هنر هفتم و صنعت سینما یکی از مهم‌ترین مولفه‌های فرهنگی، هنری و البته تجاری در هر کشوری است، مدتی است سینماهای کشور از یک افول چندساله فاصله گرفته و شاهد رونق فروش فیلم‌ها و افزایش حضور مردم در سینماهای کشور هستیم.
با توجه به این موضوع، مسئله بازسازی و تجهیز سینماها امری ضروری است و در این راستا از فرصت حضور مجید مسچی؛ مدیرعامل موسسه سینما شهر در سینما هویزه مشهد بهره بردیم و گفت‌وگویی با وی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
- بخش خصوصی به سینما به عنوان یک عنصر اقتصادی نگاه می‌کند.
- سینما هویزه مشهد پرفروش‌ترین سینمای غیر تهرانی و سومین سینمای پرفروش کشور است.
- پتانسیل فروخفته‌ای در عرصه هنری در میان مردم مشهد وجود دارد.
- بازسازی سینما هویزه سنگین‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه ما تا به امروز بوده است.
- امروز فیلم‌هایی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد که از جنس سینمای واقعی است نه جنجال.
تسنیم: در مورد فعالیت‌‌های موسسه سینما شهر در راستای بازسازی و تجهیز سینماهای کشور توضیح دهید.
مسچی: موسسه سینما شهر یکی از موسسات سازمان سینمایی است و به طور خلاصه کار ما بازسازی سینماهای موجود، تجهیز سینماهای جدید کشور است چراکه عمدتاً هر سینمایی که ساخته می‌شود روزی می‌رسد که نیاز به بازسازی دارد. البته در هر دوره یک بخش از کار ما پررنگ‌تر است.
در سال‌های گذشته عمده فعالیت در راستای تبدیل سینماهای تک سالنه قدیمی به سینمای چند سالنه و بازسازی آن بود اما در سه سال اخیر ساخت سینماهای جدید و مجموعه‌های چند سالنه رونق یافته و عمده فعالیت ما تجهیز سینماهای جدید است ضمن اینکه تعداد سینماهایی که احتیاج به بازسازی دارند به نسبت گذشته کاهش داشته است.
البته سینماهایی در تهران و شهرستان‌ها وجود دارند که محل قرارگیری و ساخت آنها مناسب نیستند و پس از بازسازی نیز به دلیل محل نامناسب آن اتفاق خاصی برای سینما نمی‌افتد و شاید استقبال لازم انجام نشود بنابراین این سینماها در اولویت کار ما نیستند.
سینما مثل یک موجود زنده است؛ بنابراین این گونه نیست که کار ما پایانی داشته باشد زیرا سینمای جدید پس از ساخت نیز نیاز به تجهیز و رسیدگی دارد؛ به طور مثال سینما هویزه مشهد در چهار سالی که از بازسازی آن می‌گذرد حدود سه بار تجهیزات آن به روز شده و جدیدترین آن به هفته گذشته برمی‌گردد که سیستم نمایشی سالن یک این سینما تغییر کرد و در حال حاضر بهترین سیستم سینمایی کشور در سینما هویزه مشهد موجود است.
به طور کلی سینمایی که مخاطب زیادی دارد به همان ترتیب استهلاک بالایی نیز دارد و در این راستا تجهیز و رسیدگی به سالن‌های سینما امری ضروری است.
تسنیم: در سال‌های اخیر فعالیت بخش خصوصی در عرصه ساخت سینما پررنگ‌تر و جدی‌تر شده است این روند را چطور ارزیابی می‌کنید؟
مسچی: ساخت سالن سینما اساساً توسط بخش خصوصی انجام می‌شود به این علت که دولت نه امکان آن را دارد و نه از لحاظ قانونی مجاز به انجام این کار است چون طبق قانون بحث تصدی‌گری سینما کاملاً از دولت حذف شده؛ بنابراین ساخت و اداره سینما توسط وزارت ارشاد منتفی است و در راستا باید سیاستگذاری‌ها به سمت سیاست‌های تشویقی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی انجام شود.
