اندرو انگلند، دبیر سرویس خاورمیانه روزنامه فایننشال تایمز گفت‌وگویی با سیدعباس عراقچی ، وزیر امور خارجه داشت که در زیر می‌خوانید.
این مصاحبه هفتم مردادماه انجام شده است.
برای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ما گزینه نظامی وجود ندارد
اندرو انگلند خبرنگار این روزنامه با بیان اینکه دونالد ترامپ دیروز گفت اگر ایران غنی‌سازی را از سر بگیرد، ما فوراً دوباره آن را از بین می‌بریم. نظر عراقچی را جویا شد و وی پاسخ داد: فکر می‌کنم دیشب پاسخ دادم. مطمئنم توئیت مرا دیده‌اید.
وی گفت: پاسخ ما روشن است. برای برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ما گزینه نظامی وجود ندارد. اگر نگرانی دارند، می‌توانیم نگرانی‌ها را از راه مذاکره برطرف کنیم. همان طور که در ۲۰۱۵ به دلیل همین نگرانی‌ها مذاکره کردیم و به توافق رسیدیم و همه بسیار خوشحال بودند. همه اروپایی‌ها آن توافق را دستاورد دیپلماسی اروپایی دانستند. آمریکا هم خوشحال بود و گفت همه نگرانی‌ها رفع شده است.
وزیر خارجه بیان کرد: تجاوز نظامی به تأسیسات هسته‌ای ما و نقض بزرگ حقوق بین‌الملل، ثابت کرد که گزینه نظامی وجود ندارد.
تأسیسات هسته‌ای آسیب شدید دیده‌اند
اندرو انگلند از عراقچی سؤال کرد که تأسیسات هسته‌ای شما چه میزان آسیب دیده؟ و وی عنوان کرد: به‌طور شدید آسیب دیده‌اند. اما ما فناوری را دارا هستیم و فناوری با بمب نابود نمی‌شود.
اندرو انگلند پرسید: شما همچنین گفته‌اید ایران به غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد؟ رئیس دستگاه دیپلماسی پاسخ داد: بله، ما ادامه خواهیم داد.
اندرو انگلند پرسید: در چه زمانی غنی‌سازی از سر گرفته خواهد شد؟ و وزیر خارجه گفت: نمی‌دانم. این مسئله مربوط به سازمان انرژی اتمی ایران است.
اندرو انگلند خطاب به وزیر خارجه گفت که این مسئله البته یک تصمیم سیاسی است؟
عراقچی هم اظهار داشت: اراده وجود دارد. این حق ما است. این تنها دستاورد ماست. در این مورد سرمایه‌گذاری سنگینی انجام داده‌ایم. هزینه‌های فراوانی پرداخته‌ایم. رنج تحریم‌ها را متحمل شده‌ایم. رنج ترور دانشمندانمان را تحمل کرده ایم. به مدت ۱۲ روز جنگیدیم و بیش از هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند. لذا ما نمی‌توانیم از این حق صرفنظر کنیم.
حق ازسرگیری برنامه غنی‌سازی خود را محفوظ می‌دانیم
خبرنگار پرسید: ظرف چه بازه زمانی می‌توانید فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر بگیرید؟ ظرف چند هفته یا چند ماه؟
عراقچی عنوان کرد: ما حق ازسرگیری برنامه غنی‌سازی خود را محفوظ می‌دانیم. زمان و چگونگی آن به شرایط بستگی دارد.
وی تصریح کرد: اما آمریکا باید درک کند با بمباران نمی‌تواند فناوری را نابود کند. از راه مذاکره می‌توان به توافقی رسید که هر دو طرف راضی باشند. اگر نگرانی اصلی آمریکا این است که ایران هرگز سلاح هسته‌ای نداشته باشد، این قابل دستیابی است، چون مطمئنیم برنامه ما صلح‌آمیز است و مشکلی نداریم این اطمینان را با دیگران سهیم شویم.
مواد در تأسیساتی بوده‌اند که بمباران شده
اندرو انگلند از وزیر خارجه سؤال کرد که آیا هنوز ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد غنی شده را دارید؟ و عراقچی گفت: نمی‌دانم.
اندرو انگلند: مطمئناً می‌دانید.
عراقچی: نه، صادقانه نمی‌دانم، چون در مکان‌هایی بوده‌اند که بمباران شده‌اند.
اندرو انگلند: پس هنگام بمباران آنجا بودند؟
عراقچی: اطلاعات دقیقی ندارم، رقم دقیقی ندارم، اما به‌طور کلی می‌دانم در تأسیساتی بوده‌اند که بمباران شده‌اند.
اندرو انگلند: اصفهان، نطنز و فردو؟
عراقچی: بله و سازمان انرژی اتمی ایران در حال ارزیابی شرایط است. البته این کار بسیار سخت است. نزدیک شدن به این تأسیسات آسیب‌دیده بسیار سخت است.
پس از بمباران اطلاعات دقیقی ندارم
اندرو انگلند خطاب به عراقچی گفت: فرض این است که ایران پیش از حملات به تأسیسات هسته‌ای - به‌ویژه فردو و اصفهان- ۴۰۸ کیلوگرم را منتقل کرده و شما به گروسی گفتید ما برای حفاظت از تأسیساتمان تدابیر ویژه‌ای اتخاذ خواهیم کرد.
وزیر خارجه بیان کرد: نه، به گروسی نوشتم به دلیل تهدیدها علیه تأسیسات هسته‌ای و مواد هسته‌ای باید تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کنیم. نگفتم اتخاذ کرده‌ایم یا اینکه چه زمانی اتخاذ خواهیم کرد. گفتم طبیعی است برای حفاظت از مواد، دانشمندان و تأسیساتمان تدبیر ویژه‌ای بیندیشیم. بعد، ناگهان در حین مذاکره با آمریکا، اسرائیلی‌ها تصمیم گرفتند به ما حمله کنند. من مسئول سازمان انرژی اتمی نیستم.
