" علامه " لقبی برای دانشمندان اسلامی است که در چندین رشته دست داشته، دارای معلومات وسیع بوده و صاحب‌نظر و تأثیرگذار بوده باشند. در عرف حوزویان، عناوین زیادی وجود دارد که بر اساس آنها طلاب را مخاطب قرار می‌دهند؛ مثلا طلبه‌ای که چند سال از درس حوزه را خوانده باشد، حجت الاسلام و طلبه‌ای که استاد درس خارج فقه یا اصول است و اجازه اجتهاد نیز دارد، اغلب حجت الاسلام و المسلمین و یا آیت الله می‌خوانند و تنها کسانی را آیت الله العظمی می‌گویند که جزء مراجع معروف یا مراجع دارای رساله باشند. برخی از عناوین نیز هستند که برای افراد خاصی استفاده می‌شود: مثلا لفظ "علامه" برای کسانی است که سال‌ها، حداقل 40 یا 50 سال، در علوم مختلف مطالعه و تدریس داشته و در اغلب علوم متعارف حوزوی نیز صاحب نظر هستند. دقت علما در به کار بردن عنوان «علامه» آنقدر زیاد است که طی چند دهه گذشته شاید نتوان تعداد زیادی را در این عرصه و جایگاه نام برد.
البته ناگفته نماند که در قرون گذشته در عرصه علوم دینی علامه های بسیاری داشتیم که آثارشان تا به امروز هم از منابع و مآخذ دروس حوزوی به شمار می آید. ستاره های درخشانی چون علامه حلی(حسن بن یوسف بن مطهر حلی، ملقب به آیت‌الله و معروف به علامهٔ دهر، از فقهای قرن هشتم)، علامه مجلسی (محمدباقر بن محمدتقی مجلسی ثانی، از محدثین قرن یازدهم و صاحب بحارالانوار)، علامه بحرالعلوم (سید محمدمهدی طباطبائی بروجردی، از فقهای قرن دوازدهم) و دیگر علمایی که نامشان در قالب این گفتار نمیگنجد .
در قرن معاصر پس از علامه امینی (عبدالحسین امینی، از علمای معاصر و صاحب کتاب الغدیر)، و علامه طباطبایی (سیدمحمدحسین طباطبایی، از مفسران معاصر و صاحب تفسیر المیزان) افراد شاخصی که ملقب به "علامه" شدند : علامه حسن‌زاده آملی (حسن حسن‌زاده عاملی -حسن طبری آملی- حکیم متأله و عارف معاصر و معروف به علامه ذوالفنون)، علامه جعفری (محمدتقی جعفری، فیلسوف مسلمان و مولوی‌شناس معاصر)، علامه عسکری( سید مرتضی عسکری، محقق و نویسنده معاصر و رئیس دانشگاه اصول دین)، علامه جوادی آملی( عبدالله جواد آملی، مرجع تقلید، حکیم متأله، عارف و مفسر معاصر صاحب تفسیر تسنیم) و علامه مصباح یزدی( محمدتقی مصباح یزدی، فیلسوف معاصر) هستند که از محضر برخی از آنها بی نصیب مانده ایم و ستاره هایی بودند که از کفمان رفتند و در خدمت چند تن دیگر باقی مانده ایم .
در اولین سالگرد شهادت سردار دلها حاج قاسم عزیز، یاری دیگر از یاوران رهبر انقلابمان را از دست دادیم .
پارسال مالک اشترمان رفت و امسال عمار رهبرمان ... وای از غمی که تازه شود با غمی دگر ...
علامه مصباح یزدی از جمله کسانی بودند که خار چشم دشمنان محسوب میشدند. این روزها قطعا شرحی از زندگینامه و اساتید و آثار علمی او را مطالعه خواهید کرد و خواهید فهمید که علامه بودن چقدر برازنده ایشان بود که علاوه بر مناظرات سیاسی و اعتقادی در اوایل انقلاب با توده ای ها و چریکهای فداییان خلق، بعدها با ایجاد اردوهای طرح ولایت و تربیت دانشجویان بسیجی، ایجاد موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی و تربیت مبلغین در خارج کشور، اسلام شناسان متعددی پرورش و کادرسازی های مثمر ثمری انجام دادند ؛ تدوین ابعاد ساختار حکومت اسلامی و حکومت دینی با تکمیل و تشریح کتابهای متعددی از امام خمینی و دیگران درباره ولایت فقیه از جمله کارهای مهم ایشان بود ؛ ایشان از معدود اساتید فلسفه اسلامی حوزه بعد از مرحوم علامه طباطبایی و شهید مطهری و مرحوم علامه جعفری بودند.
رهبر معظم انقلاب در مقاطع متعددی، استاد مصباح را "از برکات ماندگار حوزه علمیه قم"، "از چهره های موصوف و معروف به علم و عمل و جد و ابتکار"، "عقبه تئوریک نظام"، "منبع فکر و اندیشه ی بی غل و غش معارف اسلامی" و پرکننده خلا شهید مطهری و دارنده مبانی اسلامی معرفی کرده اند.
ابعاد شخصیتی این بزرگوار در زمینه های متعدد اخلاقی، انقلابی و مبارزاتی، ارتباط با محورهای مقاومت و حضور در صحنه های بین المللی از جمله مواردی است که شاید همگان مطلع نباشند و قطعا خاموش شدن نور ایشان در عرصه دین، خشنودی بسیاری از دشمنان ما را سبب خواهد شد. لذا فرصتی است تا با شناساندن هرچه بهتر ایشان، صحنه را بدست گیریم و مصباح درخشنده ایشان را هر چه بیشتر تلالو دهیم .
صفورا ترقی