خوشبختانه در دو سال گذشته، رونق فروش سینماها سبب استقبال بخش خصوصی از این مقوله شده به طوری که در گذشته برای ساخت سالن سینما اداره ارشاد به دنبال بخش خصوصی می‌رفت و امتیازاتی برای سرمایه گذاری قائل می‌شد اما در حال حاضر خود بخش خصوصی پیگیر این مسئله است و در واقع به سینما به عنوان یک عنصر اقتصادی نگاه می‌کند.
تسنیم: در این زمینه به‌ویژه شاهد افزایش مجموعه‌های سینمایی در مجتمع‌های تجاری هستیم نظر شما در این رابطه چیست؟
مسچی: در مورد ساخت مجموعه سینمایی در مجتمع‌های تجاری در برخی موارد حتی از روی علاقه نیست بلکه سرمایه گذار این مسئله را یک ضرورت می‌داند چراکه وجود سینما سبب رونق بخش تجاری مجتمع هم می‌شود. به عبارتی امروز خود سینما یک «بیزینس اقتصادی» شده و این روند مثبتی است؛ مثلاً مجموعه سینمایی کوروش تهران در روزهای تعطیل بیش از 17 هزار نفر تماشاگر دارد که این سبب زنده شدن کل مجموعه و بخش‌های تجاری آن نیز می‌شود.
البته در این زمینه ما باید به بخش خصوصی کمک کنیم که کار ساخت سینما را به درستی اجرا کنند تا سینمایی با تصویر و فضایی مناسب ایجاد شود چرا که بعضا می‌بینیم مهندسین پروژه تخصص و تجربه کافی نداشته و ساخت سالن سینما را امری ساده می‌پندارند که سبب می‌شود سالن‌هایی که ساخته می‌شود اشکالات بسیاری داشته باشد در این راستا ما نقشه‌های پیشنهادی خود را می‌فرستیم و بدون دخالت به مجمتع‌های تجاری پیشنهاد و کمک می‌کنیم که نقشه سازه سینمایی چگونه اجرا شود.
در حال حاضر حدود 110 سالن در دست ساخت در مجتمع‌های تجاری شهرهایی نظیر تهران، مشهد، اصفهان، شیراز و غیره داریم که برخی از آنها تا پایان امسال یا نیمه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
تسنیم: با توجه به اینکه موضوع مشهد 2017 را در پیش داشته و صحبت‌های درباره ساخت سالن سینما در حاشیه شهر مشهد مطرح شده، روند ساخت و افزایش سالن‌های سینما و ظرفیت سینمایی مشهد را چگونه می‌بینید؟
مسچی: در مورد حاشیه شهر مشهد اطلاعی ندارم اما به طور کلی ظرفیت سینمایی و علاقه‌مندی به سینما در میان مردم مشهد وضعیت و جایگاه بسیار خوبی دارد به طوری که سینما هویزه مشهد پرفروش‌ترین سینمای غیر تهرانی و سومین سینمای پرفروش کشور پس از سینما کوروش و آزادی تهران است.
در واقع مشهد نسبت به شهرهای دیگری نظیر اصفهان، شیراز، اهواز، رشت و غیره پتانسیل ویژه‌ای دارد و دلیل آن به مشارکت و علاقه‌مندی مردم مشهد به مشارکت در این عرصه برمی‌گردد. شما اگر به سایت فروش اینترنتی بلیت سر بزنید می‌بینید که بیشترین تعداد نظرات، چه انتقاد و چه تشکر، مردم مربوط به صفحه سینما هویزه مشهد می‌شود در حالی که این حس مشارکت در مورد سینماهای شهرهای دیگر حتی تهران دیده نمی‌شود و به عبارتی یک پتانسیل فروخفته‌ای در عرصه هنری در میان مردم مشهد وجود دارد.