اندرو انگلند خطاب به وزیر خارجه گفت که اما شما مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای هستید و عراقچی پاسخ داد: بله، ولی مسئول فنی برنامه هسته‌ای ایران نیستم و پس از بمباران اطلاعات دقیقی ندارم. می‌دانم خسارات به تأسیسات هسته‌ای شدید است و می‌دانم مواد هسته‌ای ما در مکان‌هایی بوده‌اند که موردحمله قرار گرفته‌اند.
هنوز می‌توانیم غنی‌سازی کنیم
خبرنگار فایننشال تایمز عنوان کرد: سرویس‌های اطلاعاتی غرب هم معتقدند بخشی از ذخیره و نه همه آن حفظ شده و حمله نظامی همه آن را نابود نکرده و توان غنی‌سازی ایران باقی است.
عراقچی اظهار داشت: شاید نه به‌اندازه گذشته. هرچند سانتریفیوژهای پیشرفته زیادی در فردو و نطنز از دست رفته، اما ما هنوز می‌توانیم غنی‌سازی کنیم، ما پس از حملات همچنان ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم را داریم.
اندرو انگلند: هنوز توانایی آن را دارید؟!
عراقچی: بله، زیرا دانش تئوری و عملی آن را داریم.
اندرو انگلند سؤال کرد که شما هنوز مواد و فناوری آن یعنی سانتریفیوژهای پیشرفته برای غنی‌سازی دارید؟ و وزیر خارجه گفت: پیش از حملات همه چیز داشتیم. ساختمان‌ها دوباره ساخته و ماشین‌ها جایگزین می‌شوند زیرا فناوری آن وجود دارد، ما دانشمندان و تکنسین‌های فراوانی داریم که در تأسیساتمان مشغول به فعالیت بودند و همانطور که گفتم ما توانایی انجام این کار را داریم.
وی یادآور شد: اما زمان و چگونگی ازسرگیری غنی‌سازی به شرایط بستگی دارد.
تأسیسات غنی‌سازی جدید هم هدف حمله قرار گرفت
اندرو انگلند با بیان اینکه ایران پیش از حمله اسرائیل و پس از انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد تأسیسات غنی‌سازی جدیدی علاوه بر فردو و نطنز را فعال می‌کند. از وزیر امور خارجه سؤال کرد: آیا فعال شد؟ آیا الان فعال است؟
عراقچی پاسخ داد: تا جایی که می‌دانم آماده‌سازی برای این کار انجام شده بود، ولی هنگام حمله فعال نبود.
خبرنگار باز پرسید: آن تأسیسات جدید هم هدف قرار گرفت؟ زیرا ما نام آن را نمی‌دانیم، لذا برای ما بسیار سخت است که بدانیم آیا مورد حمله قرار گرفته است یا خیر.
عراقچی اظهار داشت: تا جایی که می‌دانم، بله.
اندرو انگلند: واقعا؟
عراقچی: بله
اندرو انگلند: آیا آسیب‌دیده؟
عراقچی: بله
اندرو انگلند: پیش از اینکه فعال شود؟
عراقچی: بله
اندرو انگلند سؤال کرد: نام آن را می‌دانید؟ می‌توانید این نام را به ما بگویید؟
عراقچی عنوان کرد: نزدیک اصفهان است و هنوز فعال نشده بود، لذا نمی‌دانم نامی برایش انتخاب کرده‌اند یا خیر.
برنامه ما صلح‌آمیز است و صلح‌آمیز خواهد ماند
اندرو انگلند پرسید: آمریکایی‌ها بمبارانش نکردند یا کردند؟ چون فکر می‌کردیم آمریکایی‌ها تأسیسات ذخیره‌سازی را زدند نه یک تأسیسات غنی‌سازی در اصفهان را.
عراقچی از خبرنگار پرسید: چرا این‌قدر به این مسئله علاقه‌مندید؟ چیزی برای فهمیدن وجود ندارد. دانش عملی و فناوری را در اختیار داریم و هر زمان که تصمیم بگیریم توانایی غنی‌سازی را داریم و همه احتمالات در دسترس ماست. اینها با حمله نظامی نابود نمی‌شود. این‌یک حقیقت است. حمله اخیر به تأسیسات ما ثابت کرد گزینه نظامی وجود ندارد. برای همین است که شما دارید اکنون این سؤال را از من می‌پرسید. دقیقاً به خاطر اینکه اینها قابل نابودی نیستند.
وزیر خارجه بیان کرد: به حرف اصلی خود برمی‌گردم که برنامه ما صلح‌آمیز است و صلح‌آمیز خواهد ماند. گرچه مورد حمله قرار گرفت و ما حق داریم دکترین خود را تغییر دهیم، اما دکترین هسته‌ای ما بر اساس اصول خودمان است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: سلاح‌های هسته‌ای ضدانسانی هستند و این سلاح‌ها بر اساس آموزه‌های اسلامی ما غیر اسلامی هستند و ما همان طور که می‌دانید در این خصوص فتوا داریم. اما اگر نگرانی وجود دارد، راهی برای رسیدگی به این نگرانی‌ها وجود دارد. همان طور که دفعه پیش مذاکره کردیم، می‌توانیم دوباره آن را انجام دهیم، البته چنانچه نیت واقعی در طرف مقابل وجود داشته باشد.
