آلمان؛ نقش اول سناریوی افشاگری‌های اسنودن

به گزارش افکارنیوز، با گذشت کمتر از ۲ ماه از افشاگری «ادوارد اسنودن» مامور پیشین سازمان جاسوسی آمریکا(سیا) درباره فعالیت‌های این سازمان، داستان جاسوسی‌های آمریکا از دفاتر اروپایی همچنان به پایان نرسیده است و هر روز بخش‌های جدیدی از آن افشا می‌شود.

با وجود افشای جاسوسی آمریکا از ۳۸ سفارتخانه و نمایندگی، آلمان همچنان شخصیت نخست این سناریو است و تقریبا در همه موارد جدید افشاگری نامی از این کشور مطرح است. اهمیت موضوع به حدی است که رسانه‌های آلمانی نیز حساسیت ویژه‌ای به اخبار جدید درباره همکاری‌های کشورشان با شرکای آمریکایی نشان می‌دهند. به عبارتی ماجرایی که روزنامه انگلیسی «گاردین» آن را آغاز کرد و هفته‌نامه آلمانی «اشپیگل» نیز به ابعاد آن در آلمان پرداخت، حالا علاقمندان زیادی در میان جامعه رسانه‌ای آلمان پیدا کرده است.

نام اسنودن در کنار نام‌های آلمان و روسیه

این روزها نام اسنودن با نام ۲ کشور گره خورده است: نخست روسیه؛ کشوری که وی پس از مدتی توقف در فرودگاه مسکو توانست در آن پناهنده شود و آلمان؛ همدست نزدیک آمریکا در فعالیت‌های جاسوسی.

موضع‌گیری مقامات آمریکایی در مواجهه با اقدامات ۲ کشور نیز قابل توجه و البته تا حدی قابل پیش‌بینی است. «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در کنفرانس خبری روز گذشته در ادامه انتقاد از رویکرد روسیه در حمایت از اسنودن اقدام این کشور در اعطای پناهندگی به وی را ناشی از طرز تفکری «عقب‌مانده» دانست و گفت که باید در روابط ۲ کشور تجدید‌نظر شود.

پیش از این نیز آمریکایی‌ها خشم خود را از اقدام روسها با لغو دیدار ۲ جانبه اوباما و پوتین در سپتامبر آینده در سن‌پطرزبورگ نشان داده بودند. با این حال مسکو اعلام کرد که به این اقدام آمریکایی‌ها واکنش نشان نخواهد داد.

در مجموع به نظر می‌رسد که ماجرای اسنودن و افشاگری‌های وی زمینه تازه‌ای برای تسویه حساب رقبای قدیمی ایجاد کرده است.

اما داستان در مرحله‌ای که مربوط به آلمان می‌شود شکل دیگری پیدا می‌کند. آلمان از شرکای قدیمی آمریکاست. از این رو افشای جاسوسی‌های آمریکا از اروپا به ویژه آلمان و در ادامه برملا شدن همکاری گسترده سرویس اطلاعات آلمان(BND) با سازمان امنیت آمریکا(NSA) واکنش قاطع آمریکایی‌ها را به دنبال نداشته است.

بر خلاف آمریکا که تمایلی نداشت تا به این موضوع دامن بزند، آلمانی‌ها دست‌کم برای پاسخگویی به افکار عمومی و در مقام کشوری که قربانی جاسوسی شده انتقاداتی را متوجه آمریکایی‌ها کردند از جمله «اشتفان زایبرت» سخنگوی دولت آلمان با اعلام اینکه دوران جنگ سرد به پایان رسیده، اقدام آمریکایی‌ها را غیرقابل‌قبول و نوعی جاسوسی از دوستان دانست.

دادستانی فدرال آلمان نیز اعلام کرد که اعلام اتهام علیه آمریکا و بریتانیا را در دستور کار دارد. خبری که البته بعدها پیگیری نشد.

موضع‌گیری‌های «آنگلا مرکل» صدراعظم، «یواخیم گوک» رئیس‌جمهور و «زابینه‌لویتهویزر اشناربرگر» وزیر دادگستری نیز نتوانستند به انتقادهای داخلی و افکار عمومی منتقد پاسخ دهند. آن هم در شرایطی که چپ‌گرایان میانه مرکل را متهم به کم‌کاری در برابر آمریکا برای حفاظت از اطلاعات آلمانی‌ها کردند و خواستار پاسخگویی مقامات دولتی درباره نادیده گرفتن برنامه‌های جاسوسی و اقداماتی که سرویس امنیتی آلمان در این زمینه انجام داده است، شدند.

