آیا اسرائیل می تواند روابط خود را با آمریکا احیا کند؟

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه اسراییل گفته بخش تحقیقاتی این وزراتخانه در حال تهیه گزارشی برای دیدار احتمالی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل، با رییس جمهوری جدید ایالات متحده در 26 مارس 2017 در جریان کنفرانس سالانه آیپک است. این مقام اسراییلی ابراز امیدواری کرده که این دیدار بتواند پایانی بر بحران روابط میان واشنگتن و تل آویو باشد.

 

گفته شده در دیدارهای بنیامین نتانیاهو و سخنرانی او در نشست آیپک قرار است بر معضلات امنیتی اسراییل در ارتباط با ایران، جنگ های نیابتی تهران در منطقه و اساس روابط آینده ایالات متحده ـ اسراییل در همکاری های امنیتی تاکید شود. این در حالی است که روابط آمریکا و اسراییل به دلیل ادامه مخالفت تل آویو با توافق هسته ای ایران هنوز حال خوشی ندارد.   

 

در هشت سال گذشته اختلافات شدیدی میان باراک اوباما و نتانیاهو وجود داشت اما شدت هیچ یک از آنان به اندازه توافق هسته ای ایران نبود. خشم و ناراحتی از تقابل نتانیاهو با دولت اوباما هنوز هم در فضای سیاسی آمریکا در واشنگتن کاملا مشهود می شود. در این میان اقداماتی چون بیانیه اخیر آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسراییل، در ششم اوت که توافق هسته ای ایران را با توافقنامه مونیخ با هیتلر مقایسه کرده بود خشم دولتمردان آمریکایی را دو چندان کرده است. با این حال از نگاه دولت آمریکا، نه آویگدور لیبرمن که این بنیامین نتانیاهو است که مغز متفکر کارزار اوباما ستیزی است.    

 

یک دیپلمات ارشد آمریکایی در تل آویو به المانیتور گفته که بنا بر اعلام آژانس بین المللی انرژی هسته ای و سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده، ایران کاملا به تعهدات خود در توافق هسته ای پایبند بوده و هزاران سانتریفیوژ خود را برچیده و مرکز یک رآکتور پلوتونیوم را با سیمان پر کرده است. این مقام آمریکایی با انتقاد از نخست وزیر اسراییل می گوید که نتانیاهو حتی حاضر نیست به موفقیت این توافق اعتراف کند، برخلاف افرادی چون گادی ایزنکوت، رییس نیروهای مسلح.

 

کاملا روشن است که ایران به توافق پایبند خواهد بود، گرچه هم زمان به حمایت خود از بشار اسد در سوریه و حزب الله در لبنان ادامه خواهد داد. و البته بعید است که ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری در ماه می 2017 رویه خود را در این موارد تغییر دهد.  

 

در این میان نتانیاهو در نظر دارد از تقابل خود با توافق هسته ای واشنگتن ـ تهران به عنوان ابزاری برای ترویج تصویر خود به عنوان ناجی اسراییل در هولوکاستی دیگر استفاده کند. موفقیت در تشریح تهدیدهای موجود علیه اسراییل و ادعاهایش مبنی بر این که تنها کسی است که می تواند به این تهدیدها به طور مناسب پاسخ دهد، کارگر افتاده است.

 

یک مقام ارشد اسراییلی به المانیتور گفته که نخست وزیر و وزیر امور خارجه همچنان معتقدند که توافق هسته ای ایران یک اشتباه تاریخی بود. نخست، به این دلیل که از تمایلات ایران برای این که یک قدرت هسته ای باشد کاسته نشده؛ و دوم این که تهران حالا قادر است از منابع مالی بیشتری که در اختیار دارد برای تقویت فعالیت های منطقه ای و بین المللی استفاده کند.

 

این مقام اسراییلی با اعلام اینکه "نتانیاهو بر این باور است که اوباما فریب رهبران ایران را خورده است گفته که برخی از دولت های عربی از جمله مصر و عربستان سعودی نیز همین نظر را دارند.

 

شاید مصر و عربستان نیز چنین نظری داشته باشند اما نظام رهبری در این دو کشور تا کنون چنین علنی به مقابله با اوباما برنخواسته اند. یک دیپلمات مصری در تل آویو به المانتیور گفته که مصر هم نگرانی هایی نسبت به توافق هسته ای ایران داشته اما اطمینان دارد که دولت اوباما به همراه اعضای دیگر گروه 1+5 در این باره به درستی تصمیم گرفته اند. این دیپلمات مصری گفته که عبدالفتاح السیسی، رییس جمهوری مصر، علاقمند به یک اقدام دیپلماتیک منطقه ای در جهت خاورمیانه ای عاری از تسلیحات هسته ای است که شامل ایران و اسراییل هم خواهد بود.   

 

توافق هسته ای ایران کامل شد و اکنون در مرحله اجراست. با این حال اثرات تقابل میان نتانیاهو و اوباما همچنان در روابط آمریکا و اسراییل باقی خواهد ماند. این فقط باراک اوباما نیست که از موضع گیری های اسراییل به خشم آمده است؛ تشکیلات دفاعی ایالات متحده و وزارت خارجه این کشور نیز عمیقا از تل آویو ناراضی هستند. از نگاه آنان، اسراییل خود را در جهت مخالف منافع استراتژیک ایالات متحده قرار داده است. علاوه براین، دموکرات های آمریکا که احتمالا پس از انتخابات ریاست جمهوری نیز بر مسند قدرت باقی خواهند ماند، خیلی خوب به یاد خواهند داشت که نتانیاهو در مساله توافق هسته ای ایران در کنار جمهوری خواهان ایستاد.

 

با شکست طرح صلح خاورمیانه جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده، به دلیل کارشکنی تل آویو و جنجال های تل آویو پس از توافق هسته ای، واشنگتن به این نتیجه رسیده که سیاست خارجی، امنیتی و منطقه ای اسراییل از پایه نادرست است. این تصور آمریکایی ها از اسراییل بعید است که حتی پس از انتخابات ریاست جمهوری  نوامبر هم تغییر کند.