با «غنی‌سازی صفر»، توافقی حاصل نمی‌شود
خبرنگار در ادامه از وزیر امور خارجه سؤال کرد «ازسرگیری گفت‌وگو با آمریکا چه الزاماتی دارد؟» و عراقچی گفت: لحظه‌ای که به این نتیجه برسیم که طرف مقابل عزم جدی و واقعی برای رسیدن به یک راه‌حل برد - برد دارد. اگر آنها بخواهند بیایند و آنچه را که نتوانستند در عملیات نظامی خود به دست آورند، دیکته کنند، این مذاکره نیست. بنابراین اگر ما متقاعد شویم که آنها برای یک راه‌حل برد - برد می‌آیند، از فردا مذاکرات را شروع خواهیم کرد.
اندرو انگلند از عراقچی پرسید: در پی تجاوز اسرائیل، اکنون شرایط جدیدی برای ازسرگیری مذاکرات توسط ایران وجود دارد؟ و آیا این شامل عدم موافقت ایران با مذاکره تا زمانی که ایالات متحده خواستار غنی‌سازی صفر است، می‌شود؟
وزیر خارجه بیان کرد: واضح است مذاکره می‌کنیم تا قانعشان کنیم.
اندرو انگلند گفت: مذاکره می‌کنید؟ حتی اگر همچنان خواهان غنی‌سازی صفر درصد باشند؟
عراقچی اظهار داشت: ما مذاکره می‌کنیم تا قانعشان کنیم غنی‌سازی صفر ممکن نیست. تا زمانی که بر «غنی‌سازی صفر» اصرار داشته باشند، توافقی در کار نخواهد بود. این به معنای عدم مذاکره نیست. ما می‌توانیم مذاکره کنیم، آنها می‌توانند استدلال‌های خود را ارائه دهند و ما نیز دیدگاه‌ها و دلایل خود را مطرح می‌کنیم؛ می‌توانیم گفت‌وگو کنیم. اما با «غنی‌سازی صفر»، توافقی حاصل نمی‌شود، ولی با «بمب صفر» توافق داریم.
ما را قانع کنند که حمله‌ای رخ نخواهد داد
این خبرنگار از عراقچی سؤال کرد: آیا شرایط جدیدی برای ازسرگیری مذاکرات وجود دارد؟ چون شما در حال مذاکره بودید، پنج دور مذاکره داشتید، برنامه دور ششم دو روز قبل از حمله برنامه‌ریزی‌شده بود.... اکنون چه شرطی دارید؟
وزیر خارجه بیان کرد: اگر مذاکرات را از سر بگیریم، آنها باید توضیح دهند که چرا در بحبوحه مذاکرات قبلی به ما حمله کردند و باید اطمینان حاصل کنیم که دیگر این کار را تکرار نمی‌کنند و باید به نحوی خساراتی را که به ما وارد کرده‌اند جبران کنند. بنابراین بدیهی است که مذاکره جدید نمی‌تواند وقایع میدانی را نادیده بگیرد.
اندرو انگلند خطاب به عراقچی گفت: بنابراین آیا شما قبل از اینکه مایل به ازسرگیری مذاکرات با آمریکا باشید، از آمریکا تضمینی می‌خواهید که نه آمریکا و نه اسرائیل در طول مذاکرات به ایران و تأسیسات هسته‌ای ایران حمله نکنند؟
عراقچی عنوان کرد: باید ما را قانع کنند که حمله‌ای رخ نخواهد داد.
این بار مذاکرات بسیار دشوارتر خواهد بود
اندرو انگلند از عراقچی سؤال کرد که منظورتان جبران مالی است؟ و وی اظهار داشت: همه گونه جبران. این مسئله موضوعی برای مذاکره است. جبران مالی آنچه به ما تحمیل شده است و البته، همانطور که می‌دانید، تعداد قابل توجهی از مردم ما در این حملات شهید شده‌اند. بنابراین نمی‌توانیم به‌سادگی به مذاکره بازگردیم و وانمود کنیم همه‌چیز عادی است.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: شرایط دیگر مثل گذشته نیست. آنها به ما حمله کرده‌اند. تأسیسات ما به شدت آسیب دیده‌اند. پس نمی‌توانیم وارد مذاکره شویم و تظاهر کنیم که هیچ اتفاقی نیفتاده است. این موضوع بدیهی است.
وی گفت: بنابراین این بار مذاکرات بسیار دشوارتر خواهد بود و آنها باید درک کنند که با حمله به تأسیسات هسته‌ای ما، مسیر مذاکره را آسان نکرده‌اند، بلکه آن را پیچیده‌تر و دشوارتر کرده‌اند.
فکر نمی‌کنم آنها بتوانند تضمین صددرصدی به ما بدهند
اندرو انگلند خطاب به وزیر خارجه گفت: در سرمقاله‌ای که برای فایننشال تایمز نوشتید، که ما از بابت آن بسیار سپاسگزاریم، در مورد اقدامات اعتمادساز صحبت کردید. شما خواستار اقدامات اعتمادساز هستید. می‌توانید مثالی بزنید؟ آمریکا برای ایجاد اعتماد چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟
عراقچی بیان کرد: در واقع، ما دو بار تجربه بدی داشتیم. در سال ۲۰۱۸، زمانی که ایالات متحده از توافقی که دو سال و نیم برای آن مذاکره کرده بودیم، خارج شد. آنها بدون هیچ توجیهی، بدون هیچ دلیلی تحریم‌های خود را دوباره اعمال کردند، درحالی‌که گزارش‌های متعددی از سوی آژانس وجود داشت که ایران کاملاً به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است.
وی ادامه داد: در این برهه، شرایط حتی دشوارتر شده است زیرا اکنون به تأسیسات ما تجاوز شده است. اما در صورت ازسرگیری مذاکرات، به اقداماتی از سوی ایالات متحده نیاز داریم تا مطمئن شویم که آنها بار دیگر به اقدامات نظامی روی نخواهند آورد و در صورت حصول توافق، آنها به این امر متعهد می‌مانند.
