حمله بدفرجام ترکیه به سوریه

تهاجم سنگین نظامی ارتش ترکیه به صفحات شمالی سوریه با آتش گسترده توپخانه دورزن و حملات موشکی به شهر عفرین، زمینه ساز دور جدید تجاوزات نظامی ارتش ترکیه به خاک سوریه بوده است. رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه ضمن اعلام عملیات شاخه زیتون ادعا کرد که این عملیات چندان طولانی نخواهد بود و به سرعت به پایان می‌رسد.

ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه ضمن تشریح ابعاد و اهداف عملیات شاخه زیتون، آن را یک مانور نظامی محدود معرفی کرد. این دومین عملیات نظامی ترکیه در عمق خاک سوریه است که بدون موافقت و مجوز دولت دمشق صورت می‌گیرد. پیش از این، عملیات گسترده سپر فرات در عمق خاک سوریه انجام گردید که هنوز هم دولت و ارتش ترکیه پایان آنرا اعلام نکرده‌اند.
بینالی ییلدیریم نخست‌وزیر ترکیه می‌گوید ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه ماموریت دارد تا عمق 30 کیلومتری خاک سوریه پیشروی و ضمن سرکوب و نابودی تروریست‌های کرد، یک منطقه امن برای اسکان مهاجرین سوری را در شمال سوریه ایجاد کند. لکن ارتش ترکیه ضمن ادعای مقابله با تروریست‌ها ماموریت دارد تروریست‌های موسوم به ارتش آزاد سوریه را جایگزین سایر تروریست‌ها در صفحات شمال سوریه کند. این اقدام ترکیه عملاً پیگیری اهداف ناکام عملیات سپر فرات است که بتواند سیاست‌های ناکام ترکیه در اشغال صفحات شمال سوریه را تا سر حد ممکن احیا و محقق سازد. اما تا همین جای قضیه به نظر می‌رسد که مانور جدید نظامی ترکیه با هر عنوان و توجیهی که مطرح باشد، پیشاپیش محکوم به شکست و ناکامی است و کاملاً بعید به نظر می‌رسد که بتواند نفعی برای اردوغان ودستیارانش به همراه داشته باشد.
آنچه صورت می‌گیرد، یک اختلاف جدی و پر دردسر میان آمریکا و ترکیه یعنی بحرانی درون جبهه ناتو تلقی می‌شود. ترکیه پس از مشاهده حمایت آشکار و پردامنه آمریکا از کردهای سوریه و تجهیز آنها به سلاح‌های سنگین و جنگ افزارهای راهبردی، از واشنگتن خواست در سیاستهایش در قبال کردها تجدیدنظر کنداما در میدان عمل شاهد هیچگونه تحولی به نفع ترکیه نبود. سردی روابط و همچنین انتقادات صریح و گسترده ترکیه نیز نتوانست کمترین تغییری در سیاست‌های واشنگتن ایجاد کند.
چرخش سیاسی ترکیه به سمت و سوی روسیه و پیوستن به «مذاکرات آستانه» هم رفتار واشنگتن را تغییر نداد و اکنون اردوغان و دستیارانش با توسل مجدد به حمله نظامی به سوریه مایلند مراتب خشم خود را نسبت به واشنگتن به نمایش در آورند ولی عملاً درحال اجرای همان طرحی هستند که ائتلاف رسوای حمایت از معارضین سوری در انجام آن به کلی شکست خورد و ناکام و سرخورده شد. اگر ترکیه بتواند به هر قیمت ممکن تروریست‌های موسوم به ارتش آزاد را در اعماق خاک سوریه به قدرت برساند، امیدوار است نظر مساعد محور شرارت غربی – عبری – عربی را یکبار دیگر جلب کند و آنها را به حمایت از تروریست‌های ارتش آزاد تشویق نماید.
موضوع مهم‌تر اینکه اردوغان و دستیارانش در پشت عملیات نظامی در خاک سوریه و عراق اهداف دیگری را دنبال می‌کنند و درصدد هستند جایگاه و پایگاهی در عمق خاک هر دو کشور برای ترکیه تدارک ببینند.
