دولت کويت اخيرا در اقدامي تحريکآميز اعلام کرده است که به زودي عمليات احداث يک پايانه نفتي بزرگ را در جزيره بوبيان آغاز خواهد کرد.
عراق ادعا کرده است که احداثاین پایانه نفتی به مفهوم تجاوز به حقوق دریایی این کشور است و از دولت کویت خواسته تا این عملیات را متوقف کند.
جزیره بوبیان کویت در شمالیترین نقطه خلیج فارس و در نزدیکی نقطه اتصال جزیره عراقی فاو به خلیج فارس واقع شده است.
با توجه به این که تنها نقطه تماس عراق به خلیج فارس منطقه فاو تلقی میشود، لذا احداثاین پایانه نفتی از سوی کویت دسترسی عراق به ساحل خلیج فارس را با مشکل مواجه خواهد کرد.
کویت قصد دارد ساحل دریایی خود را تا شعاع ۵۰۰ کیلومتری توسعه دهد، در حالی که مرز ساحلی عراق پس از احداثاین پایانه به ۵۰ کیلومتر کاهش مییابد.
معمولا نفت جنوب عراق از طریق بندر فاو در ساحل شمال غربی خلیج فارس به وسیله کشتی به خارج صادر می شود.
عراق بلافاصله نسبت به اقدام دولت کویت از خود واکنش نشان داده و هر دو کشور تا مرز اتهامزنی و تهدید یک دیگر پیش رفتند.
هزینه احداثاین پایانه بیش از ۶ میلیارد دلار پیشبینی شده و کویت قصد دارد با احداثآن از کشتیهای عراقی که از طریق خور عبدالله وارد ساحل فاو میشوند مالیات دریافت کند.
عراق در دوران رژیم صدام حسین قصد داشت پایانه نفتی بزرگی تحت عنوان بندر فاو بزرگ در منطقه فاو در جنوب بصره و در ساحل خلیج فارس احداثکند.
در همان زمان دولت کویت احداثاین پایانه را نقض حریم دریایی کویت تلقی کرد و اختلاف دو کشور از اینجا آغاز شد.
اختلافات تاریخی و جغرافیایی دیرینه دو کشور در طول ۵۰ سال گذشته همواره فضای تاریک و ابهامانگیزی بر مناسبات این دو کشور عرب همسایه ایجاد کرده است.
وجود تفاوت در اعتقادات مذهبی و اختلاف شدید در سطح درآمدها به واگرایی شدید میان اهالی بصره و مردم کویت منجر شده است. مردم بصره و کویت که تا قبل از سال ۱۹۶۱ در کنار یکدیگر زندگی میکردند امروز به دو همسایه متخاصم تبدیل شدهاند.
کویت که تا قبل از سال ۱۹۶۱ جزئی از خاک عراق و بخشی از استان شیعهنشین بصره تلقی میشد، توسط انگلیس از خاک عراق تجزیه شد.
این کشوردر ۱۹ جولای ۱۹۶۱ به طور یکجانبه استقلال خود را از عراق اعلام کرد که با مخالفت عبدالکریم قاسم، رئیس جمهوری وقت عراق مواجه شد.
کویت با کمک جمال عبدالناصر رئیس جمهوری پان عربیست مصر و رژیم عربستان سعودی بلافاصله به عضویت سازمان ملل و اتحادیه عرب درآمد.
دلیل جدایی کویت از عراق وجود شکاف عقیدتی میان ساکنان شمال و جنوب استان بصره و پیدایش سفرههای گسترده نفت وگاز در کویت بود.
ساکنان شمال بصره به مذهب تشیع گرایش داشتند، در حالی که ساکنان جنوبیترین نقطه بصره که امروز از آن به عنوان دولت کویت نام برده میشود دارای مذهب وهابی بودند.
از سوی دیگر وجود سفرههای گسترده نفتی در کویت دولت بریتانیا را بر آن داشت تا مقدمات تجزیه کویت از عراق را فراهم کند.
