بریکس و سیاست چندجانبه گرایی جمهوری اسلامی ایران

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مقاله‌ای با عنوان « بریکس و سیاست چندجانبه گرایی جمهوری اسلامی ایران» در روزنامه تهران تایمز نوشت: شهر کیپ تاون در آفریقای جنوبی در روز ۱۲ خردادماه جاری میزبان نشست وزرای امور خارجه کشورهای دوست بریکس بود. اینجانب به دعوت دکتر پاندور وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی در این نشست شرکت کردم و طی سخنرانی در نشست و نیز در ملاقات با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس، به تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص بریکس و اهداف و برنامه‌های آن پرداختم.

در این مقاله آمده است: پنج کشور عضو بریکس بیش از یک پنجم تولید ناخالص داخلی، ۴۰ درصد جمعیت (بیش از سه میلیارد نفر) و ۳۰ درصد مساحت جهان را شامل می‌شوند. با گذشت ۱۵ سال از تاسیس بریکس، این گروه توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک ائتلاف مهم از اقتصادهای نوظهور و خط مقدم کشورهای جنوب در مقابله با نظام‌های اقتصادی و مالی جهانی مطرح کند. رویکردهای اخیر کشورهای عضو در قبال برخی روندهای غالب در جهان و اقداماتی که از جمله برای مقابله با هژمونی دلار و مخالفت با یکجانبه گرایی در عرصه اقتصاد و تجارت جهانی در پیش گرفته‌اند مورد اقبال بسیاری از کشورها قرار گرفته است به گونه‌ای که تعدادی از کشورها خواستار عضویت در آن شده‌اند.  

در مقاله وزیر امور خارجه عنوان شده است: دولت جمهوری اسلامی ایران در چارچوب دکترین سیاست خارجی متوارن از جمله دیپلماسی اقتصادی را مورد توجه جدی سیاست خارجی خود قرار داده است. چندجانبه گرایی به عنوان یکی از ابزارهای محوری در پیشبرد دیپلماسی اقتصادی مدنظر دولت دکتر رئیسی است. حضور فعال ما در سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای ناشی از همین توجه به اهمیت چندجانبه گرایی است. عضویت اخیر جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای- که بزودی مرحله نهایی عضویت دائم تکمیل می‌شود - یک دستاورد مهم دیگر در این عرصه است. سازمان همکاری شانگهای قطعا با عضویت کامل جمهوری اسلامی ایران تقویت خواهد شد، کما اینکه جمهوری اسلامی ایران نیز با عضویت در این سازمان، بیش از پیش از مزایای چندجانبه گرایی بهره‌مند خواهد شد.

تجربه ایران در مقابله با یکجانبه گرایی افسارگسیخته دارایی کم نظیری برای بریکس خواهد بود

* عضویت در بریکس می‌تواند یک گام محکم دیگر در پیشبرد و تقویت چندجانبه گرایی جمهوری اسلامی ایران باشد

رئیس دستگاه دیپلماسی در این مقاله با ذکر این نکته که عضویت در بریکس می‌تواند یک گام محکم دیگر در پیشبرد و تقویت چندجانبه گرایی جمهوری اسلامی ایران باشد، افزوده است: در ماه ژوئن سال گذشته نامه‌ای را برای همتایان خود در پنج کشور عضو فرستادم و ضمن اشاره به مزایای متقابل، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای عضویت در بریکس را اعلام کردم. عضویت جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل فراوان نظیر منابع انرژی سرشار و موقعیت جغرافیایی و مواصلاتی کم نظیر و نیز نیروی انسانی ماهر و دستاوردهای علمی و دانش بنیان قطعا ارزش افزوده قابل توجهی را برای بریکس به همراه خواهد داشت.

به باور امیرعبداللهیان، تجربه گران ولی ارزشمند ایران در مقابله با یکجانبه گرایی افسارگسیخته، یک دارایی کم نظیر برای بریکس خواهد بود. متقابلا، عضویت در بریکس، جمهوری اسلامی ایران را از ظرفیت جدیدی در دیپلماسی اقتصادی چندجانبه بهره مند خواهد ساخت.