مسئله به همین جا نیز ختم نشد و گوک و «پیر اشتاین‌بروک» از حزب سوسیال‌دموکرات و رقیب مرکل در انتخابات پارلمانی آلمان پا را فراتر گذاشتند و از اقدامات اسنودن نیز تقدیر کردند. ضمن اینکه آلمان در اعتراض به افشای جاسوسی‌های آمریکا از این کشور، پیمان اطلاعاتی دوران جنگ سرد را با آمریکا و بریتانیا لغو کرد.

مجموعه این اقدامات باعثشد تا پای «رونالد پوفالا» نماینده مرکل به پارلمان باز شود و درباره نقاط گنگ این رسوایی‌ها توضیح دهد. که البته سخنان پوفالا نیز نتوانست رضایت نمایندگان منتقد را جلب کند.

در این میان «هانس پیتر فریدریش» وزیر کشور آلمان موضع متفاوتی اتخاذ کرد و ضمن نادرست ارزیابی کردن تصورات آلمانی‌ها درباره جاسوسی‌های آمریکا از آنها خواست دست از گلایه و شکایت در این باره بردارند.

کشمکش‌ها در این زمینه میان سیاستمداران آلمانی ادامه داشت که نقش پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاک آلمان در جاسوسی‌های این کشور نیز برملا شد. «ساندرو گایکن» کارشناس فناوری‌های برتر از دانشگاه آزاد برلین در این مورد گفت که آمریکا از این پایگاه‌های نظامی برای دسترسی به کابل‌های ارتباطی استفاده می‌کند. به عبارتی آژانس امنیت آمریکا و دیگر سرویس‌های امنیتی این کشور به شاهراه‌های اطلاعاتی اینترنتی آلمان به وسیله پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاک این کشور دسترسی داشته‌اند. بلافاصله پس از افشاگری اخیر بود که این پرسش مطرح شد:

آیا آمریکا می‌تواند چنین کاری را بدون مجوز آلمان انجام دهد؟

البته تفاهم‌نامه‌هایی برای قانونمند کردن فعالیت‌های اطلاعاتی پایگاه‌های اطلاعاتی آمریکا در آلمان وجود دارد. اما نقش سرویس اطلاعات آلمان در این زمینه، موردی بود که به آن اشاره‌ای نشده بود.

دو مرحله افشاگری دیگر لازم بود تا به این پرسش پاسخ داده شود. این بار هم اشپیگل از دیگر نشریات پیشی گرفت و نوشت که سرویس فدرال اطلاعات آلمان اطلاعات فراوانی را از آژانس امنیت آمریکا به دست آورده است و مقامات سرویس خارجی آلمان اکنون می‌گویند که این اطلاعات در پایگاه «بادآیبیلینگ‌»(Bad Aibling)؛ یکی از ۲ محل جمع‌آوری اطلاعات در آمریکا در خاک آلمان جمع‌آوری شده است.

فقط در دسامبر سال گذشته تحت عنوان(برنامه) «آلمان - ۳۰ روز گذشته» حدود ۵۰۰ میلیون فراداده در اختیار گذاشته شده‌اند. فراداده‌ها یا ابرداده‌ها اطلاعاتی هستند که درباره جزئیات داده‌های دیگر توضیح می‌دهند.

رسانه‌های آلمانی در آخرین مورد از افشاگری‌ها نوشتند که سرویس امنیتی آلمان اطلاعات تلفن‌های همراه افراد مظنون به دست‌ داشتن در اقدامات تروریستی را در اختیار سرویس امنیتی آمریکا قرار می‌داده است.

آنچه در این گزارش اهمیت دارد این است که به صراحت به نقش «گرهارد شیندلر» رئیس‌سرویس اطلاعاتی آلمان در صدور مجوز برای فرمان امکان دسترسی آمریکایی‌ها به این اطلاعات اشاره شده است.

موضوع زمانی جالب می‌شود که بدانیم این اقدامات در سرویس امنیتی آلمان سابقه دارند و قدمت آن به سال ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ بر می‌گردد.

حال باید منتظر بود و دید در شرایطی که به صراحت به نقش سرویس امنیتی آلمان اشاره شده، رویکرد آلمان در این زمینه چه خواهد بود. آمریکایی‌ها نیز بالاخره تصمیم می‌گیرند تا موضع‌گیری روشنی در این باره داشته باشند یا خیر.

البته این بار نیز همچون گذشته نگاهها متوجه گاردین و رسانههای آلمانی خواهد بود تا جهتگیری مقامات آلمان و آمریکا و افشاگریهای احتمالی را پیگیری کنند.