنین به فشارهای انقباضی و روند پیر شدن جمعیت که به نوشته بلومبرگ، طی ۲۵ سال آینده یکچهارم نیروی کار کشور را کاهش خواهد داد.
پایان رؤیای فروپاشی چین
بلومبرگ هشدار داد خطر گرفتار شدن چین در «دام درآمد متوسط» همچنان وجود دارد؛ خطری که حزب کمونیست چین تلاش میکند با تمرکز بر «صنایع آینده» مانند فضا و محاسبات کوانتومی در برنامه پنجساله جدید خود از آن عبور کند.در جمعبندی، بلومبرگ نوشت شرطبندی بر تضعیف چین یا انتظار فروپاشی آن دیگر واقعبینانه نیست. به تعبیر این رسانه آمریکایی، چین «رقیبی قدرتمند و مصمم به گسترش مزیتهای خود» است، در حالی که تمایل آمریکا به «شکست دادن» آن با واقعیتهای نظم جهانیِ در حال تغییر همخوانی ندارد.بلومبرگ در پایان تأکید کرد بازنگری در جایگاه چین در نظام بینالملل به یک ضرورت تبدیل شده است؛ «نه از سر تحسین مدل آن، بلکه به این دلیل ساده که شرطبندی بر سقوطش جواب نخواهد داد».