در این مقاله همچنین آمده است: تعداد کشورهایی که در کنار جمهوری اسلامی ایران علاقه‌مندی خود را به عضویت در بریکس اعلام کرده‌اند و برخی از آنها در نشست کیپ تاون حضور داشتند بیانگر اهمیت روزافزون اهدافی است که بریکس به دنبال تحقق آنهاست. همانطور که در سخنرانی خود در نشست دوستان بریکس تصریح کردم یک «بریکس گسترش یافته» می‌تواند الگوهای موثری از «حکمرانی شمولی و جمعی» «همکاری نوین جنوب - جنوب» و «ائتلاف جدید اقتصادهای نوظهور» را به جهان عرضه کند؛ الگوهایی که قطعا در اصلاح نظامات کنونی در جهان نقش ایفا خواهند کرد.

در مقاله مذکور عنوان شده است: در حال حاضر عضویت در بریکس در دستورکار اعضای بریکس شامل هند، آفریقای جنوبی، برزیل، روسیه و چین قرار گرفته است. همچنین، شرکای ما در بریکس در حال تدوین معیارهای عضویت هستند (البته همانطور که در گفت‌وگو با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس تصریح کردم هر معیاری که ملاک عضویت در بریکس قرار گیرد جمهوری اسلامی ایران منطقا یکی از کاندیداهای اصلی برای عضویت خواهد بود.) 

*  جمهوری اسلامی ایران صرفا منتظر عضویت رسمی در بریکس نمی‌ماند و راه‌های شراکت با این بلوک مهم جنوب را مدنظر قرار خواهد داد

وزیر امور خارجه در این مقاله می‌افزاید: در سخنان خود و رایزنی‌ها برای تحقق عضویت ایران در بریکس تأکید کردم که البته جمهوری اسلامی ایران صرفا منتظر عضویت رسمی در بریکس نمی‌ماند و راه‌های شراکت با این بلوک مهم جنوب را مدنظر قرار خواهد داد. روابط سیاسی ما با هر پنج کشور عضو در بهترین سطح قرار دارد و تعاملات اقتصادی و تجاری دوجانبه ما با تک تک اعضا رو به گسترش است. ما در جمهوری اسلامی ایران به دنبال آن هستیم فضاهای همکاری چندجانبه جدیدی را فراهم سازیم. بزودی وزرات امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نشستی را در تهران با دعوت از کشورهای عضو بریکس برگزار خواهد کرد و راه‌های گسترش تعاملات را بررسی خوهیم کرد. اینجانب نیز از فرصت‌هایی که در پیش است از جمله ملاقات‌هایی که با همتایان خود از کشورهای عضو بریکس در مناسبت‌های مختلف خواهم داشت برای این منظور بهره خواهم برد.

در پایان این مقاله آمده است: دستورکار ما در پیگیری دیپلماسی پویا این است: «ما هر جا که منافعی برای ملت عزیز ایران باشد آن جا هستیم.» با آرزوی بهترین‌ها و خبرهای خوش و شادی آفرین.

 حسین امیرعبداللهیان چهارشنبه در رأس هیأتی برای شرکت در نشست گروه بریکس پلاس به کیپ تاون آفریقای جنوبی سفر کرد و ضمن شرکت و ایراد سخنرانی در این نشست با برخی مقامات شرکت کننده از جمله وزرای خارجه آفریقای جنوبی، امارات عربی متحده، عربستان سعودی،‌ برزیل، هند، کومور، گابن و معاون وزیر خارجه کوبا دیدار و گفت‌وگو کرد.

 ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز شنبه ۱۳ خرداد ماه در توئیتی در این باره نوشت: شرکت فعال و سخنرانی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اجلاس ⁧بریکس پلاس⁩ در آفریقای جنوبی و حدود ۱۰ ملاقات مهم و پرمحتوای دوجانبه، بار دیگر پویایی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در عرصه بین‌المللی را به تصویر کشید. ‌نقش سازنده ⁧ایران⁩ در عرصه بین‌المللی به نفع چندجانبه گرایی افزایش خواهد یافت.