طرح مالیات بر عایدی سرمایه که نامش به مالیات بر سوداگری و سفته بازی تغییر کرده، پس از یک سال از تصویب کلیات آن و بررسی در کمیسیون اقتصادی مجلس به صحن علنی مجلس بازگشته و نمایندگان ملت یکشنبه گذشته بررسی جزئیات آن را شروع کردند.
بررسی این طرح از سال 91 در مجلس نهم آغاز شد امادر سال 93 وبادرخواست آخوندی وزیروقت مسکن و شهرسازی و دستور علی لاریجانی رئیس وقت مجلس، این طرح از دستور کار خارج شد.
در جلسات بررسی جزئیات این طرح پیشنهادی احتمال تغییرات موردی در موادی از این طرح وجود دارد اما بررسی کلی آن می تواند نگاه کلی طراحان و نمایندگان مجلس را شفاف سازد.
اول: طرح مالیات بر سوداگری و سفته بازی چه کسانی را شامل خواهد شد؟
این طرح شامل مردم عادی نشده و تنها دانه درشت هایی که یک شبه با ایجاد نوسان در بازار سود چندبرابری می‌برند را درگیر خود خواهد کرد.
طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس احکام قانونی این طرح فقط 1 تا 2 درصد جامعه را شامل خواهد شد. هدف گذاری اصلی این طرح برای سوداگران و سفته بازان است و مردم عادی جامعه با پیش بینی های انجام گرفته درگیر مالیات های این طرح نخواهند شد.
حتی اگر کسی مشمول این مالیات شود، مالیاتی که به وی تعلق می گیرد، مالیات بر مابه التفاوت قیمت خرید و فروش آن کالاست و این مالیات بر رقم پرداختی برای خرید یا رقم دریافتی برای فروش کالا، اعمال نمی شود.
دوم: کدام فعالیت ها سوداگری حساب می شوند؟
تمرکز اصلی این طرح بر سوداگری است یعنی کسانی که از بخش غیر مولد جامعه سود کلان به دست می آورند و همین سود باعث سخت شدن زندگی عادی مردم می شود. بر این اساس بنا بر طرح پیشنهادی موارد زیر فعالیت سوداگری حساب می شود:
1 -خرید خودرو بیش از تعداد اعضای خانوار( تا سقف 4 خودرو)
- براساس آمارپایگاه رفاه ایرانیان 50 درصد خانواده‌های ایرانی فاقد خودرو بوده و 46 درصد نیز صاحب یک یا دو خودرو هستند
2 -خرید املاک بیش از تعداد اعضای خانوار( تا سقف 4 واحد)
- بر اساس آمار وزارت مسکن 77 درصد از خانوارهای دارای ملک در ایران تنها یک ملک داشته و 17 درصد دیگردارای 2 ملک هستند. بر اساس همین آمار تنها 6 درصد از خانوارهای درای ملک کشور بیش از 2 ملک دارند که از میان آنها نیز تعداد قابل توجهی به جهت جمعیت خانوار مشمول این بخش نخواهند شد.
3 -خرید طلا 18 عیار بیش از 200 گرم در 5 سال( برای هرنفر)
4 -خرید و فروش انواع ارز
سوم: اهداف طرح چیست؟
1 -مبارزه با سوداگری 2 -رونق تولید با هدایت سرمایه به سمت تولید 3 -عدالت مالیاتی 4 -تعدیل قیمت ها در کالاهای مصرفی خانوار 5 -مبارزه با قاچاق 6 -هوشمند سازی سیستم اخذ مالیات
چهارم: سوداگران کدام بازارها هدف طرح است؟
1 -املاک: شامل انواع املاک با انواع کاربری و حق واگذاری محل بجز املاک با کاربری کشاورزی
2 -وسایل نقلیه: انواع وسیله نقلیه مشمول مقررات مربوط به شماره گذاری
3 -طلا و سکه: شامل انواع طلا، نقره، پلاتین، مسکوکات طلا، نقره، پلاتین، و جواهرآلات
4 -انواع ارز
پنجم: چرا از بخش غیر مولد هم باید مالیات اخذ شود؟
قوانین مالیاتی در کشور ما متمرکز بر نیروی کار و بخش مولد است وبخش غیرمولد تا کنون معاف از مالیات بوده و همین امر باعث شده است سرمایه از بخش تولید و مولد خارج و به بخش غیر مولد مانند خرید و فروش خانه که سود حاصل از آن معاف از مالیات است سرازیر شود که آن تبعات جدی اقتصادی و اجتماعی در پی داشته است.
مهمترین نتیجه این اقدام سود ده بودن فضای غیر مولد و عدم انگیزه سرمایه برای حضور در بخش مولد است. این یعنی سرمایه کشور به جای آنکه صرف تولید شود صرف خرید ملک و وسیله نقلیه و طلا و ارز می شود و سرمایه داران سودشان را در افزایش قیمت این اقلام می دانند. در حالی که اگر برداشت سرمایه داران این باشد که سودشان در افزایش تولید کشور است فضای اقتصادی کشور کاملا متفاوت خواهد شد.
ششم: آیا اینگونه مالیات ها در دنیا هم متعارف است؟
بنا بر گزارش مرکز پژوهش ها هم اکنون 142 کشور در جهان داری قانون مصوب برای مباره با سوداگری دربخش غیرمولد می باشند زیرا سرمایه گذاری در این بخش علاوه بر آسیب هایی که بر بخش تولید و اشتغال جامعه وارد میکند آسیب های جبران ناپذیری به حوزه املاک، وسایل نقلیه، طلا، سکه و ارز که کالای مصرفی مردم محسوب می شوند وارد می کند.
یکی از ابزارهای کنترل نوسانات قیمتی مصارف ضروری جامعه در تمام دنیا همین مالیات بر سوداگری و سفته بازی است تا انگیزه صاحبان سرمایه از افزایش قیمت ها به طور بنیادین از بین برود. با تصویب این طرح مجلس می تواند کمک بزرگی برای کنترل قیمت ها در موارد مشمول این طرح باشد که در نهایت منجر به افزایش رفاه عمومی جامعه خواهد شد.
