ریشه رژیم آپارتاید چه بود؟

به گزارش افکارنیوز، در اواخر قرن هجدهم، قدرت‌های امپریالیستی نوعی تقلا به خاطر آفریقا از خود نشان دادند و بیشتر نواحی این قاره را اشغال کردند، و کشورهای مستعمره متعددی ایجاد کردند. این اشغال استعماری تا پس از پایان جنگ جهانی دوم ادامه یافت، زمانی که تدریجاً تمام کشورهای استعمارشده به استقلال رسمی دست یافتند.

اما ریشه استعمار اروپائی‌ها در بعضی از مناطق آفریقا به قبل از قرن هجدهم باز می‌گردد.

بیش از ۲ قرن و نیم قبل از تولد نلسون ماندلا رهبر فقید ضد نژادپرستی، یک گروه از مهاجران هلندی در ۶ آوریل ۱۶۵۲ در کیپ تاون فرود آمدند و پایه های شرکت هند شرقی هلند را در این کشور بنیانگذاری کردند.

مستعمره آفریقای جنوبی به مرکزیت کیپ تاون تا سال ۱۷۹۵ تحت سلطه هلندی‌ها باقی ماند اما در اوایل قرن ۱۹ به دست بریتانیایی‌ها افتاد.

کشف الماس در سال ۱۸۶۷ و طلا در سال ۱۸۸۴ سیر مهاجرت اروپائیها به آفریقای جنوبی را افزایش داد، انقیاد ساکنان بومی را بیشتر کرد و منجر به درگیری میان نیروهای انگلیس و هلند در آنجا شد.

حضور نیروهای بیگانه در مناطق مختلف آفریقای جنوبی به سبب ثروت و سرمایه بی پایان، و وجود ساکنان محلی و بومی که تحت سلطه بیگانگان بودند انگلیس را به این سمت پیش برد که برای تسلط بر معادن طلا، اتحادی از مستعمرات خود تشکیل دهد و در این راه جنگ هایی را با مستعمرات تحت سلطه هلندیها برانداخت. این درگیرهای موجب افزایش احساسات ضد اروپایی در میان بومیان منطقه شد و نفرت آنها را برانگیخت.

با این وجود روابط میان سیاه پوستان و سفیدپوستان حتی قبل از جنگهای میان مستعمرات در نیمه قرن نوزدهم تیره و تار بود. تبعیض نژادی که نلسون ماندلا تقریبا تمام عمر خود را صرف مبارزه با آن کرد دهه ها قبل از تولدش در سرزمین مادری او شکل گرفته بود. سیاستهای حمایتی از سفیدپوستان که توسط انگلیس وضع شد و قوانین تبعیض آمیز که توسط اتحادیه آفریقای جنوبی وضع شد مقاومت سیاه پوستان را برانگیخت و منجر به شکل گیری یک بدنه سیاسی جدید در این کشور شد.

در سال ۱۹۱۳ اتحادیه آفریقای جنوبی قانونی تصویب کرد که براساس آن حق انحصاری ۸۷ درصد از زمینهای کشاورزی به سفید پوستان و ۱۳ درصد آن به سیاه پوستان واگذار شد. همزمان با شروع جنگ جهانی اول انگلیس بسیاری از آفریقائیها را برای جنگ علیه نیروهای محور به جنگ اعزام کرد. در خلال جنگ جهانی اول وضعیت اسفناک سیاه پوستان از جمله دستمزد پایین، وضعیت مسکن و امکانات بهداشتی نامناسب منجر به شکل گیری اتحادیه های کارگری علیه استعمارگران شد.

با این وجود، تا شروع جنگ جهانی دوم سفیدپوستان آفریقای جنوبی کنترل دولت و اقتصاد شامل منابع طبیعی، مثل سومین ذخیره طلای جهان را به انحصار خود در آوردند. سفیدپوستان اندیشه‎های مذهبی و فلسفه ی مبتنی بر برتری نژاد سفید را توسعه دادند و یک نظام قانونی و اقتصادی را با کمک نیروی پلیس و ارتش تشکیل دادند که غیر سفید ها را از اقتصاد و قدرت سیاسی حذف می کرد.

با افزایش مقاومت علیه نظام سفیدپوستان، قانون هایی که بر شدت محدویت ها می افزود تصویب شد. غیرسفید ها به اجبار خانه هایشان را ترک کردند و در محله های جدا اسکان داده شدند. هرصدای مخالف سرکوب شد، قوانین نژاد پرستانه، از خارج کردن افراد و سازمان ها از زندگی عمومی تا تحمیل قانون ازدواج سفید با سفید و سیاه با سیاه اعمال شد.