اختلافات تاریخی کویت و عراق که در تفاوت دو مذهب شیعی و وهابی ریشه داشت، پس از جدایی کویت از عراق به اختلاف جغرافیایی تبدیل شد.
یک هفته پس از استقلال کویت از عراق، عبدالکریم قاسم تهدید کرد که با استفاده از قدرت نظامی بار دیگر کویت را به عراق منضم خواهد کرد.
تهدید عبدالکریم قاسم با واکنش تند جمال عبدالناصر مواجه شد، زیرا عبدالناصر به دلیل این که قاسم به مذهب تشیع گرایش داشت با وی مخالفت میکرد.
از آن زمان تا کنون، عراق و کویت هیچگاه نتوانستند برای مشخصکردن مرزهای مشترک زمینی و دریایی خود به یک توافق کلی برسند.
اختلافات سیاسی و جغرافیایی عراق و کویت در سال ۱۹۹۰ به اوج خود رسید و صدام حسین در جریان حمله به کویت در کمتر از ۴۸ ساعت سراسر این کشور را اشغال کرد.
پس از ۸ ماه نیروهای بین المللی به رهبری امریکا در حملهای همه جانبه و گسترده به نیروهای صدام، کشور کویت را از اشغال عراق آزاد کردند.
پس از سر نگونی رژیم صدام در مارس ۲۰۰۳ و شکلگیری دولت جدید عراق، روابط کویت با حکومت جدید عراق رو به بهبودی نهاد.
با این حال اختلافات پنهانی میان دو کشور ادامه یافت؛ به ویژه این که کویت همواره در صدد انتقامجویی از ملت عراق بود.
طرح اخیر کویت برای توسعه پایانههای نفتی خود در شمال غربی خلیج فارس و در محدوده آبهای ساحلی عراق بار دیگر اختلافات پنهانی دو کشور را آشکار کرد.
کویت از شرایط نا پایدار عراق و ناامنیهای موجود در این کشور برای انتقامجوی و رسیدن به اهداف توسعهطلبانه خود، بهرهبرداری میکند.
احداثاین پایانه موجی از خشم و نفرت را میان ساکنان استان شیعهنشین بصره و مردم سنی کویت برانگیخت و این امر زمینه را برای بروز یک درگیری میان دو کشور فراهم میسازد.
کویت که نگاه تحقیرآمیزی به نظام جدید و ملت عراق دارد، با اتکا به حمایتهای امریکا و با استفاده از ناپایداریهای عراق تلاش میکند تا این کشور را از دسترسی به آبهای خلیج فارس محروم کند.
عضویت کویت در شورای همکاری خلیج فارس و وجود پایگاههای گسترده امریکا در این کشوراین اطمنیان به نفس را به کویتی ها داده که می توانند از دولت عراق امتیازاتی بگیرند.
از سوی دیگر دولت نوری المالکی نخست وزیر عراق تحت فشار مردم استان بصره نمی تواند نسبت به اقدامات تحریک آمیز دولت کویت بی تفاوت باقی بماند.
لذا به نظر میرسد اگر دولت کویت بخواهد طرح پایانه مبارک را در جزیره بوبیان عملیاتی کند، در آیندهای نه چندان دور، بروز یک درگیری میان دو کشور اجتنابناپذیر خواهد بود.
هر چند ارتش عراق در شرايط فعلي نخواهد توانست در مدت ۴۸ ساعت کويت را مجددا اشغال کند، اما افزايش اختلافات ميان دو کشور به بروز درگيريهاي مرزي طولاني مدت ميان نيروهاي مرزباني دو کشور منجر خواهد شد.
شناسه خبر:
۴۱۵۸۷
عراق و کویت در آستانه یک جنگ جدید
اقدام دولت کویت در احداثپایانه بزرگ نفتی مبارک در منطقه آبی مشترک با عراق، این دو کشور را تا مرز درگیری نظامی پیش برده است.
۰