علی اکبر ولایتی در مصاحبه با المیادین به نقش جهانی بریکس و جایگاه ایران در این نهاد بین المللی پرداخته است، که مشروح آن در پی می آید.
المیادین: آیا می توان عضویت ایران در بریکس را نشانه ای مبنی بر شکست سیاست انزوای ایران دانست؟ چگونه عضویت در بریکس می تواند به پروژه انزوای ایران پایان داده و یا آن را تضعیف کند؟
ولایتی: البته این سئوال درست نیست و جمهوری اسلامی ایران هرگز در انزوا نبوده است و ارتباطات و تعاملات خود را با کشورهای مختلف و در قالب های متنوع دنبال کرده است و به ویژه با اتخاذ سیاست نگاه به شرق و همسایگان که مورد تاکید رهبر معظم انقلاب بوده و دولت نیز با جدیت آن را دنبال می کند، شاهد تحولات جدی منطقه ای و بین المللی در این زمینه بوده ایم. امروز شاهد این حقیقت هستیم که سیاست های آمریکا و متحدانش که به دنبال انزوای جمهوری اسلامی ایران بودند به شکست انجامیده است و این سیاست های شکست خورده با عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای و اکنون با ورود به سازمان بریکس مشخص تر شده است و کشورهای منطقه به دلیل اتخاذ سیاست های متفاوت در سیاست خارجی خود نیز از سویی کمتر به آمریکا اعتماد می کنند و از سوی دیگر نوعی سیاست نگاه به شرق و ایجاد اتحاد و همکاری بیشتر با کشورهای منطقه را سرلوحه سیاست خارجی خود قرار داده اند.
بنابراین سیاست انزوای ایران حتما شکست خورده است و حتما کسانی که تلاش می کنند کشور دیگری را منزوی کنند در درجه اول حصاری دور خود کشیده اند. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تا به امروز تحت محاصره اقتصادی و سیاسی بوده است ولی کسی نمی تواند ادعا بکند که ایران به واسطه تصمیم آمریکا و حامیان آن منزوی شده و هیچ ارتباطی اعم از اقتصادی و غیر اقتصادی با دنیا غیر از خودش ندارد!؟
آمریکایی ها و متحدان آن از ابتدا به غلط تلاش کرده اند که کلمه انزوا را برای ایران به کار ببرند که ناکام بوده اند. البته باید تاکید کنم که امروز ایران در این اعتباری که کسب کرده، ارتباط رسمی اش با دنیا نیز توسعه بیشتری یافته است.
در خصوص اهمیت بریکس باید توجه کرد که این گروه به دلیل دارا بودن نیمی از جمعیت جهان از ظرفیت و پتاسنیل اقتصادی بالایی برخوردار است و از این سو ایران می تواند نقش مهمی در ایجاد ظرفیت جدید و توسعه ارتباط با کشورهای عضو و گسترش تعاملات اقتصادی و سیاسی برقرار نماید و انزوای تبلیغ شده و ادعایی توسط آمریکائی ها و غربی ها در مورد ایران نتیجه ای برای دشمنان نداشت.
المیادین: تاثیر عضویت همزمان ایران و برخی دیگر کشورها مانند عربستان و امارات متحده عربی و مصر در بریکس چیست؟ آیا این رخداد می تواند بازتاب مثبتی بر وضعیت روابط منطقه ای کشورهای غرب آسیا داشته باشد؟
ولایتی: حضور قدرت های اقتصادی مانند روسیه و چین و هند در بریکس خود تایید کننده این نکته است که مشارکت و عضویت جمهوری اسلامی ایران در این گروه، جایگاه سیاسی و اقتصادی ایران را ارتقاء داده است و یکی از آثار عضویت، همانطور که اشاره شد می تواند در بی اثر کردن تحریم ها باشد. عضویت ایران در بریکس نشان دهنده عزم جمهوری اسلامی در برقراری ارتباط سازنده با دنیا است و طرح منزوی سازی که امریکا و استکبار جهانی همیشه به دنبال ان بودند را با شکست مواجه کرده است. جمهوری اسلامی ایران امروز مقتدرتر از گذشته و با دیپلماسی فعال در همه حوزه ها نقش بسیار سازنده و مثبت خود را در منطقه و جهان ایفا می کند.