در سال ۱۹۴۸ حزب ملی آفریقای جنوبی از طریق رای‌گیری به قدرت رسید و آغاز به انجام یک رشته قوانین مبنی بر جداسازی نژادی که به نام «آپارتاید» شناخته می‌شود، کرد. این تبعیض در مورد ثروت به دست آمده از صنعتی سازی سریع دهه‌های ۵۰،۶۰ و ۷۰ میلادی نیز به کار رفت. در حالی که اقلیت سفیدپوستان از بالاترین استاندارد زندگی قاره آفریقا، که برابر سطح زندگی در کشورهای غربی جهان اول بود، برخوردار شده بودند، اکثریت سیاه‌پوستان از لحاظ هرگونه استانداردی همچون درآمد، تحصیل و حتی ورود به ادارات دولتی مورد تبعیض قرار داشتند.

دولت برآمده از آپارتاید که ریشه آن توسط هلند و انگلیس بنیانگذاری شد، میان یک سیاه‌پوست، هندی و یا رنگین پوست آفریقای جنوبی به مانند مردم کشورهایی همچون غنا و تانزانیا فرقی قائل نبود و با تمامی آنها به عنوان شهروند درجه آخر رفتار می‌کرد.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم، آفریقا که تحت سلطه اروپا بود برای آمریکا به عنوان فاتح جنگ و قدرت نوظهور نظام جهانی ناشناخته بود و باید شناخته میشد! آمریکا به عنوان یک ابرقدرت جدید با شیوه نو استعماری و به بهانه مقابله با نفوذ کمونیسم به دنبال افزایش حوزه نفوذ خود در آفریقای جنوبی برآمد.

علیرغم حمایت بعضی از سناتورهای آمریکایی از رهبران ضدآپارتاید آفریقای جنوبی در دهه ۱۹۶۰،لیندون جانسون رئیس جمهور سابق آمریکابا شعار مقابله با کمونیسم از رژیم نژادپرست کیپ تاون حمایت کرد و آفریقای جنوبی به بزرگترین شریک تجاری آمریکا در آفریقا با منابع اورانیوم قابل اعتماد، بنادر متعدد برای نیروی دریایی و ۴ ایستگاه موشکی برای ارتش ایالات متحده تبدیل شد. وقتیکه در کنگره آمریکا نیز موضوع تحریمهای اقتصادی علیه رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی مطرح شد «دن راسک» وزیر خارجه وقت آمریکا با آن مخالفت کرد و گفت که اگر حکومت سفیدها تضعیف شود خطر کمونیسم افزایش می یابد.

در طول دوره ریاست جمهوری لیندون جانسون و جرالد فورد ارزش حکومت سفیدپوستان در آفریقای جنوبی برای سیاستهای نواستعماری واشنگتن غیرقابل انکار بود.حمایت رهبرانی همچون فیدل کاسترو از نلسون ماندلا رهبر جنبش ضدنژادپرستی در آفریقای جنوبی موجب شد که رهبران آمریکا سیاست‌های خصمانه‌ای علیه جنبش ضدنژادپرستی اتخاذ کنند.

جیمی کارتر، رئیس جمهوریکه با شعار حقوق بشر روی کار آمد اگر چه تحریمهای نظامی علیه حکومت نژادپرست آفریقای جنوبی اعمال کرد اما همچنان با تحریمهای اقتصادی علیه کیپ تاون مخالفت کرد تا چراغ سبزی باشد برای ادامه حکومت سفیدها بر سیاهان.

رونالد ریگان رئیس جمهور اسبق آمریکانیز سیاست متفاوتی درباره آفریقای جنوبی اتخاذ نکرد و در یک سخنرانی خود در پاسخ به درخواست نلسون ماندلا و کنگره ملی آفریقائیها برای اعمال تحریم علیه رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی تاکید کرد که آمریکا نمیتواند به این درخواست پاسخ دهد. روابط ما با آفریقای جنوبی همواره دوستانه بوده است.

ریگان هرگونه تغییری در سیاست واشنگتن علیه کیپ تاون را رد کرد.

در مجموع سیاست آمریکا در قبال رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی این بود که حکومت اقلیت سفیدپوستان به زودی سقوط نمیکند بنابراین حمایت از این حکومت برای مقابله با نفوذ شوروی در منطقه حیاتی است.

بدین ترتیب ساختاری که اروپائی‌ها در طول سه قرن قبل از جنگ جهانی اول در آفریقای جنوبی به وجود آورده بودند در سالهای پس از جنگ جهانی دوم توسط ایالات متحده آمریکا ادامه یافت.

ساختار رژیم نژادپرست آفریقای جنوبی از ابتدا مبتنی بر نقض سیستماتیک حقوق بشر توسط مهاجرانی بود که از اروپا به این کشور مهاجرت کرده و در غارت منابع ثروت و استثمار سیاه پوستان از هیچ تلاشی فروگذار نکردند.

نلسون ماندلا در بحبوحه جنگ جهانی جهانی اول و در اوج تبعیض سفیدپوستان علیه مردم کشورش در آفریقای جنوبی به دنیا آمد. وی چند دهه بعد رهبری جنبشی را بر عهده گرفت که پدرانش برایش به ارثگذاشته بودند، میراثی که از آن به خوبی محافظت کرد و آن را به سرمنزل مقصود هدایت کرد.