البته مجموع شرایطی باید جمع شود تا سالن سینما ساخته شود و این مسئله فقط به اراده دولت بستگی ندارد به عبارتی وقتی وضعیت اقتصادی سینماها رونق می‌گیرد بسیاری از موانع برداشته می‌شود به طوری که مجتمع‌های تجاری حاضرند بخشی از فضای تجاری خود را به سالن‌های سینما اختصاص پیدا کند.
سال گذشته کل فروش سینماهای ما 75 میلیارد تومان بود اما امسال تنها فروش 6 ماهه نخست سال از فروش کل سال قببل بیشتر بوده و به رقم 110 میلیارد تومان رسیده که این امر نشان می‌دهد در بهترین شرایط قرار داریم و کاملاً طبیعی است که وقتی سرمایه‌گذار پاسخ سرمایه‌گذاری خود را می‌بیند این روند گسترش یابد و این یک توسعه پایدار است.
یک مسئله مهم دیگر در این زمینه نسل جدید مدیریت سینما است؛ چراکه دیگر نمی‌توان با شیوه سنتی قبلی چه لحاظ تکنیکی و چه اجرایی، پاسخگوی مردم بود و وقتی نسل جدید مدیریت و شیوه‌های جدید میریت به طور همزمان اتفاق می‌افتد نتیجه مثبتی خواهد داشت.
تسنیم: بازسازی سینماهای مشهد به کجا رسیده و حرکت رو به رشد این سینماها پس از بازسازی تا به امروز را چگونه می‌بینید؟
مسچی: در مشهد فقط بازسازی سینما قدس باقی مانده که با توجه به اینکه این سینما متعلق به حوزه هنری است هنوز تصمیم قطعی درباره بازسازی آن گرفته نشده است. بازسازی سینما سیمرغ توسط مدیریت این پروژه و به صورت شخصی انجام شده که متناسب با تراز امروزی نیست اما از وضعیت قبل به مراتب بهتر شده است. سینما آفریقای مشهد در حال حاضر پرفروش‌ترین سینمای تک سالنه کشور است که با تجهیزات مدرن تجهیز شده است.
سینما هویزه مشهد یکی از سینماهای قدیمی و تک سالنه بود که وضعیت خوبی نداشت و بازسازی آن سنگین‌ترین پروژه بازسازی ما تا به امروز بوده و همانطور که می‌بینید فقط پوسته خارجی سینما حفظ شده و از باقی جهات به طور کامل تغییر و بازسازی شده و امروز میزان استقبال از آن نیز با سایر سینماها متفاوت است به طوری که در روزهای تعطیل حدود 7000 نفر مشتری سینما هویزه هستند.
در واقع با این پروژه می‌خواستیم با لفظ تهران و شهرستان برخورد کرده و ثابت کنیم در شهرستان نیز می‌تواند سینمایی بهتر از سینماهای تهران وجود داشته باشد. تجهیز آن به عنوان یک نمونه موفق نیز حدی ندارد و هرچندماه یکبار سیستم‌های جدید به این سینما اضافه می‌کنیم.
بیشترین میزان فروش اینترنتی بلیت سینما نیز متعلق به سینما هویزه است؛ این مجموعه از لحاظ اقتصادی، مدیریتی و سطح خدمات به مشتریان و تماشاگران خود یک الگوی موفق و چراغ راهنما است به طوری که ما در گذشته گروه سینما داران را به دبی می‌بردیم و سینماهای آنجا را به آنان نشان می‌دادیم اما امروز نیازی به این کار نیست و سینما هویزه مشهد به عنوان یک سینمای خوب که پس از گذشت چهار سال از بازسازی همچنان حالت نوین خود را حفظ و به روز رسانی کرده را به سینماداران معرفی می‌کنیم.
تسنیم: اداره ارشاد استان خراسان‌رضوی و شهرستان مشهد در این زمینه با شما همکاری لازم را داشته‌اند؟
مسچی: اولویت‌های ما در موسسه سینما شهر و وزارت ارشاد کمی باهم فرق می‌کند چرا که ادارات ارشاد یکسری تصمیمات سیاسی و محدودیت‌هایی دارند که براساس آن باید عمل کنند اما ما فقط روی سینما متمرکز هستیم.
