فرشاد ابراهیم‌پور نورآبادی در گفتگو با افکار نیوز، با بیان اینکه نمی‌توان با ابزارهای سنتی و گزارش‌های کاغذی، پدیده پیچیده‌ای مانند فرار مالیاتی را مهار کرد،گفت:فرار مالیاتی نه فقط تهدیدی برای درآمدهای پایدار دولت است، بلکه بی‌عدالتی عمیقی در میان فعالان اقتصادی ایجاد می‌کند.
نماینده مردم ایذه، باغ‌ملک، دزپارت و صیدون در مجلس دوازدهم تاکید کرد:افرادی که شفاف کار می‌کنند، عملاً بار مالیاتی کسانی را به دوش می‌کشند که با ترفندهای پنهان‌کاری از زیر بار مسئولیت فرار کرده‌اند. در چنین شرایطی، حسابرسی سیستمی نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی گریزناپذیر برای ساخت یک نظام مالیاتی شفاف، هوشمند و عادلانه است.
نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه در این رویکرد، نظارت مالی مبتنی بر داده، تحلیل الگویی، و ارتباط برخط بین سامانه‌های مالیاتی و سایر نهادهای اقتصادی انجام می‌شود،افزود: تجربه بسیاری از کشورهایی که در دهه‌های گذشته با اصلاحات مالیاتی توانسته‌اند درآمدهای دولت را پایدار و عادلانه کنند، نشان می‌دهد که نقطه آغاز این مسیر، شفافیت است؛ شفافیتی که از دل داده‌ها بیرون می‌آید، نه از اعتماد صرف به خوداظهاری.وی با بیان اینکه در مدل حسابرسی سیستمی، اطلاعات مؤدیان از منابع مختلف مانند بانک‌ها، شرکت‌های بیمه، سامانه‌های گمرکی، صندوق‌های فروشگاهی، قراردادهای دولتی و حتی خرید و فروش املاک به‌صورت پیوسته جمع‌آوری و تحلیل می‌شود،گفت: وقتی این اطلاعات در یک ساختار منسجم و هوشمند قرار گیرد، دیگر امکان زیادی برای تحریف، پنهان‌کاری یا اعلام ناقص باقی نمی‌ماند.
این نماینده مجلس یادآور شد:انطباق بین میزان درآمد واقعی و اظهارشده، بررسی الگوهای رفتاری مشکوک، شناسایی زنجیره‌های مالیاتی پنهان و بسیاری از موارد دیگر، به‌صورت خودکار و بی‌طرفانه انجام می‌شود و همین موضوع، هم هزینه‌های نظارتی را کاهش می‌دهد، هم زمینه فساد و سلیقه‌گرایی را به حداقل می‌رساند. اما با همه این مزایا، اجرای حسابرسی سیستمی در کشورهایی مانند ایران، با چالش‌های جدی روبه‌روست.
نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها را ناهماهنگی میان نهادهای دارای داده و مقاومت برخی بازیگران در به اشتراک‌گذاری اطلاعات اقتصادی دانست و تاکید کرد:فقدان یک معماری واحد داده و نبود قوانین اجرایی الزام‌آور، باعث شده هر نهاد ساز خود را بزند و در نتیجه، سازمان امور مالیاتی در بسیاری از موارد به داده‌های کلیدی دسترسی سریع و دقیق نداشته باشد.
وی ادامه داد:چالش دیگر، ضعف زیرساخت‌های دیجیتال در بخش‌هایی از کشور و میان برخی اصناف است، نمی‌توان انتظار داشت که نظام مالیاتی هوشمند شود، در حالی که هنوز بسیاری از واحدهای صنفی از ابزارهای سنتی استفاده می‌کنند و آموزش لازم برای کار با سامانه‌های مالیاتی ندیده اند.
ابراهیم پور با بیان اینکه نظام مالیاتی ما نیازمند بازآرایی جدی در نیروی انسانی است،افزود: تربیت حسابرسان سیستمی که توانایی تحلیل داده، درک رفتار مالی و تسلط بر فناوری را توأمان داشته باشند، ضرورتی انکارناپذیر است. امروز دیگر تنها داشتن مدرک حسابداری کافی نیست؛ ترکیب دانش‌های میان‌رشته‌ای برای مواجهه با اقتصاد پیچیده و دیجیتالی‌شده الزامی است.
وی در ادامه اظهار داشت:همزمان با این موانع فنی، یک مانع اجتماعی و فرهنگی نیز وجود دارد و آن، سطح پایین اعتماد عمومی به نظام مالیاتی است. بسیاری از مؤدیان وقتی احساس می‌کنند عدالت مالیاتی رعایت نشده یا منابع حاصل از مالیات به‌درستی هزینه نمی‌شود، در برابر شفاف‌سازی مقاومت نشان می‌دهند. بنابراین، هرگونه اجرای حسابرسی سیستمی باید با گفت‌وگوی عمومی، شفافیت حاکمیتی و اقناع اجتماعی همراه باشد، وگرنه به‌جای حل مسأله، خود می‌تواند به تنش و مقاومت جدید منجر شود.
دبیر کمیسیون آموزش و تحقیقات در پایان خاطرنشان کرد:علی‌رغم همه این چالش‌ها، فرصت بسیار بزرگی در پیش روی نظام اقتصادی کشور قرار دارد. ما هم توان فنی، هم نیروی انسانی مستعد، و هم تجربه موفق بخش‌هایی از دولت در راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی را داریم. اگر اراده‌ای جدی در سطح حاکمیت برای یکپارچه‌سازی داده‌ها، ارتقای شفافیت، تربیت نیروهای جدید و نوسازی نظام مالیاتی شکل بگیرد، حسابرسی سیستمی می‌تواند به نقطه عطفی درحکمرانی اقتصادی ایران تبدیل شود. راهی که شاید دشوار باشد، اما گریزناپذیر است؛ چرا که عدالت اجتماعی، بدون عدالت مالیاتی، مفهومی ناتمام خواهد بود.