وزیر خارجه اضافه کرد: فکر نمی‌کنم آنها بتوانند تضمین صددرصدی به ما بدهند. اما آنها باید اقدامی در جهت اعتمادسازی انجام دهند. این کار بسیار دشوار است. یک دیوار بزرگ بی‌اعتمادی بین ما وجود دارد. فکر نمی‌کنم بتوانیم به راحتی آن را از سر راه برداریم. حتی باز کردن یک پنجره در این دیوار ضخیم آسان نیست.
رد و بدل پیام با ویتکاف
اندرو انگلند از عراقچی سؤال کرد که از زمان جنگ با استیو ویتکاف در تماس بوده‌اید؟ و وی گفت: با او صحبت نکرده‌ام، اما در طول جنگ و پس از آن پیام‌هایی رد و بدل کردیم و فکر می‌کنم هر دو به این نتیجه رسیدیم که باز نگاه داشتن این کانال ارتباطی مفید می‌باشد.
اندرو انگلند: وی به شما چه گفته؟
عراقچی: در چه موردی؟
خبرنگار پرسید: از زمان آغاز جنگ آیا وی پیشنهاد ازسرگیری مذاکرات در مسقط یا هر مکان دیگری را ارائه داده است؟ و عراقچی اظهار داشت: فکر می‌کنم از طرف آنها تمایلی برای ازسرگیری مذاکرات وجود دارد، اما همان طور که گفتم، شرایط مانند همیشه نیست. ما نمی‌توانیم مذاکرات را مانند گذشته از سر بگیریم.
اندرو انگلند: آیا ویتکاف پیشنهادی برای ازسرگیری مذاکرات داده است؟
عراقچی: بله، مستقیم و غیرمستقیم.
اندرو انگلند: چه زمانی؟
عراقچی: در طول و پس از جنگ. این‌یک راز نیست. آنها در مناسبت‌های مختلف این موضوع را مطرح کرده‌اند. اما لازم است فضای مناسب برای ازسرگیری مذاکرات وجود داشته باشد.
می‌توانم مستقیماً پیامم را منتقل کنم
اندرو انگلند پرسید: چه پیامی برای ویتکاف دارید؟
عراقچی گفت: نیازی نیست از این تریبون پیام بدهم، می‌توانم مستقیماً پیامم را منتقل کنم.
اندرو انگلند: منظورم به طور کلی هست. یعنی وقتی با شما تماس می‌گیرد چه خواهید گفت؟
عراقچی بیان کرد: پیام من خیلی پیچیده نیست. تجاوز اخیر ثابت کرد که هیچ راه‌حل نظامی برای برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد و تنها از طریق مذاکره می‌توان مسائل را حل‌وفصل کرد. برای نیل به راه‌حل برآمده از مذاکره، باید یک بازی برد - برد را شروع کنیم تا به یک راه‌حل برد - برد دست یابیم. لذا یک راه منبعث از مذاکره مبتنی بر بده بستان است. اگر آنها آماده باشند، ما هم آماده‌ایم.
اندرو انگلند خطاب به عراقچی عنوان کرد: بده بستان؟ به عبارت دیگر، هر دو طرف باید امتیاز بدهند. بنابراین آیا ایران حاضر است با توقف موقت غنی‌سازی موافقت کند، نه اینکه از حق غنی‌سازی خود صرفنظر کند، بلکه توقف موقت غنی‌سازی را به عنوان یک امتیاز و به عنوان یک اقدام اعتمادساز به ایالات‌متحده بپذیرد؟
وزیر خارجه بیان کرد: از من انتظار نداشته باشید اینجا مذاکره کنم. من این سؤالات را به میز مذاکره موکول می‌کنم.
به دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رویم
خبرنگار فایننشال تایمز گفت: با توجه به اینکه حمله اسرائیل به ایران در جریان مذاکرات بود، بدون هیچ تحریکی انجام شد، با در نظر گرفتن هزینه‌ای که ایران برای برنامه هسته‌ای خود صرف کرده، با توجه به این واقعیت که ترامپ در سال ۲۰۱۸ پس از اینکه ایران امتیازاتی داده بود از توافق خارج شد، با توجه به این واقعیت که شما دوباره با آمریکایی‌ها در حال مذاکره بودید که حملات اتفاق افتاد، آیا فشاری در درون حکومت وجود دارد که بگوید «بیایید مذاکره نکنیم. دفعه قبل به شما گفتیم، به آمریکایی‌ها اعتماد نکنید، ببینید چه اتفاقی افتاد. بیایید مذاکره نکنیم، بیایید غنی‌سازی را به سمت سلاح هسته‌ای ببریم.» آیا فشاری از طرف سیستم منظورم هیئت حاکمه و مراکز قدرت وجود دارد؟
عراقچی اظهار داشت: بله، این درک وجود دارد که بیایید دیگر مذاکره نکنیم، اما هیچ تمایلی برای رفتن به سمت تسلیحاتی شدن وجود ندارد. چنین بحثی در جامعه، در دانشگاه‌ها، رسانه‌ها، حتی در مجلس وجود دارد. اما سیاست ما تغییر نکرده است. در دولت، در کل سیستم، ما به فتوا و اصول خودمان پایبند هستیم. لذا به دنبال سلاح هسته‌ای نمی‌رویم.
دیگر وقت خودتان و ما را تلف نکنید
اندرو انگلند از عراقچی پرسید که آیا از طرف صاحبان قدرت فشار برای عدم مذاکره وجود دارد؟ و وی گفت: تقریباً از طرف همه فشار برای عدم مذاکره وجود دارد.
