6 عامل تعیین‌کننده در موفقیت کودتا

 وبسایت ووکس در مطلبی نوشت: اخبار جمعه شب ترکیه تمامی جهان را بهت‌زده کرده است. شاید به این خاطر که هیچ کس گمان نمی‌کرد ارتش ترکیه یا دستکم بخشی از آن قصد براندازی دولت رجب طیب اردوغان - رئیس جمهور این کشور - را داشته باشد. اما این اتفاقی است که اکنون در حال وقوع است.

 

ووکس در ادامه نوشت: با اخبار غیرمنتظره‌ای که هر لحظه از ترکیه به گوش می‌رسد، فهم دقیق آنچه که در داخل ترکیه در حال وقوع است، به هیچ وجه آسان نیست. با این حال، در شرایط کنونی، پاسخ پرسش‌های زیر می‌تواند به فهم هر چه بهتر تحولات ترکیه و پیش‌بینی احتمال موفقیت کودتا در این کشور کمک کند.

 

1- آیا رهبران کودتا کنترل تمام ارتش را در اختیار دارند؟
فعلا پاسخ این پرسش مشخص نیست. رهبران کودتا مدعی‌اند که کل نیروهای ارتش را نمایندگی می‌کنند اما اردوغان می‌گوید کودتاچیان اقلیت کوچکی در داخل ارتش هستند. واقعیت هر چه که باشد، تجربه نشان داده است زمانی که ارتش متحد باشد، کودتا موفقیت‌آمیز خواهد بود اما وقتی ارتش دچار دودستگی باشد، کودتا شکست می‌خورد.

 

2- نخبگان نظامی ترکیه چه می‌گویند؟
در زمان کودتا، مهمترین عنصری که می‌تواند اتحاد ارتش را حفظ کند، برداشت سربازان از موفقیت یا شکست کودتاست. اگر رهبران کودتا بتوانند شرایط را به گونه‌ای به نیروهای تحت فرماندهی خود نشان دهند که آنها سقوط دولت را قطعی بدانند، آنگاه مابقی ارتش به سمت آنها خواهد آمد. بنابراین، حمایت یا مخالفت نخبگان نظامی ترکیه با کودتا در ساعات آینده تا حد زیادی می‌تواند موفقیت یا شکست کودتا را قابل‌پیش‌بینی کند.

 

3- چه کسی رسانه‌‌های ترکیه را کنترل می‌کند؟
به دست گرفتن کنترل رسانه‌های ترکیه بدون تردید باعث تقویت قدرت کودتاچیان می‌شود؛ چراکه آنها با در اختیار گرفتن تریبون‌های رسمی می‌توانند موفقیت‌ خود را به مردم ثابت کنند. بنابراین، اینکه کدام یک از دو گروه (دولت یا کودتاچیان) کنترل رسانه‌های بزرگ را طی ساعات آینده در اختیار داشته باشند، نیز برای پیش‌بینی موفقیت یا شکست کودتا از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

 

4- گستردگی تظاهرات مردمی در استانبول و آنکارا چقدر است و آنها طرفدار چه کسی هستند؟
تظاهرات مردمی می‌تواند نقش مهمی را در شکل‌دهی به مسیر کودتا ایفا کند؛ به طوریکه اگر کودتاچیان از حمایت مردم برخوردار باشند، احتمال موفقیت آنها بالاتر است. البته در این میان، تعداد تظاهرکنندگان هم مهم است. هر چه تعداد تظاهرکنندگان بیشتر باشد، تاثیر آنها بر مسیر کودتا بیشتر است.

 

5- آیا اردوغان در ترکیه است؟
در حال حاضر، واقعاً کسی نمی‌داند رئیس جمهور ترکیه در کجا اقامت دارد. او زمانی که کودتا آغاز شد، در تعطیلات بود و اظهارات او در مورد کودتا از طریق شبکه موبایلی اسکایپ برای مردم پخش شد. بیشتر گزارشها می‌گویند او در هواپیماست و به دنبال آن است که در یکی از فرودگاه‌های ترکیه به زمین بنشیند. اگر کودتاچیان اجازه فرود هواپیمای او را ندهند، این می‌تواند نشانه بدی برای او و طرفدارانش باشد. چراکه نشان می‌دهد رئیس جمهور ترکیه از حمایت گسترده‌ای در نهادهای رسمی بزرگ مانند فرودگاه‌ها برخوردار نیست.

 

6- آیا درگیری مسلحانه بین جناح‌های نظامی به وقوع پیوسته است؟
یکی از ابعاد وحشتناک هر کودتا، وقوع درگیری مستقیم و گسترده بین گروه‌های نظامی مخالف است. در حال حاضر، گزارشهای متعددی از وقوع انفجار و تیراندازی‌های گسترده در آنکارا و استانبول به گوش می‌رسد که در صورت تشدید، اوضاع طی ساعات آینده از وخامت بیشتری برخوردار خواهد شد.