وزارت خارجه سوریه رسماً اعلام کرده است ارتش ترکیه با توسل به عملیات نظامی تجاوزکارانه به دنبال احیای شبکه‌های تروریستی در شمال سوریه است و یکبار دیگر می‌خواهد با مهره سوخته تروریست‌ها در شطرنج سیاسی منطقه بازی کند. ولی روسیه دیدگاه دیگری نسبت به این قضیه دارد و نقش آمریکا در تجهیز کردهای سوریه به سلاح‌های سنگین و جنگ افزارهای راهبردی در پشت مرزهای ترکیه را علت اصلی برآشفتگی ترکیه می‌داند و تلویحاً به ترکیه حق می‌دهد که نسبت به تلاش‌های بی‌ثبات‌کننده آمریکا ساکت نماند و با توسل به عملیات نظامی، امنیت ملی خود را تضمین کند.
سوابق امر نشان می‌دهد که ترکیه در ایجاد کانون‌های بحران در سوریه و عراق، نقش کلیدی و غیرقابل انکاری داشته و هنوز هم بیشترین حجم کمک‌های تسلیحاتی آمریکا برای تروریست‌ها از طریق خاک و مرزهای ترکیه در اختیار تروریست‌ها قرار می‌گیرد. بدین ترتیب ترکیه هنوز هم در خدمت ماشین جنگی تروریست‌ها قرار دارد بطوری که از یکطرف مرزهای خود را در اختیار آمریکا و سایر حامیان تروریسم قرار داده و از سوی دیگر با سازماندهی بقایای تروریست‌ها در زیر پوشش ارتش آزاد، سعی دارد تشکیلات بازسازی شده تروریست‌ها را جایگزین تروریستهای قبلی کند. این بدان معنی است که صرفاً با تغییر عنوان تروریست‌ها، عملاً تروریست‌های جدید با ماموریت جدید جایگزین تروریست‌های از نفس افتاده شوند.
اگر حمله نظامی ترکیه با تمرکز بر شهر عفرین به نتایج مطلوب اردوغان منجر شود، قدم بعدی تصرف و اشغال شهر «منبج» است ولی فعلاً ارتش ترکیه وارد عفرین شده و به رویاروئی در عفرین پرداخته است. نگرانی اصلی در منطقه این است که واشنگتن و متحدانش درصدد ایجاد یک دولت کردی در شمال سوریه با حمایت از یک نیروی 30 هزار نفری موسوم به ارتش کرد سوریه برآمده و برای حمایت کامل از طرح‌های خود سرگرم احداث یک پایگاه نظامی دائمی در شمال سوریه است. در واقع هدف اصلی آمریکا و متحدانش تجزیه سوریه و عراق است ولی فعلاً با تمرکز بر حمایت کردها سعی دارد بر اهداف واقعی خود سرپوش بگذارد. حتی اصرار اخیر رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا بر روی کناره‌گیری بشار اسد و براندازی دولت دمشق و همچنین مقابله با نفوذ روزافزون ایران در سوریه و عراق با همین هدف صورت می‌گیرد که اصلی‌ترین موانع تجزیه سوریه، به تدریج از میان برداشته شود. در چنین شرایطی عملیات نظامی تجاوزکارانه ارتش ترکیه در اعماق خاک سوریه، اقدامی آشکار برای انحراف افکار عمومی منطقه و جهان از اقدامات پنهان و آشکار آمریکا و سایر ارتش‌های ناتو در جهت ایجاد یک غده سرطانی جدید در منطقه و تشکیل دولت کرد سوریه تلقی می‌شود. اردوغان و دستیارانش تصور نکنند که بازی در صفحات شمال سوریه همانند گذشته ساده و کم هزینه خواهد بود. رویاروئی قدرت‌های متخاصم در هر لحظه ممکن است اوضاع را به نحو برگشت ناپذیری بحرانی کند. آمریکا و سایر اعضای ناتو، روسیه، سوریه و متحدینش هر یک معیارها و خطوط قرمزی دارند که عبور از آنها آسان نخواهد بود. ترکیه در این میان سعی دارد نقش دوگانه‌ای را ایفا کند و هم از منافع عضویت در ناتو بهره‌مند شود و هم با روسیه مغازله کند و هم امنیت ملی خود را تضمین نماید، اهداف متناقضی که حتی اندیشه درباره عواقبش هم نگران‌کننده است چرا که بازی با آتش است.