عراقچی ادامه داد: احساسات ضدآمریکایی، حتی احساسات ضد مذاکره بسیار زیاد و قوی است و مردم به من می‌گویند که دیگر وقت خودتان و ما را تلف نکنید. دیگر فریب آنها را نخورید. چنانچه آنها برای مذاکره حاضر شوند، فقط پوششی برای مقاصد دیگرشان است. لذا من واقعاً کار سختی دارم که همه را متقاعد کنم که مذاکره می‌تواند نتیجه‌بخش باشد.
خبرنگار فایننشال تایمز پرسید که آیا حمایت رهبر ایران را دارید؟ و عراقچی پاسخ داد: مذاکرات در سال ۲۰۱۵ نتیجه‌بخش بود، اما آمریکا عقب‌نشینی کرد. این بار، ما در حال مذاکره بودیم که آنها گزینه نظامی را انتخاب کردند. لذا متقاعد کردن مردم و مقامات دشوار می‌باشد.
اندرو انگلند گفت: آیا این بدان معناست که روزنه باریکی برای ازسرگیری مذاکرات وجود دارد؟ یا زمان محدودی برای بازگشت به مذاکرات داریم یا به دوره‌ای از درگیری بازمی‌گردیم؟
عراقچی اظهار داشت: فکر می‌کنم راه مذاکره همانطور که گفتید باریک است، اما غیرممکن نیست. من باید مقامات بالادستی خود را متقاعد کنم که اگر به مذاکره برویم، طرف مقابل با اراده واقعی برای یک معامله برد - برد می‌آید. برای این کار، فکر می‌کنم طرف مقابل، یعنی طرف آمریکایی، باید ما را متقاعد کند که این اتفاق خواهد افتاد.
رفتن برای مذاکره آسان نیست
اندرو انگلند از رئیس دستگاه دیپلماسی سؤال کرد که ویتکاف تلاش کرده شما را متقاعد کند؟ و وی عنوان کرد: وی در این خصوص تلاش کرده است. واسطه‌ها هم همین‌طور. اما فکر می‌کنم به اقدامات اعتمادسازی واقعی در کنار آنها نیاز داریم.
اندرو انگلند گفت: و آن اقدام اعتمادساز، غرامت یا توافق بر سر غرامت است؟
عراقچی پاسخ داد: این بخشی از آن است. می‌دانید، احساسات در ایران هنوز قوی است. مردم هنوز برای شهدایشان عزاداری می‌کنند. با این حال، اگر در شهرها بگردید، نام و عکس شهدایمان را همه‌جا می‌بینید. مراسم هنوز ادامه دارد، همانطور که امروز صبح در دفتر مقام معظم رهبری مراسم داشتیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: بنابراین، رفتن برای مذاکره آسان نیست. اما به عنوان یک دیپلمات، تلاش خود را می‌کنم. اما اول باید خودم متقاعد شوم و سپس باید دیگران را متقاعد کنم که چنانچه این بار برای مذاکره اقدام کنیم، هیچ عملیات نظامی درست در بحبوحه مذاکره انجام نخواهد شد. و ثانیاً، آنها برای یک راه‌حل برد - برد می‌آیند. آنها برای دیکته کردن نمی‌آیند. آنها برای نیل به هدفی که نتوانستند در عملیات نظامی خود داشته باشند به پای میز مذاکره نمی‌آیند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: غیرممکن است اگر انتظار دارند من به پای میز مذاکره بروم و مواردی را امضا کنم که نتوانسته‌اند به آنها دست یابند.
پیشنهاد تمدید مکانیسم ماشه؟
اندرو انگلند از وزیر خارجه سؤال کرد: در مورد مذاکرات با سه کشور اروپایی در استانبول، اروپایی‌ها گفتند: «اگر ایران موافقت کند همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکرات را از سر بگیرد، ما مهلت مکانیسم ماشه را شاید بیش از سه یا ۶ ماه تمدید خواهیم کرد.» آیا این درست است و اگر چنین است، پاسخ شما چیست؟
عراقچی بیان کرد: بله، چنین پیشنهادی ارائه شده، اما فکر نمی‌کنیم که آنها هیچ مبنای قانونی یا اخلاقی برای اجرای مکانیسم ماشه داشته باشند. آنها در موقعیتی نیستند که از مکانیسم ماشه در برجام استفاده کنند. بنابراین بدیهی است که نمی‌توانند آن را تمدید کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این پرسش که اما قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل می‌تواند آن را تمدید کند؟ اظهار داشت: بله، اما ما فکر نمی‌کنیم که سه کشور اروپایی دیگر بتوانند به عنوان طرف‌های برجام در نظر گرفته شوند. لذا، از آنجایی‌که آنها به تعهدات خود در برجام پایبند نبوده‌اند، از آنجایی‌که برخی از آنها از غنی‌سازی صفر پیشنهادی آمریکا حمایت کرده‌اند، دیگر نمی‌توانند به عنوان طرف‌های برجام در نظر گرفته شوند..گفته‌ایم که حق قانونی برای انجام این کار را ندارید.
وی توضیح داد: زیرا برجام غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناخته و غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد توسط ایران را پذیرفته است. چنانچه آنها این را نپذیرند، چنانچه فکر می‌کنند غنی‌سازی صفر درصد گزینه بهتری است، دیگر طرف برجام نیستند، بنابراین نمی‌توانند از سازوکار حل‌وفصل اختلافات در برجام استفاده کنند.
