ایرانی زندانی در سوئد برای دفاع خود در دادگاه، دسترسی به مدارک پرونده را ندارد و حتی اوراقی را که برای مطالعه داشته از او گرفته‌اند تا بیش از پیش مشخص شود که دستگیری او بیشتر یک نمایش سیاسی است تا یک پرونده قضایی.
« حمید نوری » شهروند ایرانی و کارمند سابق قوه قضائیه که آبان‌ماه ۱۳۹۸به سوئد سفر کرده بود، در زمان ورود به فرودگاه استکلهم توسط پلیس این کشور بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان انفرادی به سر می‌برد. روند دستگیری و رسیدگی پرونده حمید نوری به نحوی است که این تصور را ایجاد می کند که مساله حمید نوری بیشتر از اینکه یک پرونده قضایی باشد، یک موضوع سیاسی است که سوئد خود را درگیر آن کرده است و باید دید «اولف کریسترسون» نخست وزیر سوئد ورودی به پرونده خواهد کرد یا نه.
در زندان، اتفاقاتی رخ داده و در حال رخ دادن است که وکیل حمید نوری در جلسه رسیدگی دادگاه چاره ای جز افشای آن نداشت. اتفاق جالب در اینجا مقایسه ای است که بین بازداشت در سوئد در سال ۲۰۲۳ با بازداشت در ایران در ۱۳۶۱ صورت می گیرد. وکیل آقای نوری طی سخنانی در روز سه‌شنبه ۲۶ اردیبهشت طی دهمین جلسه دادگاه تجدید نظر برگزار شد گفت، وکیل شاکیان پرونده در مورد افراد اعدام شده صحبت کرد. او گفت که برادر موکلش ۲ سال و نیم در زندان بدون این که محاکمه شود سپری کرده. این در حالی است که آقای نوری بیش از ۳ سال و اندی در بازداشت است و ناچار به تحمل بدرفتارهایی است که با وی می شود.
وی سپس به چند مورد اشاره می کند که چگونه مقامات بازداشتگاه و پلیس در عدم تحقق دفاع موثر توسط موکلش نقش دارند. آن چه که از اظهارات وکیل آقای نوری بر می آید این است که انگار در بازداشتگاه و در اداره پلیس دست‌هایی در کار است تا حمید نوری نتواند دفاع موثری از خود داشته باشد. از نظر وکیل، تمام مدارکی که بایستی به دست حمید نوری می رسید، نرسیده است. از نظر وی، هر چند اسنادی که دادستان ادعا می کند باید به دست حمید نوری می رسیده، اما او هنوز این مدارک را دریافت نکرده است.
به راستی چرا پلیس، مقامات بازداشتگاه و دادستان باید مانع دسترسی حمید نوری به اسناد مربوط به پرونده اش بشوند؟ تمام این مقامات و افراد طرف دیگر پرونده آقای نوری هستند. در حقیقت این پرونده ۲ طرف دارد: دولت سوئد به نمایندگی دادستان و حمید نوری. این نخستین باری نیست که مدارک حمید نوری در زندان گم می شود یا از او گرفته می شود. این موضوعی است که دولت سوئد و خصوصا دستگاه قضایی باید پاسخ دهد.
در چنین شرایطی که موکل نتواند اسناد پرونده را مطالعه کند، چکونه می تواند از خود دفاع کند؟ شاید برخی پاسخ دهند که وکلا از وی دفاع می کنند. واقعیت این است که این پرونده مبتنی بر اظهارات، اطلاعات و مدارکی است که همه به زبان فارسی است. بنابراین ابتدا آقای نوری باید این اسناد و مدارک را بخواند و سپس با آن چه که خودش می داند تطبیق دهد و بتواند در دفاع از خود در مقابل آنها با وکلایش مشورت کند. پس از آن وکلا بر مبنای اظهارات و دریافت های ایشان استدلال و مستندات حقوقی ارایه دهند. این در حالی است که تمام اوراق، لپ تاپ و آی پد او را هم گرفته اند. دسترسی ایشان به اوراق پرونده وجود ندارد. افزون بر آن، حمید نوری مشکل بینایی دارد و ایشان دسترسی به چشم پزشک ندارد. در نتیجه حتی اگر اوراق و اسناد پرونده هم در اختیار ایشان قرار گیرد، مطالعه آنها برای حمید نوری بسیار دشوار خواهد بود.
در نهایت باید گفت، شرایط سخت حمید نوری در سلول و عدم ارتباط او با دنیای بیرون، از نظر روحی نیز وی را با مشکلات جدی مواجه کرده است. مقامات بازداشتگاه با این استدلال که چون نمی توانند مکالمات حمید نوری را کنترل کنند، اجازه مکالمه تلفنی به وی با خانواده اش را نمی دهند. بعلاوه وقتی افراد خانواده اش نتوانند با وی ملاقات کنند مسلما از نظر روحی در شرایط مناسبی برای مطالعه اسناد و اوراق پرونده و در نتیجه دفاع از خود قرار نخواهد داشت.
به همین دلیل است که وکیل حمید نوری در دادگاه تجدیدنظر می گوید، «در چنین شرایطی اصلا امکان دفاع وجود ندارد». به عبارت دیگر، در اینجا چه وکیل باشد چه نباشد تفاوت چندانی نمی کند چرا که وقتی موکل به اسناد و مدارک مربوط به پرونده خود آن هم در سلولش دسترسی نداشته باشد، وکلا هم نمی توانند دفاع درخوری از وی بکنند.
