تولیدکنندگان واکسن و سودجویی از سویه دلتا

 سویه به شدت مسری دلتا چند ماه پس از شکل‌گیری در هند اکنون در بیش از ۱۲۰ کشور جهان گسترش یافته و سازمان جهانی بهداشت پیش‌بینی می‌کند که در آینده تبدیل به سویه غالب ویروس کرونا در جهان خواهد شد.

پژوهش‌های علمی متعدد نشان می‌دهد که کارایی واکسن‌های کنونی کرونا در برابر جدیدترین جهش ویروس کرونا کمابیش کاهش یافته است. این یافته برخی از شرکت‌های دارویی آمریکایی و اروپایی را به فراست انداخته تا از یک سو ایده تزریق دز سوم و تقویتی واکسن را مطرح کرده و از سوی دیگر با افزایش قیمت محصولات خود سود بیشتری از همه‌گیری کرونا به جیب بزنند.

به نوشته روزنامه فایننشیال تایمز، در جدیدترین قرارداد عرضه واکسن به اتحادیه اروپا، قیمت واکسن کرونای شرکت آمریکایی فایزر بیش از ۲۵ درصد و واکسن شرکت آمریکایی مدرنا ۱۰ درصد افزایش یافته است. از ۲۷ دسامبر ۲۰۲۰ (هفتم دی ۱۳۹۹) و آغاز برنامه واکسیناسیون در اتحادیه اروپا تا این لحظه، واکسن فایزر محبوب‌ترین واکسن در این اتحادیه بوده است. فایزر فاش کرده که انتظار دارد فروش واکسن کووید ۱۹ درآمدی ۳۳.۵ میلیارد دلاری به همراه داشته باشد.

شرکت انگلیسی - سوئدی آسترازنکا نیز که تاکنون محصول خود را بدون دریافت سود و با قیمتی به مراتب کمتر از رقبای آمریکایی به بازار عرضه می‌کرد به این فکر افتاده تا از این راه سودی برای خود دست‌وپا کند. پاسکال سوریوت مدیر اجرایی آسترازنکا به فایننشیال تایمز گفت: همیشه که نمی‌شود سودی کسب نکرد؛ البته هرگز قصد کسب سود کلان را نخواهیم داشت. ما قطعاً قیمت‌های مقرون به صرفه‌ای خواهیم داشت که بسته به ثروت کشورهای مختلف قیمت‌گذاری را در سطوح مختلف تنظیم می‌کنیم.

در گزارش مالی نیمه اول سال ۲۰۲۱ شرکت آسترازنکا مشخص شده که این شرکت تنها ۹۰۰ میلیون دلار از فروش واکسن کرونای خود درآمد داشته و از آنجایی که این شرکت واکسن کرونا را با قیمت حدوداً ۳ دلار برای هر دوز به فروش می‌رساند، هیچ سودی کسب نکرده است.

در مقایسه، شرکت فایزر با فروش واکسن کرونای پرهزینه خود، ۷.۸ میلیارد دلار (۵.۶ میلیارد پوند) درآمد کسب کرده که سود آن را با شریک آلمانی‌اش (بایون تک) تقسیم می‌کند.

فایزر نه تنها اصرار دارد که تزریق واکسن کرونا مانند آنفلوانزا سالانه انجام شود، بلکه برای تزریق دز سوم و تقویتی واکسن کرونای خود نیز از مراجع آمریکایی درخواست مجوز کرده است.

فایزر و شریک آلمانی‌اش تأکید کرده‌اند که تا ۶ ماه پس از تزریق دز دوم واکسن کووید ۱۹، ایمنی به طور کامل وجود دارد، اما می‌خواهند با تزریق دز سوم و تقویتی، اثربخشی واکسن کرونای خود را به خصوص در برابر گونه دلتا افزایش دهند.

بلافاصله پس از انتشار درخواست شرکت‌های فایزر و بایون تک برای دریافت مجوز تزریق دز سوم واکسن کرونا، رسانه‌های آمریکایی به نقل از مراجع بهداشتی این کشور خبر دادند که افرادی که به طور کامل واکسینه شده‌اند، فعلاً نیازی به تزریق دز سوم ندارند.

جی باتلر معاون مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا تأکید کرد: درحالیکه تزریق دز دوم خطرات جانبی بیشتری نسبت به دز نخست دارد، تزریق سومین دز به مراتب عوارض بیشتری به همراه خواهد داشت.

همزمان سمیه سوامیناتن از محققان برجسته سازمان جهانی بهداشت در یک نشست خبری گفت: تاکنون هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نیاز به تزریق دز سوم را تائید کند.

مقامات ارشد سازمان جهانی بهداشت از کشورهای ثروتمند خواسته‌اند به جای تزریق دز سوم واکسن، آن را به برنامه کوواکس برای ارسال به کشورهای کم درآمد اختصاص دهند.

دو شرکت فایزر و مدرنا پیش‌تر توافق کرده بودند که برخی از فرآورده‌های خود را به برنامه کوواکس (سازوکار سازمان ملل برای توزیع عادلانه واکسن کرونا در سراسر جهان) اختصاص دهند؛ اما این امر تاکنون صورت نگرفته و اکثر دزهای این شرکت‌های داروسازی در کشورهای ثروتمند انبار شده است.

تدروس آدهانوم دبیرکل سازمان جهانی بهداشت در این خصوص گفت: ما در حال حاضر آگاهانه انتخاب کرده‌ایم که از نیازمندان محافظت نکنیم. شکاف عمیق میان کشورهای دارای واکسن و سایر کشورها ناشی از حرص و آز است.

دبیرکل سازمان جهانی بهداشت تأکید کرد: شرکت‌های داروسازی فایزر و مدرنا باید به جای تلاش برای دریافت مجوز با هدف تزریق دز سوم به جوامع غنی، واکسن‌ها را در اختیار برنامه کوواکس قرار دهند تا از این طریق کشورهای کم درآمد هم واکسیناسیون خود را پیش ببرند.

اکنون باید دید دولت‌های ثروتمند غربی تسلیم سودجویی غول‌های داروسازی خواهند شد و همانند انگلیس مجوز دز سوم و در نتیجه افزایش تولیدات و عایدی آنها را فراهم خواهند کرد یا آنکه برای تسهیل صادرات واکسن به کشورهای فقیر و ریشه‌کنی ویروس کرونا که به منبع درآمد شرکت‌های داروسازی تبدیل شده، تلاش خواهند کرد.