
عباس عراقچی، وزیر خارجه، درشتگوییهای پیدرپی دونالد ترامپ را با همان لحن و درشتی پاسخ داد و به رئیسجمهور امریکا هشدار داد که اگر تجاوز به ایران تکرار شود، تهران واکنشی قاطعتر از قبل نشان خواهد داد؛ واکنشی که به گفته عراقچی دیگر امکان لاپوشانی آن وجود نخواهد داشت. عراقچی به ترامپ که با لفاظیهای خود فضای جهانی را ناامن کرده گوشزد کرد که هرچند تأسیسات هستهای ایران آسیب دیده است، اما اراده ایران آسیب ندیده است.
گفتوگوی نسبتاً مفصل عباس عراقچی با جواد موگویی، با واکنش دونالد ترامپ روبهرور شد. چهلوهفتمین رئیسجمهور امریکا که گرایش خاصی به لفاظی، شخصیسازی و حیثیتی کردن سیاست خارجی مقابل دیگران دارد، دوشنبه در یک کنفرانس خبری با کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در آفوردبیری (اسکاتلند)، تهدید کرد که اگر ایران تلاش کند برنامه هستهای خود را از سر بگیرد، ایالات متحده دوباره و فوراً حمله نظامی خواهد کرد. ترامپ گفت که ایران «سیگنالهای بسیار بد، سیگنالهای بسیار زنندهای ارسال میکند.» وی افزود: «آنها نباید این کار را انجام دهند. ما توانمندیهای هستهای آنها را از بین بردیم. آنها میتوانند دوباره شروع کنند. اگر این کار را بکنند، سریعتر از آنکه بتوانید انگشتتان را تکان دهید، آن را نابود خواهیم کرد.»
او گفت: «آنها هنوز درباره غنیسازی صحبت میکنند. چه کسی چنین کاری میکند؟ چقدر میتوانی احمق باشی که چنین چیزی بگویی؟» وی همچنین به مصاحبه اخیر عراقچی حمله کرد و گفت که وزیر خارجه ایران حرفهایی زده که «نباید میزد.» معلوم نیست اشاره ترامپ به کدام بخش از صحبتهای عراقچی است. در حالی که حدس و گمانها میگویند اصرار عراقچی بر تداوم غنیسازی باعث واکنش ترامپ شده، به نظر میرسد واکنش ترامپ بیشتر متوجه بخشهایی از گفتوگوی عراقچی است که به تهدید اسرائیل به حمله مجدد در روز توقف جنگ ۱۲ روزه اشاره کرده و گفته که: «اگر اقدامی کنند ما بلافاصله و شدیدتر از گذشته پاسخ میدهیم و ایران لبنان نیست یعنی کاری را که در لبنان کردند، نمیتوانند اینجا تکرار کنند. دیدید که ترامپ بعدش توئیت زد خلبانان برگردند و جلوی اسرائیل را گرفت و مشخص شد و دلیل دیگری بود که از اول همه چیز با هماهنگی امریکاییها بوده است.»
«حروف درشت»، مثل خود ترامپ
عراقچی که به نظر میرسد در ماههای اخیر، عامدانه از لفاظی شخصی و دو به دو با ترامپ خودداری کرده، همچنان از خطاب قرار دادن ترامپ خودداری کرده ولی در واکنشی کمسابقه در یک رشته توئیت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر تجاوز تکرار شود، واکنشی قاطعتر نشان خواهیم داد؛ واکنشی که دیگر امکان لاپوشانی آن وجود نخواهد داشت.» عراقچی در بخشهایی از توئیتهای خودش که به مانند خود ترامپ از «حروف درشت» در آنها استفاده کرده، به او گوشزد کرد که «تأسیسات هستهای ایران آسیب دیده، ولی اراده ایران آسیب ندیده است. عراقچی در پیام خود ایران را کشوری با ۷ هزار سال تمدن و فرهنگی غنی معرفی کرد که هرگز به زبان تهدید و ارعاب پاسخ نمیدهد و تنها به احترام واکنش نشان میدهد.