وزیر خارجه افزود: این برداشت ما است و به آنها گفته‌ایم که فکر نمی‌کنیم شما حق قانونی برای انجام این کار را داشته باشید. من نامه‌ای به رئیس شورای امنیت سازمان ملل فرستاده‌ام و استدلال‌های خود را ارائه داده‌ام که چرا فکر می‌کنیم آنها حق قانونی برای انجام این کار را ندارند.
اندرو انگلند: اما آنها همچنان می‌توانند.
عراقچی: چه اتفاقی می‌افتد اگر مکانیسم ماشه فعال شود؟
اندرو انگلند: این قویاً به واکنش ایران بستگی دارد.
عراقچی: نه، فرض کنید ما هیچ کاری نکنیم.
اندرو انگلند: چنانچه شما کاری انجام ندهید این‌یک عمل سمبلیک است.
عراقچی: اگر قطعنامه‌های قبلی برگشته باشند، قطعنامه فعلی از بین رفته است. چه تفاوتی ایجاد می‌کند؟
اروپایی‌ها فکر می‌کنند که اهرم فشار در دست آن‌هاست، اما نیست
خبرنگار روزنامه فایننشال تایمز خطاب به عراقچی گفت: با توجه به میزان تحریم‌های ایلات متحده علیه ایران، این عمل سمبلیک است. این موجب بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران هست.
عراقچی اظهار داشت: سؤال من این است. ما قطعنامه ۲۲۳۱ را داریم که در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ منقضی می‌شود. در این تاریخ مکانیسم ماشه فعال می‌شود و قطعنامه پیشین فعال می‌شود، مخصوصاً قطعنامه ۱۹۲۹. سؤال من این است که چه تفاوتی ایجاد می‌شود. آیا قطعنامه فعلی شورای امنیت توانست از ما در برابر عملیات نظامی محافظت کند؟ نه. آیا توانست از ما در برابر تحریم‌های آمریکا محافظت کند؟ نه. پس چه فایده‌ای دارد؟ اروپایی‌ها فکر می‌کنند که این یک اهرم فشار در دست آن‌هاست، اما این‌طور نیست.
اندرو انگلند سؤال کرد: آیا این چیزی است که به آنها گفتید؟
عراقچی پاسخ داد: بله، ما به آنها گفته‌ایم. به آنها گفته‌ایم که مکانیسم ماشه دیگر خیلی مهم نیست.
قطعاً واکنش نشان خواهیم داد
اندرو انگلند به عراقچی گفت: اما مقامات ایرانی هشدار داده‌اند که اگر مکانیسم ماشه اجرا شود، ایران می‌تواند از NPT خارج شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: ما قطعاً واکنش نشان خواهیم داد. واکنش ما چیست؟ نمی‌دانم. اما واکنشی وجود خواهد داشت. اما سؤال این است که در ابتدا، اگر آنها مکانیسم ماشه را فعال کنند دیگر خیلی مهم نیست، زیرا اکنون به این نتیجه رسیده‌ایم که شورای امنیت نمی‌تواند از ما در برابر تجاوز و تحریم‌های غیرقانونی محافظت کند.
وی گفت: بنابراین بگذارید هر قطعنامه‌ای که می‌خواهند داشته باشند. اگر اروپایی‌ها مکانیسم ماشه را فعال کنند، خود را از هرگونه تعامل بیشتر در مذاکرات هسته‌ای با ایران محروم کرده‌اند. ما دیگر با آنها صحبت نخواهیم کرد.
دیگر هیچ نقشی در مذاکرات هسته‌ای ایران نخواهند داشت
اندرو انگلند پرسید: آیا سفرای آنها را اخراج می‌کنید؟
عراقچی گفت: نه، اما ما دیگر در خصوص مسائل هسته‌ای با آنها مذاکره نمی‌کنیم.
اندرو انگلند سؤال کرد: اگر مکانیسم ماشه را فعال کنند؟
وزیر خارجه اظهار داشت: بله اگر این کار را انجام دهند. چرا باید با آنها مذاکرات را ادامه دهیم؟ لذا تنها یک دلیل برای مذاکره با اروپایی‌ها وجود دارد و آن مسئله مکانیسم ماشه است. زیرا آنها نمی‌توانند تحریم‌ها را رفع یا فسخ کنند، نمی‌توانند جلوی تجاوزات را بگیرند. هیچ کاری نمی‌توانند انجام دهند. تنها اهرم فشاری که فکر می‌کنند دارند احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه است و چنانچه این کار را انجام دهند همه چیز تمام شده است و آنها دیگر هیچ نقشی در آینده مذاکرات هسته‌ای ایران ایفا نخواهند کرد.
اندرو انگلند از عراقچی سؤال کرد: اما تا زمانی که مکانیسم ماشه را فعال نکنند با آنها به مذاکره ادامه خواهید داد؟ و وی گفت: دیپلماسی هرگز پایان نمی‌یابد.
اندرو انگلند سؤال کرد: آیا دور دیگری از مذاکرات با اروپایی‌ها خواهید داشت؟رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: با هر طرفی که فکر کنیم مذاکره مفید و تامین‌کننده منافع ملی است، ادامه خواهیم داد. این به ارزیابی ما بستگی دارد. اما در مورد اروپایی‌ها، مدام این سؤال مطرح است که چه دلیلی برای مذاکره با آنها وجود دارد؟ آنها نمی‌توانند همانطور که گفتم تحریم‌ها را لغو کنند، نمی‌توانند هیچ کاری انجام دهند. تنها اهرم فشار که فکر می‌کنند دارند، احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه است و اگر این کار را انجام دهند، این بدان معناست که این پایان راه برای آن‌هاست. آن وقت آنها دیگر هیچ نقشی در آینده در مذاکرات هسته‌ای ایران نخواهند داشت.
