پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- هادی صداقت- مقایسه ای که در هفته های اخیر به لحاظ کمیت پرسنل، میان صداوسیما و برخی رسانه های خارجی صورت می گیرد زمینه ای شده برای زیر سؤال بردن رسانه ملی؛ قیاسی که به نظر میرسد به شدت مع الفارق باشد. در این قیاس مرتب سعی میشود با تمرکز بر تعداد پرسنل، شبکه هایی مانند بی.بی.سی انگلیس، ان.اچ.کی ژاپن و اسکای نیوزیلند که به ترتیب 20 هزار، 10 هزار و 30 هزار نفر است رسانه ملی به دلیل بالا بودن تعداد پرسنل آن که به حدود 37 هزار نفر رسیده است زیر سؤال برده شود.

البته در جدولی که در گروههای مجازی دست به دست میچرخد آمار 37 هزار نفری نیروی انسانی سازمان به غلط ۴۸ هزار نفر ذکر شده است. اینکه در سالهای اخیر بدنه رسانه ملی به دلیل برخی سیاستهای ناکارآمد در جذب نیروی حرفهای دچار رخوت شده شکی نیست اما به نظر میرسد اگر بخواهیم کارنامه صداوسیما را نه طی یک بازه چندساله که طی سی و چند سالی که از انقلاب اسلامی میگذرد بررسی کنیم، به گزاره های قابل تأملی خواهیم رسید.

سازمانی با بیش از صد شبکه رادیویی و تلویزیونی

از یک طرف باید در نظر گرفت که مانند بسیاری از شبکه های خارجی که طرف قیاس قرار گرفته اند صداوسیما مختص به چند شبکه محدود رادیویی و تلویزیونی نیست و فارغ از شبکه های تلویزیونی آن که بالای 15 شبکه است، بیشتر از 30 شبکه استانی دارد و البته حدود 10 شبکه ماهواره ای. 

این اطلاعات فقط مربوط به شبکه های تلویزیونی است. حال اگر شبکه های رادیویی را به حساب آوریم آمار صدای جمهوری اسلامی هم به آن اضافه میشود که دارای بیشتر از ده شبکه رادیویی سراسری، حدود 40 شبکه رادیویی استانی و 4 شبکه رادیویی برون مرزی است. کنار هم گذاشتن همین تعداد شبکه ها به عددی نزدیک به 110 میرسد میتواند رقمی قابل توجه باشد. فارغ از بحث کیفیت در این ساختارها آنچه جلب توجه میکند بی توجهی به مقیاس مقایسه بین این شبکه هاست. تعداد نیروی انسانی هر یک از این شبکه ها و تلویزیون ها و بنگاه های رسانه ای را باید با توجه به تعداد شبکه ها و زیرساختهای آنها در نظر گرفت. حالا این تعداد آمار را با بنگاهی مانند ان.اچ.کی ژاپن مقایسه کنید که با حدود ده شبکه 10 هزار نفر نیروی انسانی دارد.

صداوسیما در مقایسه با بی بی سی

بی بی سی در سال1922 با تحت عنوان شرکت رادیو و تلویزیون بریتانیا(British Broadcasting Company ) آغاز به کار کرد. این عبارت در سال 1927 به بنگاه سخن پراکنی بریتانیا(British Broadcasting Corporation) تغییر نام داد. این بنگاه در مجموع حدود 20 هزار نفر نیرو دارد. این تعداد نیروی انسانی حدود 30 شبکه رادیویی، تلویزیونی و ماهوارهای متعلق به بی بی سی را در نقاط گوناگون دنیا اداره میکنند. نخستین نکته قابل ذکر در مقایسه با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در همین نقطه مشخص میشود. ارتش 37 هزار نفری صداوسیما با همه معایب و انتقادات، بار اداره بیش از صد شبکه را به دوش میکشد. در مقابل لشکر 20 هزار نفری بی بی سی حدود 30 شبکه را اداره میکند. 

بی بی سی عائله مندتر  است

مقایسه این دو سازمان در حالت عادی درست نیست ولی اگر تعداد نیروی انسانی هر یک را به تعداد شبکه ها تقسیم کنیم، از نظر ریاضی عددی حاصل میشود که میتوان آن را با هم مقایسه کرد. نرخ نیروی انسانی به ازای هر شبکه در صداوسیما روی 370 نفر قرار میگیرد در حالی که همین نرخ برای بی بی سی روی 666 نفر ثابت شده است. در حقیقت صداوسیما هر شبکه خود را با 370 نفر اداره میکند ولی بی بی سی به طور متوسط برای اداره هر شبکه خود حدود 660 نفر نیرو در اختیار دارد. 

بی بی سی پولدارتر است

نکته قابل توجه دیگر در این میان، مقایسه بودجه این دو نهاد به نسبت حجم وظایف است. بودجه مصوب شده سازمان صداوسیما در سال 94 حدود دو هزار میلیارد تومان بوده که البته از این مقدار حدود 1500 میلیارد تومان آن محقق شده است. بودجه کل مجموعه بی بی سی طبق آمارها حدود 4 میلیارد پوند است. با تبدیل این عدد به ریال به عدد جالب 20 هزار میلیارد تومان در سال میرسیم. به عبارت دیگر، بی بی سی با حدود 30 شبکه بودجه ای برابر 20 هزار میلیارد تومان و صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران با حدود صد شبکه رادیویی و تلویزیونی با بودجه دو هزار میلیارد تومانی اداره میشود. با همان منطق تقسیم بودجه به تعداد شبکه ها میتوان این دو نهاد را با هم مقایسه کرد. نرخ بودجه بر تعداد شبکه ها برای بی بی سی حدود 0.66 هزار میلیارد تومان و برای صدا و سیما 0.02 هزار میلیارد تومان است. به عبارت دیگر، بی بی سی برای اداره هر شبکه خود متوسط 600 میلیارد تومان و صداوسیما برای اداره هر شبکه خود 20 میلیارد تومان در اختیار دارد. حال با این عددها میتوان مقایسه دقیقتری انجام داد. بی بی سی برای اداره هر شبکه خود متوسط بیش از 600 نفر نیروی انسانی و 600 میلیارد تومان بودجه در اختیار دارد در حالی که این آمار برای صداوسیما برای هر شبکه 370 نفر نیروی انسانی و 20 میلیارد تومان است. این اعداد و ارقام هیچگاه به معنای تأیید کیفیت و کمیت صداوسیما نیست. این سازمان نیز مانند هر سازمان فرهنگی و رسانه ای دیگری دارای نقاط ضعف و قوت فراوانی است. صحبت آنجاست که اگر قرار است مقایسه ای صورت گیرد، باید این مقایسه ها بر مبنای درست و اصولی باشد. 

برندگان ایرانی این روزهایِ کن هم مدیون صداوسیما هستند

حتی با کنار گذاشتن کمیت هم، رسانه ملی در همه سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی محلی بوده در تربیت نیروی حرفه ای برای فعالیت در حیطه های گوناگون هنرهای نمایشی از سینما گرفته تا موسیقی. همین روزها که چهره های گوناگون مملکتی از مدیران سینمایی گرفته تا نویسندگان در تبریک به آقایان اصغر فرهادی و سید شهاب حسینی به صف شده اند آیا کسی هم یادآوری میکند که چنین نیروهایی در کدام عقبه هنری رشد کردند و بالا آمدند؟