عراقچی در ابتدا درباره شهید امیرعبداللهیان گفت: هرگز چنین تصوری نداشتم که درباره «شهید امیرعبداللهیان» صحبت کنم اما باید به مقدرات الهی راضی باشیم. این موضوع یک مسئولیت سنگین‌تر است. موقعی است که انسان جایگزین کسی میشود که در اوج شکوفایی بوده و ناگهان در اثر حادثه به شهادت می‌رسد، این مسئولیت ما را سنگین‌تر می‌کند. من همیشه دعا کرده‌ام که خداوند ما را در کشیدن این بار موفق کند.
وی افزود: سابقه رفاقت و آشنایی ما به دوران خیلی قبل بازمی‌گردد. ما هر دو دانشجوی دانشکده وزارت خارجه بودیم و به فاصله چند سال وارد وزارت خارجه شدیم. حوزه ایشان جهان عرب و من در بخش سازمان‌های بین‌المللی بودم. دورادور دوست بودیم و در طول سال‌ها این دوستی‌ها گسترده‌تر شد. من همیشه روحیه تواضع و اخلاق خوب ایشان را تحسین می‌کردم. بسیار اخلاق‌مدار بود. همه او را دوست داشتند.
عراقچی ادامه داد: وقتی به وزارت رسید، اقبال جمعی در وزارت خارجه درباره ایشان وجود داشت و همه آن موقع می‌گفتند که یکی از بهترین انتخاب‌هایی بود که انجام شده بود. ما از دولت یازدهم و در زمان دکتر صالحی به جمع شورای معاونین اضافه شدیم. بیشتر از گذشته با یکدیگر دیدار داشتیم و بیشتر با ایشان آشنا شدم. در شورای معاونین ما بیشتر از همه نزدیک بودیم. ایشان با دقت مسائل را پیگیری می‌کرد و جزئیاتی را در بحث‌ها می‌گفت که دوستان توجه کمتری به آن داشتند.
عراقچی در پاسخ به سوالی درباره نحوه حل اختلاف‌نظرها در آن زمان گفت: اختلاف دید در کار داشتن، نه تنها بد نیست بلکه خوب است و در نهایت به دیدگاهی می‌رسید که همه ابعاد در آن دیده شده است. در شورای معاونین این اختلاف دیدگاه‌ها با نگاه مثبتی بحث می‌شد و بهترین نتیجه را می‌گرفتیم. شهید امیرعبداللهیان از پائین‌ترین رده کارشناسی وزارت خارجه به وزارت رسیده بود و داخل بدنه وزارت خارجه مقبولیت داشت. وقتی ایشان به وزارت رسید، آرامشی در وزارت خارجه ایجاد شد.
وزیر خارجه درباره دولت سیزدهم گفت: دوران دولت سیزدهم مشکلات خود را داشت، از یک طرف مذاکرات احیای برجام بود. این یکی از مسائل سختی بود که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند. همزمان قضیه اوکراین شروع شده بود و اتهاماتی که به ما وارد شد. عملیات طوفان‌الاقصی شروع شد که بخش بسیار زیادی از سیاست خارجی ما را به خود مشغول کرد. تحرکات شهید امیرعبداللهیان در آن مقطع در حمایت از مردم فلسطین، نشانه آن است. بعد از آن حمله به سفارت ما در دمشق انجام شد و عملیات وعده صادق ۱. من همیشه گفته‌ام که از عملیات وعده صادق ۱ به عنوان یک نمونه بارز و موفق میدان و دیپلماسی یاد می‌کردم و نقش آقای امیرعبداللهیان در آن برجسته بود.
عراقچی همچنین با اشاره به میدان و دیپلماسی گفت: این هماهنگی، آن بود که قبل از عملیات، وزارت خارجه مواضع لازم را گرفت. حین عملیات، پیام‌هایی را ردوبدل کرد و پس از آن تماس‌هایی برقرار شد تا پاسخ ما به اسرائیل به جنگ تمام‌عیار منتج نشود. به نظرم این اقدامات موفق بود؛ همان کاری که پس از وعده صادق ۲ و سقوط سوریه این صحنه تکرار شد.
او در ادامه گفت: بحث میدان و دیپلماسی یک بحث کاملا غیرضروری که بی‌خود به آن دامن زده بود. تردیدی وجود ندارد که اینها ۲ مقوله هستند که یکدیگر را تکمیل می‌کنند و دیپلماسی معمولا دستاوردهای میدان را نقد می‌کند.