می‌توانیم در ازای لغو تحریم‌ها، اقدامات اعتمادساز انجام دهیم
اندرو انگلند عنوان کرد: اکنون به نوعی هم دولت ترامپ و هم ایران در گذشته اروپایی‌ها را به حاشیه رانده بودند، همه می‌دانند اگر توافقی حاصل شود، این‌یک توافق دوجانبه بین ایالات متحده و ایران خواهد بود. اما آیا احساس نمی‌کنید که اروپایی‌ها اکنون برای مساعدت در متقاعد کردن ترامپ و جزئیات فنی و رسیدن به توافق، مهم‌تر هستند؟
عراقچی اظهار داشت: آنها می‌خواهند مطمئن شوند که برنامه هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی، صلح‌آمیز است. ما می‌توانیم در ازای لغو تحریم‌ها، اقدامات اعتمادسازی انجام دهیم. بنابراین فکر می‌کنم می‌توانیم به راحتی با آمریکا در این مورد به توافق برسیم، تنها چنانچه آنها بپذیرند که ایران حق غنی‌سازی دارد و اورانیوم را در واقع برای اعمال حق خود غنی‌سازی خواهد کرد. این چیزی است که من هنگام مذاکره به آقای ویتکاف گفته بودم.
اندرو انگلند بیان کرد: اما شما در مقاله خود گفتید که به یک پیشرفت نزدیک هستید. چگونه می‌توانستید در مورد آن موضوع به موفقیت برسید؟ منظورم این است که آیا فرمولی وجود داشت؟
وزیر خارجه گفت: فکر می‌کنم در آن زمان، راه‌حل‌هایی برای رسیدن به یک توافق میانه وجود داشت.
اندرو انگلند از عراقچی پرسید: منظورتان کنسرسیوم است و وی افزود: نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم. کنسرسیوم یک ایده بود. ایده‌های دیگری هم وجود دارد که می‌توانستیم به توافق میانه برسیم و یک راه میانه پیدا کنیم.
راکتور تحقیقاتی که آمریکایی‌ها برای ما ساختند
خبرنگار از عراقچی سؤال کرد: مثلاً غنی‌سازی یک درصد یا چیزی شبیه به آن؟ و وی گفت: منظورم از راه میانه، یک یا ۲ درصد نیست. می‌دانید، غنی‌سازی زیر ۵ درصد برای اهداف صلح‌آمیز است، همه این را می‌دانند. ۴ یا ۴.۵ درصد یا هر چیز دیگری. در برجام ما به دلایل مختلف روی ۳.۶۷ توافق کردیم. اما زیر ۵ درصد برای اهداف صلح‌آمیز است. سپس ما غنی‌سازی ۲۰ درصد داریم که برای رآکتور تحقیقاتی خودمان، رآکتور تحقیقاتی تهران، مورد نیاز است و شما می‌دانید که چه کسی آن رآکتور را ساخته و تأمین کرده است.
اندرو انگلند: آمریکایی‌ها در زمان شاه قبلی. در زمان پهلوی.
عراقچی: بله، در قبل از انقلاب آنها راکتور تحقیقاتی تهران را ساختند که با اورانیوم غنی‌شده ۹۰ درصد کار می‌کرد. آیا این را می‌دانستید؟
اندرو انگلند: نه.
عراقچی: این یک راکتور تحقیقاتی بود که آمریکایی‌ها برای ما ساختند و اورانیوم غنی‌شده ۹۰ درصد را برای رآکتور تحقیقاتی تهران در اختیار ما قرار دادند. بعد از انقلاب بود که خودمان این کار را انجام دادیم، ۹۰ درصد را به ۲۰ درصد کاهش دادیم و پیکربندی راکتور را تغییر دادیم و این مسئله جواب داد و در حال حاضر، این راکتور داروهای رادیوایزوتوپ تولید می‌کند که برای بیش از یک میلیون ایرانی مورد نیاز است و این باید ادامه یابد.
کنسرسیوم نمی‌تواند جایگزین غنی‌سازی ایران شود
اندرو انگلند پرسید: به همین دلیل است که شما به ۲۰ درصد نیاز دارید؟ و عراقچی اظهار داشت: بله، این‌یک نیاز آشکار برای ایران است. چطور می‌توانند بگویند که ایران به غنی‌سازی نیاز ندارد؟! ما به غنی‌سازی نیاز داریم، غنی‌سازی ۲۰ درصد برای رآکتور تحقیقاتی تهران که تأمین کننده دارو برای بیش از یک میلیون ایرانی است، لازم است. همچنین در خصوص غنی‌سازی کمتر از ۵ درصد، ما برای راکتورهای هسته‌ای خودمان که در حال ساخت و طراحی هستند، به آن نیاز داریم. ما روی آن فناوری نیز در حال کار هستیم.
اندرو انگلند از وزیر خارجه سؤال کرد: آیا کنسرسیوم منطقه‌ای را در نظر خواهید گرفت؟ آیا این هنوز یک گزینه است؟ ما معتقدیم راه درست همین است.
عراقچی عنوان کرد: همین الان می‌توانم به شما بگویم که کنسرسیوم منطقه‌ای ایده خوبی است، اما نمی‌تواند جایگزین غنی‌سازی خودمان شود.
اندرو انگلند پرسید: پس اگر در ایران مستقر باشد، آن را می‌پذیرید؟
وزیر خارجه گفت: نکات فنی، حقوقی و مالی زیادی در مورد کنسرسیوم احتمالی در ایران وجود دارد که هنوز به آنها نپرداخته‌ایم. البته این ایده در مذاکرات قبل از حمله مطرح شد. اما سپس به همین شکل باقی ماند زیرا همه چیز متوقف شد. اکنون مطمئن نیستم که آیا این ایده دیگر جواب می‌دهد یا خیر، اما در صورت لزوم آماده مذاکره در مورد آن هستیم.