او گفته که ایران دقیقاً میداند که در تهاجم امریکا و اسرائیل چه ضرباتی خورده و چه ضرباتی به آنها وارد کرده است.» وی با اشاره به بمباران غیرقانونی تأسیسات هستهای ایران، تأکید کرد که گزینه نظامی ناکارآمد است و دیگر نمیتواند به راهحلی برای مسائل هستهای تبدیل شود. او ضمن باز گذاشتن در برای مذاکره، هشدار داد: «اگر این تجاوز تکرار شود، واکنشی نشان خواهیم داد که دیگر امکان لاپوشانی کردنش نیست.» وزیر خارجه با اشاره به حق غنیسازی ایران نوشته است: «بیشتر از یک میلیون ایرانی به رادیوایزوتوپهای پزشکی که با غنیسازی ۲۰ درصدی تولید میشوند نیاز دارند. بمباران نظامی کارآمد نیست و همه باید بدانند که ما فناوری هستهای را نخریدیم؛ با خون، عرق و اشک آن را ساختهایم.»
میز ترامپولوژی در وزارت خارجه؟!
رشته توئیتهای عراقچی حامل این هشدار است که ایران زیر فشارهای نظامی یا تهدیدهای لفظی از غنیسازی عقبنشینی نخواهد کرد، به خصوص که او در مراسم دیروز حسینیه امام خمینی (ره) نیز گفت که «برای مذاکرات هنوز چیز خاصی تنظیم نشده است.» او گفته که «در هر صحنهای از جمله صحنه مذاکرات که حاضر بشویم، هدف ما دفاع از خون شهدا و دفاع از آرمانی است که شهدا به خاطرش شهید شدند.» تغییرات لفظی عراقچی در حالی که در تهران، اغلب از او به عنوان یک دیپلمات محافظهکار حامی مصالحه یاد میشود، تقریباً تکرار روشهایی است که ترامپ در برخورد با کشورهای دیگر بهکار میگیرد. ترامپ طی هفت ماهی که به کاخ سفید برگشته، بارها در توئیتهای خود از حروف درشت (کپیتال لتر) برای بیان تهدیدات و هشدارها علیه ایران استفاده کرده، روشی که در مورد کشورهای دیگر نیز به کار میبرد. هرچند نمیتوان تعداد دقیق توئیتهایی را که ترامپ در هفت ماه اخیر علیه ایران با حروف بزرگ نوشته، مشخص کرد، اما استفاده او از این نوع نگارش برای بیان جدیت است. به طور مثال، ترامپ در روز چهارم «جنگ ۱۲ روزه» میان اسرائیل و ایران، یعنی در ۱۶ژوئن ۲۰۲۵، ناگهان در پستی در تروثسوشال نوشت:
! Everyone should immediately evacuate Tehran» (همه باید فوری تهران را تخلیه کنند»، توئیتی که در شرایط جنگی وقت، معنی و مفهوم خاصی را القا میکند ولی هنوز دقایقی از این توئیت ترامپ نگذشته بود که یک مقام کاخ سفید توضیح داد که این توئیت هشدار به ایران برای بازگشت به گفتوگو در زمانی بسیار حساس بود، نه ایجاد یک هشدار نظامی به ساکنان تهران. دنیس راس، مشاور سابق کاخ سفید ترامپ را بهعنوان فردی معرفی میکند که با تکیه بر تهدیدهای افراطی و غیرقابل پیشبینی سعی دارد دیگران را به دستیابی به خواستههای خود وادارد، در حالی که به گفته ژانت مکمانوس و دیگران، تکرار این سبک- یعنی تهدیدِ همیشگی- اثر معکوس دارد، زیرا طرف مقابل میفهمد که این فقط روال همیشگی ترامپ است و نه واکنش احساسی لحظهای؛ در نتیجه، کمتر او را واقعی تصور میکنند.
هالی دگرس، پژوهشگر ارشد مؤسسه واشینگتن درباره شیوه عباس عراقچی در برخورد با ترامپ گفته است: «عراقچی که به زبان انگلیسی مسلط است و مدرک دکترا از انگلستان دارد، درک دقیقی از لفاظیهای سیاسی امریکا دارد. او با تکرار سبک ارتباطی ترامپ، از جمله استفاده گاهبهگاه از حروف بزرگ، به عنوان یک دیپلمات زیرک ظاهر شده است.» دگرس میگوید: «به نظر میرسد دیپلماتهای ایرانی لفاظیها و سبک مذاکره رئیسجمهور را با دقت مطالعه کردهاند؛ حتی شایعه شده است که آنها یک پروفایل روانشناختی از او ایجاد کردهاند. همچنین گزارش شده که وزارت امور خارجه (ایران) در اوایل مارس ۲۰۲۴ یک گروه کاری غیررسمی در مورد دوره دوم احتمالی ریاست جمهوری ترامپ تشکیل داده است.»