چرا اردن روابطش را با قطر احیا کرد؟

ناظران و تحلیلگران اردنی درباره بازگشت روابط دیپلماتیک میان قطر و اردن دیدگاه‌هایی متفاوت دارند؛ برخی آن را طبیعی می‌دانند و  برخی آن را گامی استثنایی و فوق العاده و دارای پیام‌های سیاسی بر می‌شمرند.

اخبار بین الملل_ پادشاه اردن روز سه شنبه «زید اللوزی» را به عنوان سفیر جدید این کشور در دوحه معرفی کرد و شیخ تمیم، امیر قطر نیز «سعود بن ناصر بن جاسم آل ثانی» را به عنوان سفیر قطر در امان منصوب کرد.

به نوشته وبگاه خبری الخلیج آنلاین، به رغم فشارهای اقتصادی عربستان بر امان برای قطع روابطش با دوحه، امان در ژوئن 2017 فقط سفیر خود را از قطر فراخواند و سطح روابط خود را با قطر کاهش داد، اما این رابطه را به طور کامل قطع نکرد. با این وجود، طی دو سال گذشته اردن سفیری در دوحه نداشت.

امان از زمان فراخواندن سفیرش از دوحه به تدریج موضع خود در فشار دیپلماتیک بر دوحه را تغییر داد. به گونه‌ای که تقریبا یک سال نگذشته بود که عبدالله دوم، شاه اردن، شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر را به حضور پذیرفت.

به رغم کاهش روابط میان دوحه و امان در مقطع گذشته، قطر در آگوست گذشته کمک‌هایی به ارزش نیم میلیارد دلار  به اردن اعطا کرد. این کمک‌ها شامل سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌های مختلف بود. علاوه بر این، قطر از ایجاد نزدیک به یک هزار فرصت شغلی برای اتباع اردن در قطر حمایت مالی کرد. این اقدام با هدف فروکش کردن موج اعتراضات جامعه اردنی صورت گرفت و به دنبال آن سفرهای رسمی بین دو کشور ادامه یافت.

اعتراض به متحدان سنتی

عمر عیاصره، نویسنده و تحلیلگر سیاسی معتقد است اردن در پی بازگشت کامل روابط دیپلماتیکش با دوحه در تصمیم گیری‌هایش استقلال بیشتری نسبت به مواضع ریاض و ابوظبی دارد و فشار عربستان بر اردن در پرونده قطر کم‌تر شده است.

عیاصره در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین تاکید کرد: «بحران خلیج فارس طولانی شده است و اردن مجبور نیست همه این مدت را تحمل کند، بخصوص که منافع زیادی در همکاری اقتصادی با دوحه دارد.»

مبادرت اردن در پایان دادن به قطعی کامل روابط دیپلماتیک با قطر نوعی اعتراض به متحدان سنتی آن و بخصوص ریاض و واشنگتن است که بر آن فشار می آورند معامله قرن را در موضوع فلسطین بپذیرد.

این تحلیلگر سیاسی رابطه اردن با متحدان سنتی آن یعنی  عربستان و امارات را در سایه بازگشت روابط دیپلماتیک با قطر روبه سردی بیشتر پیش بینی کرد و گفت: «سعودی‌ها و اماراتی‌ها ممکن است اردن را مجازات کنند تا گام‌های بزرگ‌تری را برای نزدیکی به محر قطر و ترکیه برندارد.»

استقبال اردن

بهبود روابط میان دوحه و اردن با استقبال گسترده محافل نخبه رسمی و مردمی قرار گرفت. کامل ابوجابر، وزیر خارجه اسبق اردن در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین  تاکید کرد: «قطر از جایگاه معتبری برخورداراست به رغم تحریم‌هایی که به آن وارد شده حضور و برتری خود را در تعامل با بحران خلیج فارس ثابت کرد نه فقط در صحنه کشورهای عربی بلکه در صحنه روابط بین المللی هم این گونه است.»

ابوجابر قطعی روابط دیپلماتیک را موضوعی اسثتنایی خواند که نباید اصلا بین کشورهای عربی روی دهد، بخصوص در پرتو چالش‌های بزرگی که همه عرب‌ها با آن مواجهند.

«موسی شتیوی» رئیس مرکز مطالعات راهبردی دانشگاه اردن هم گفت اردن مایل نیست مواضع تندی درباره کشمکش ها و اختلافات عربی بگیرد.

شیتوی در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین با بیان اینکه اردن از اول با ورود به بحران قطر مخالف بود، گفت: «بازگشت سفرا بین دو کشور اقدامی طبیعی است. البته اختلافات اساسی بین دو کشور وجود دارد که برای رفع  آن می بایست توافق بر سر تبادل دیپلماتیک صورت گیرد تا تغییری در ائتلاف و روابط رخ دهد.»

عربستان سعودی در ژوئن 2017 چهار کشور عربی امارات، بحرین و مصر را تحت فشار قرار داد تا با تبعیت از سیاست‌های منطقه‌ای ریاض روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کنند.