نکته حائز اهمیت این است که با شکل گیری قطب های جدید قدرت در جهان و قدرت های بزرگ منطقه ای و حضور این کشور ها در کنار یکدیگر می تواند در ضعیف شدن و خاتمه دادن به محوری بودن دلار موثر باشد و این موضوعی است که بیش از گذشته شاهد آن در عزم و اراده کشورها هستیم.
این اتفاق نشان دهنده نوعی همکاری و همبستگی جدی تر در میان کشورهای مطرح شده و جمهوری اسلامی ایران است و بدیهی است روابط دو جانبه که در منطقه رونق گرفته را تقویت خواهد کرد.
المیادین: موضع امریکا نسبت به این تحولات را چگونه ارزیابی می کنید؟ از دید شما امریکا چه اقداماتی را برای کاهش سرعت توسعه روابط ایران با قدرت های نوظهور جهان انجام داده است و در مقابل پاسخ ایران به این اقدامات چیست؟
ولایتی: حتما آمریکاییها از این پدیده های جدید و موضع روابط و سیاست خارجی ایران با کشورهای منطقه خوشحال نیستند و دشمنی خود را ادامه خواهند داد. این اقدام و عضویت ایران در بریکس نیرنگ امریکا را که بعد از جنگ جهانی دوم دلار را جانشین طلا کرد و بر دنیا تحمیل نمود در جلوی چشم ناظرین اقتصادی تضعیف، بی اثر و کم رنگ خواهد کرد.
بریکس در حال توسعه نهادهای داخلی خود برای یکپارچگی و افزایش قدرت موثر اقتصادی در سطح جهانی است. هدف اولیه این نهادها حمایت از پیشبرد برنامه های توسعه ای اعضا و تقویت جایگاه منطقه ای و بین المللی آنهاست. تاسیس نهاد های مالی مستقل از نهادهای غربی را می توان مهم ترین موفقیت بریکس در پیشبرد همگرایی و مهم ترین مزیت آن در ساختار جدید اقتصاد جهانی دانست.
یکی از مزایای پیوستن به گروه بریکس به خصوص برای ایران بهره مندی از ظرفیت بانک کشورهای بریکس تحت عنوان بانک توسعه نوین است. این بانک که از آن به عنوان یک بانک توسعه چند ملیتی یاد می شود، دارای یک سامانه اعلام پرداختی برای کشورهای عضو می باشد که جایگزین سامانه مالی ارتباطات بین بانکی جهانی یعنی سوئیفت خواهد بود.
یکی دیگر از اهداف بریکس انفصال از دلار به عنوان ارز مورد معامله در تجارت جهانی و تشکیل صندوق ذخیره ارزی بین المللی بر اساس ارز کشورهای عضو است. عضویت دائم جمهوری اسلامی ایران در گروه اقتصادی نوظهور جهانی یعنی بریکس، فرصت مهمی را برای توسعه تجارت خارجی و هم پیوندی با بازیگران بزرگ در اقتصاد جهانی فراهم می آورد و می بایست از این فرصت ها به خوبی بهره برداری کرد.
یکی از مهم‌ترین اهدافی که در دستور کار بریکس قرار دارد مسئله دلار زدایی از تبادلات بین المللی بین اعضاست. اکنون نزدیک به ۸۰ سال از نظام پولی «برتون وودز» به عنوان یکی از توافقات مهم کشورهای بزرگ جهان در سال ۱۹۴۴ می گذرد، توافقی که به واسطه آن دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی به رسمیت شناخته شد و در واقع با امضای این توافقنامه یک نظام جدید پولی در جهان ایجاد شد که در آن به جای طلا از دلار به عنوان ارز معتبر بین المللی استفاده می شود. از همان زمان آمریکا در عرصه اقتصاد جهانی جایگاه خود را تثبیت کرد ولی رفته رفته با گذشت زمان و با خروج جهان از نظام تک قطبی به نظام چند قطبی، قدرت دلار نیز کاهش پیدا کرد و تا امروز که با ایجاد سازمانهایی مانند شانگهایی و بریکس کشورهای قدرتمند منطقه سعی در ایجاد یک نظام اقتصادی جدید هستند و این کار نیز با موفقیت در حال انجام است.
