استراتژی جدید اتحادیه اروپا درباره افغانستان

اخبار بین الملل-در سال های 2014 و 2020 میلادی اتحادیه اروپا به افغانستان یک میلیارد و 400 میلیون دلار کمک اختصاص داده است. این رقم 1.4 برابر بیشتر از تامین مالی برنامه‌ها در 5 کشور آسیای مرکزی در این دوران است.

«جانیبیک آرین اف» کارشناس انستیتوی اقتصاد و سیاست جهانی قزاقستان در این زمینه اظهار داشت: تاثیر این کمک‌ها همیشه روشن نیست. به همین دلیل بروکسل تلاش می‌کند در مسیر افغانستان با دیگر بازیکنان مانند کشورهای آسیای مرکزی همکاری کند.

*** اهداف استراتژی جدید اروپا

اواسط ماه ژوئن شورای اروپا، استراتژی جدید روابط متقابل اتحادیه اروپا با آسیای مرکزی را تصویب کرد. یکی از ابعاد اصلی این سند جدید تحکیم امنیت در منطقه است. در همین راستا گسترش همکاری‌های کشورهای منطقه با افغانستان و حضور مشترک در برنامه‌ها و طرح‌های اتحادیه اروپا را در نظر دارد.

«پیتر بوریان» نماینده ویژه اتحادیه اروپا در کشورهای آسیای مرکزی گفت: افغانستان امن برای همه سودآور است. به همین سبب از حضور همکاران آسیای مرکزی در حمایت از صلح در افغانستان استقبال می‌کنیم. این همکاری‌های متقابل امکانات جدیدی را برای همکاری‌های ما با آسیای مرکزی ایجاد می‌کند.

این همکاری تداوم طرح مدیریت مرزها در منطقه (BOMCA) و همچنین اتحاد آن با طرح‌های مشابه در افغانستان را در نظر دارد که شکل گیری کنترل مرزی بین کشورها باید نتیجه آن باشد.

کارشناس انستیتوی اقتصاد و سیاست جهانی قزاقستان گفت: طرفین از این حرکت استقبال می‌کنند. کشورهای آسیای مرکزی درک می‌کنند که ثبات در افغانستان ضامن ثبات تمام منطقه است. همچنین اروپا بیش از پیش وارد ابتکارات مشترک خواهد شد.

«لئونید گوسف» کارشناس انستیتوی مطالعات بین‌المللی دانشگاه دولتی ارتباطات بین‌المللی مسکو نیز گفت: با وجود دوری منطقه از اروپا، بروکسل برای حل و فصل اوضاع در افغانستان ابراز علاقه‌مندی می‌کند. همکاری با کشورهای آسیای مرکزی می‌تواند بر حل و فصل اوضاع افغانستان کمک و سیر پناهندگان به اروپا را متوقف کند.

*** امیدهایی برای منطقه‌گرایی

بنا به نظر تحلیلگران، نخستین استراتژی اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی که در سال 2007 میلادی تصویب و اجرایی شد، جنبه رایزنی‌های سیاسی و بین سازمانی و تامین مالی طرح‌های اتحادیه اروپا را داشت.
«یوری ساروخانیان» تحلیلگر «خبر.آسیا» در ازبکستان عنوان کرد: تحلیلگران، استراتژی قبلی را موفقیت آمیز عنوان نمی‌کنند. یکی از دلایل آن برخورد منطقه‌ای اتحادیه اروپا با آسیای مرکزی است.
ساروخانیان افزود: روابط بین جمهوری‌ها با سرعت پیچیده شد، طرح‌های منطقه‌ای متوقف شدند و  سازوکارهای همگرایی تحمیلی از خارج جایگزین آن شدند. بدین ترتیب، بروکسل با تکیه به منطقه‌گرایی در عمل نتوانست تکیه‌گاهی برای افزایش کارآیی همکاری‌ها پیدا کند.

وی اظهار داشت: استراتژی جدید نیز به منطقه گرایی امید بسته است که وضعیت کنونی و گرمی در روابط بین کشورها سازگار با آن است. اتحادیه اروپا بر آمادگی خود برای انعقاد قراردادهای متقابل سودمند در مورد همکاری‌های گسترده با کشورهای علاقه‌مند تاکید می‌کند.

اتحادیه اروپا در بیانیه خود اعلام کرد: روابط اتحادیه اروپا با منطقه بستگی به آمادگی کشورهای آسیای مرکزی در انجام اصلاحات، تحکیم دموکراسی، حقوق بشر، اولویت حقوق و استقلال قضات و همچنین مدرنیزه و تنوع بخشی اقتصاد دارد.

*** بازیگران در آسیای مرکزی

در سال‌های 2007 تا 2020 میلادی بروکسل به آسیای مرکزی برای برنامه‌های مختلف آموزشی و همچنین طرح مرزها (BOMCA) و جلوگیری از قاچاق مواد مخدر (CADAP) حدود 2 میلیارد یورو اختصاص داد.

بر اساس آمار رسمی، طی 10 سال اخیر کمک روسیه به کشورهای آسیای مرکزی از سطح 6 میلیارد دلار فراتر رفته است. همچنین حجم کل سرمایه‌گذاری‌ها در سطح حدود 20 میلیارد دلار قرار گرفته است.

آمریکا نیز بر اساس گزارش برنامه توسعه USAID، از سال 2007 تا 2019 میلادی به منطقه 3 میلیارد و 600 میلیون دلار کمک کرده است.

چین در رده 5 کشور بزرگ وام دهنده به کشورهای آسیای مرکزی قرار دارد. بزرگترین بدهکار قزاقستان با 11 میلیارد و 900 میلیون دلار است. قرقیزستان به بانک صادراتی و وارداتی چین باید یک میلیارد و 700 میلیون دلار پرداخت کند. تاجیکستان نیز 3 میلیارد و 500 میلیون دلار بدهکار شده است. آمار رسمی در مورد ازبکستان و ترکمنستان وجود ندارد.

گفتنی است، بازیکنان اصلی که خواهان تاثیر‌گذاری در آسیای مرکزی هستند، آمریکا، روسیه و چین بشمار می‌آیند و  اتحادیه اروپا هیچ زمان به عنوان بازیکن و رقیب جدی تلقی نشده است.