عراقچی درباره دو سیاست دولت شهید رئیسی اظهار داشت: یکی کار با سازمان‌های منطقه‌ای مثل شانگهای و بریکس است. شانگهای در دولت قبل آغاز شده بود اما صفر تا ۱۰۰ بریکس متعلق به دولت شهید رئیسی بود. بسیار کار خوبی بود و بریکس در مقطع زمانی خاص خود انجام شد و اگر ما آن فرصت را از دست می‌دادیم، امکان پیوستن نبود. این دستاورد دولت شهید رئیسی است. در دیپلماسی هر چیزی باید سر جای خود انجام بگیرد.
وی افزود: دومین موضوع هم سیاست همسایگی بود. همیشه در تاریخ جمهوری اسلامی تلاش داشتیم با همسایگان روابط خوب داشته باشیم اما در این دولت با اهمیت بیشتری به آن پرداخته شد و قدم‌های بسیار خوبی برداشته شد. در دولت چهاردهم قدم‌های بیشتری برداشته شد. ما الان شرایطی که در همسایگی خود داریم، اگر با چند سال قبل‌تر مقایسه کنیم، قابل مقایسه نیست.
عراقچی درباره سیاست همسایگی گفت: همیشه در تاریخ جمهوری اسلامی ما تلاش داشتیم که با همسایگان خودمان رابطه خوبی داشته باشیم ولی در دوره شهید رئیسی این تحت عنوان سیاست یا حسن سیاست همسایگی به عنوان یک مقوله مطرح شد و با اهمیت بیشتری به آن پرداخته شد. در دولت چهاردهم قدم ها بیشتر و تکمیل تر شد و ما الان شرایطی که در محیط پیرامونی خودمان و همسایه خودمان داریم می‌توانیم بگوییم با چند سال قبل تر قابل مقایسه نیست و بسیار ما در حوزه همسایگی خوب عمل کردیم.
وزیر خارجه ادامه داد: این هم از آن مقوله‌ای است که در دولت شهید رئیسی شروع شد. روابط ما با کشورهای حاشیه خلیج فارس فراز و نشیب زیاد داشته و شاید نشیبش بیشتر از فرارش بوده است. این باعث شده بود که این عدم اعتماد به جمهوری اسلامی آن‌ها را به سمت قدرت های دیگر یا موجودیت های دیگر در منطقه سوق دهد. ولی از وقتی که سیاست حسن همسایگی با کشورهای منطقه شروع شد خب خیلی صحنه عوض شد. روابط شاخصش روابط با عربستان بود.
این دیپلمات ایرانی با بیان اینکه سیاستی که در دولت شهید رئیسی شروع شد ایجاد اعتماد در روابط با همسایگان کرد، گفت: به خصوص در حوزه خلیج فارس. اعتمادسازی می‌دانید یه کار بسیار سخت و زمانبری است. هر چقدر از بین بردن اعتماد آسان و فوری است، اعتمادسازی سخت است. ممکنه که دو نفر سال‌ها طول بکشد تا با هم به یک اعتماد مطلق برسند ولی با یه حرکت در یک شب از بین می‌رود.
وی خاطرنشان کرد: خاطرتان هست خب چینی ها امدند واسطه شدند. حالا انگیزه چینی ها چه بود انگیزه عربستان چه بود انگیزه ما چه بود اینها یک بحث جدایی می‌خواهد، ولی این هم از همان فرصت هایی بود که باید به موقع بگیرید و دنبال کنید. از فرصت حضور چین یا مداخله مثبت چین در این قضیه استفاده شد. یک سری مذاکراتی البته بین ما و عربستان در سطوح امنیتی در عراق قبل از آن انجام شده بود. از دولت قبل آقای روحانی ادامه پیدا کرد دولت آقای رئیسی در یک مقطع خاصی پرش کرد به سطح سیاسی و خب دو طرف به این نتیجه رسیدند که بهترین موقع است و روابط برقرار شد.
وزیر امور خارجه درباره پرونده ارتقای روابط با بحرین و مصر گفت: پرونده بحرین و پرونده عربستان خیلی به هم نزدیک است و ما بعد از ارتباط با عربستان درخواست‌هایی برای ایجاد رابطه با بحرین هم وجود داشت که داریم کار می‌کنیم و امیدوار هستم که این هم به نتیجه برسد. با مصر هم ارتباطات ما الان خیلی گسترده تر از سابق شده است. روسای جمهور ما چند بار دیدار کردند. وزرای خارجه شاید نزدیک به ده بار دیدار داشتیم. تلفن مرتب بین ما انجام میشود.
وی افزود: حالا اینکه رسما رابطه برقرار شود هنوز یک مقدار کار دارد. هنوز یک مقدار اعتماد سازی بیشتری باید انجام بگیرد. شرایط میدانی و منطقه‌ای هم باید مهیا باشد. در مجموع به نظر من این روندی که از دوره شهید دولت شهید رئیسی شروع شد روند بسیار مبارک و مثبتی بود و الان هم ادامه پیدا کرده و نتایجش به تدریج آشکارتر میشود.