ما در کشور دوره‌ای بسیار طولانی را تجربه کردیم که همه کار را دولت انجام می‌داد و مردم نیز همه چیز را از دولت می‌خواستند. این نگاه کم کم تغییر کرده و عملاً بخش خصوصی در بسیاری از حوزه‌ها ورود یافته اما اشکالی که وجود دارد این است که نهادهای دولتی نتوانستند خودشان را با این تغییر تطبیق دهند.
برای مثال فرض کنید یک سینما فروشش بسیار زیاد شود که اتفاق پیچیده‌ای نیست ولی سئوال مطرح است سیستم دولتی از این موضوع باید خوشحال شود یا احساس خطر کند؟ به عبارتی از این مسئله نگران نشود که نکند این سینما قدرتمند شود و دیگر حرف ما را گوش ندهد.
در واقع سیستم دولتی باید به این باور برسد که هرچه بخش خصوصی قدرتمندتر شود مردمش قدرتمندتر شده‌‌اند و این به معنای تضعیف سیستم دولتی نیست. به نظر من این مسئله نیاز به زمان دارد چرا که بخش دولتی مدت‌ها رقیبی نداشته است بنابراین نمی‌توان توقع داشت که به سرعت این شخصیت و نگاه عوض شود.
اما بدون تعارف می‌گویم ما با اداره ارشاد مشهد واقعاً کمترین مشکل را به نسبت استان‌های دیگر را داریم و آن بخشی که وجود دارد امری طبیعی است برای مثال بحث‌های ممیزی را در مشهد نداریم در حالی که اداره ارشاد بسیاری از شهرستان‌ها فیلم‌هایی که پروانه نمایش دارند را می‌گویند که نمی‌توان در شهر آنها اکران کرد اما در مشهد تا به امروز چنین مشکلی نداشته و همراهی می‌کنند.
تسنیم: با توجه به اینکه در 2 سال اخیر فروش سینماها بالا رفته و استقبال مردم افزایش یافته، به‌نظر شما مسئولان، نهادهای فرهنگی، هنرمندان و رسانه‌ها چه وظیفه‌ای برای حفظ این موقعیت و تقویت آن دارند؟
مسچی: سینما رفتن مردم فرآیند پیچیده‌ای است و این گونه نیست که مثلا مسئولان از مردم بخواهند که به سینما بروند یا نروند. وقتی فیلم‌ها و سینماها خوب باشد مردم خودشان انتخاب می‌کنند اما به هرحال شرایط اجتماعی و اقتصادی مردم، وضعیت تبلیغات و رسانه‌ها در استقبال مردم از سینما، تئاتر و سایر بخش‌های هنری تاثیرگذار است هرچه وضعیت آرام‌تری از نظر اجتماعی حاکم باشد این استقبال نیز بیشتر می‌شود.
ضمن اینکه سینما در ایران همواره خط قرمزهایی داشته و از جذابیت‌های سینما این بوده که مثلا در فیلم جمله یا دیالوگ کنایه آمیزی وجود داشته باشد اما درسال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی به نوعی به کمک سینما آمده و با گسترش این شبکه‌ها دیگر موراد این چنینی برای مردم جذابیتی ندارد و به نظر می‌رسد که کم کم این هنر واقعی سینما است که مردم را جلب می‌کند. به عبارتی در حال حاضر فیلم‌هایی مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد که جنس سینمایی دارد نه جنجال و فیلم‌هایی از جنس لودگی با شکست اقتصادی روبه‌رو می‌شوند.
به نظر من اگر این وضعیت ادامه پیدا کند کم کم مردم به سینمای واقعی بیشتر علاقه‌مند شده و مشتری فیلم‌هایی می‌شوند که حرفی برای گفتن داشته باشد.