اندرو انگلند: اما باید در خاک ایران باشد؟
عراقچی: البته.
به یک شیوه جدید همکاری با آژانس نیاز داریم
خبرنگار روزنامه فایننشال تایمز خطاب به عراقچی گفت: ایران همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق درآورد، سپس اعلام کرد که مایل است در هنگام سفر یک تیم فنی در مورد یک شیوه یا یک وضعیت نرمال جدید با آنها گفتگو کند. چه چیزی برای ازسرگیری همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لازم است به طوری که به آنها اجازه دهد مثل قبل همه سایت‌ها را بازرسی کنند؟
وزیر خارجه بیان کرد: بدیهی است که وضعیت میدانی تغییر کرده است. بنابراین ما به یک شیوه جدید همکاری با آژانس نیاز داریم و آنها پذیرفته‌اند و قرار است تیمی را برای مذاکره در مورد این شیوه به ایران بفرستند. این شیوه نحوه همکاری ما را در آینده تعریف می‌کند. این روش، البته، بر اساس قانونی خواهد بود که توسط مجلس خودمان تصویب شده و طبق آن همکاری با آژانس به شورای عالی امنیت ملی ایران سپرده شده است. بنابراین همه چیز باید از این شورا عبور کند و دلیل آن واضح است، نگرانی‌های امنیتی در مورد همکاری با آژانس وجود دارد و این نگرانی‌ها باید در نظر گرفته شوند.
اندرو انگلند سؤال کرد: آیا نگرانی‌های امنیتی در مورد درز اطلاعات یا امنیت اشخاص است؟
عراقچی پاسخ داد: در مورد همه چیز. امنیت خودشان، امنیت ما، ایمنی مواد ما، مثلاً ایمنی تأسیسات ما، در مورد همه چیز. یک حمله نظامی به تأسیسات هسته‌ای ثبت شده صورت گرفته است.
نتیجه این همکاری حمله به تأسیسات هسته‌ای ما بود
اندرو انگلند خطاب به وزیر خارجه بیان کرد: اما برخی می‌گویند که این خود دلیل بیشتری برای آمدن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بررسی واقعی میزان خسارت، هرگونه تشعشعات و همه این موارد از نظر ایمنی هسته‌ای و ایمنی عدم اشاعه است.
رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: نه، ما فکر نمی‌کنیم که چنین نیازی وجود داشته باشد. ما پیش از این به شیوه‌ای بسیار خوب با آژانس همکاری می‌کردیم. اما نتیجه این همکاری حمله به تأسیسات هسته‌ای ما بود و اکنون باید قبل از ادامه همکاری با آژانس، همه اقدامات ایمنی و امنیتی را در نظر بگیریم. بنابراین بیایید منتظر بمانیم تا در خصوص شیوه همکاری بین ایران و آژانس توافق حاصل شود.
اندرو انگلند پرسید: چه زمانی در مورد آن بحث خواهد شد؟ می‌دانید چه زمانی به ایران سفر خواهند کرد؟
عراقچی اظهار داشت: فکر می‌کنم اواسط ماه آگوست، شاید بعد از تعطیلاتشان.
نفت را صادر می‌کردیم و می‌کنیم
خبرنگار روزنامه فایننشال تایمز عنوان کرد: در مورد چین، رئیس‌جمهور ترامپ گفت که ایران می‌تواند به چین نفت صادر کند. از آن زمان تاکنون آیا توانسته‌اید نفت بیشتری به چین صادر کنید؟ یا فکر می‌کنید این نوعی سیاست منعطفانه از سوی ترامپ می‌باشد؟
وزیر خارجه بیان کرد: مدت زیادی است که صادرات نفت ما تحت تحریم است، اما ما این کار را انجام داده‌ایم و همچنان این کار را انجام می‌دهیم.
اندرو انگلند: اما بسته به اینکه چقدر سختگیرانه باشد، کاهش و افزایش می یابد.
عراقچی: بله، البته. ما متخصص خوبی در خصوص زندگی با تحریم‌ها هستیم.
اندرو انگلند: خیلی ممنون. به عنوان سؤال آخر؛ آیا جنگ تمام شده یا مرحله اول آن به اتمام رسیده است؟
عراقچی اظهار داشت: تجاوز متوقف شده است و متقابلا حق دفاع ما نیز متوقف شده است. همین. هیچ توافق آتش‌بسی وجود ندارد، هیچ چیز دیگری وجود ندارد. آنها بدون هیچ شرطی تجاوز را متوقف کردند و ما نیز دفاع را متوقف کردیم. وقتی تجاوزی وجود ندارد، طبیعتاً دلیلی برای دفاع از خود وجود ندارد. بنابراین از آنجایی‌که آنها بدون هیچ شرطی درخواست توقف حملات را کردند، ما پذیرفتیم.
هیچ آتش‌بس رسمی وجود ندارد
اندرو انگلند از عراقچی سؤال کرد: فکر می‌کنید می‌تواند از سر گرفته شود؟ منظورم این است که شما نگران هستید؟ مردم در اینجا نگران به نظر می رسند.
وزیر خارجه بیان کرد: همه چیز می‌تواند از سر گرفته شود. آنها می‌توانند از سر بگیرند، ما می‌توانیم از سر بگیریم. هیچ آتش‌بس رسمی وجود ندارد و همه چیز ممکن است و فقط ایران نیست که باید نگران و دلواپس باشد.
اندرو انگلند: بابت وقتی‌که گذاشتید بسیار سپاسگزاریم و برای شما آرزوی موفقیت در مذاکرات داریم.
عراقچی: خواهش می‌کنم. متشکرم.
