نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با توجه به تهدیدات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، در سال‌های اخیر رویکردی جدی در طراحی، ساخت و بهینه‌سازی تجهیزات نظامی در پیش گرفته‌اند.
در این مسیر، برگزاری رزمایش‌های مختلف و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند رباتیک و هوش مصنوعی جایگاهی ویژه یافته است. این فناوری‌ها که امروز در سطح جهانی به‌ویژه در حوزه پهپادها و پرنده‌های بدون سرنشین اثبات کارآمدی کرده‌اند، در کشورمان نیز به‌عنوان بخشی از راهبرد ارتقای توان دفاعی مورد توجه قرار گرفته‌اند.
یکی از عرصه‌های مهم در این زمینه، توسعه تجهیزات زمینی بدون سرنشین است که تنها در اختیار معدودی از کشورهای پیشرفته قرار دارد. جمهوری اسلامی ایران نیز با رونمایی از ربات‌های رزمی–شناسایی نشان داد که به این فناوری حساس دست یافته است.
سازمان‌های تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروهای مسلح نیز با شناسایی ضرورت‌ها و ظرفیت‌ها، مطالعات و پروژه‌های عملیاتی در این حوزه را پیگیری می‌کنند تا سطح آمادگی و قدرت بازدارندگی کشور در مرزهای گسترده و شرایط احتمالی آینده بیش از پیش ارتقا یابد.
«حیدر»؛ ربات تاکتیکی ایران در میدان‌های نبرد
ربات رزمی–شناسایی «حیدر» یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که در ۱۱ مهرماه ۱۳۹۸ با حضور فرماندهان عالی‌رتبه ارتش و جمعی از متخصصان رونمایی شد.
این ربات کوچک اما استراتژیک، با وجود ابعاد محدود خود، قابلیت‌های گسترده‌ای در حوزه‌های تخریب، شناسایی و عملیات‌های چندمنظوره دارد.
یک تیر و سه نشان حیدر مقابل دشمن
ربات «حیدر» دارای چهار چرخ مستقل است که هرکدام به موتور جداگانه‌ای متصل‌اند و با استفاده از زنجیر و سازوکاری مشابه جعبه‌دنده هماهنگ می‌شوند. این طراحی موجب افزایش توان حرکتی و قدرت مانور ربات شده است. همچنین یک سیستم کمک‌فنر تعبیه شده تا حرکت در زمین‌های ناهموار، جنگلی یا خاکی با تعادل کافی انجام شود. این ربات قابلیت حرکت ۳۶۰ درجه‌ای دارد و می‌تواند با سرعتی تا حدود ۶۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کند. توانایی جابه‌جایی تا مسافت ۳۰ کیلومتر و حمل بار تا حدود ۴۰ کیلوگرم نیز برای آن پیش‌بینی شده است.
قابلیت‌های کنترلی و هوش مصنوعی
کنترل این ربات از راه دور و تا فاصله ۱۰ کیلومتر انجام می‌شود. علاوه بر این، «حیدر» از سامانه هوش مصنوعی پیشرفته‌ای بهره می‌برد که امکان انجام خودکار مأموریت‌ها بدون هدایت مستقیم اپراتور را فراهم می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود در شرایط قطع ارتباط یا نیاز به عملیات مستقل، ربات همچنان توان عملیاتی خود را حفظ کند.
ربات ایرانی که می‌تواند یک هفته در کمین مخفی بماند
این ربات مجهز به دوربین دید روز است و قابلیت نصب دوربین‌های دید شب و حرارتی نیز دارد. همچنین به سنسورهای هوشمند و سنسور صوتی مجهز است که می‌تواند ادوات زرهی دشمن از جمله تانک و نفربر را تشخیص دهد. دیگر تجهیزات تعبیه‌شده در آن شامل سیستم GPS، محل شارژ، پورت اتصال به رایانه برای برنامه‌ریزی، چراغ‌های متنوع و کلید اضطراری است. قابلیت استتار و کمین تا یک هفته نیز در طراحی این ربات لحاظ شده است.
توان رزمی و تسلیحاتی
ربات «حیدر» می‌تواند نقش‌های مختلفی مانند تیربارچی، انتحاری و شناسایی ایفا کند. این ربات برای مقابله با تانک‌ها، خودروهای زرهی، سنگرها و حتی دسته‌های نیروهای پیاده دشمن طراحی شده است.
توانایی حمل انواع مهمات از جمله نارنجک را دارد و ضامن آن‌ها نیز از راه دور فعال می‌شود. حتی می‌توان از این ربات برای ایجاد تله‌های متحرک انفجاری در مسیر ستون‌های زرهی دشمن استفاده کرد.
در حالت انتحاری، «حیدر» قادر است با استفاده از خرج گود، حتی زره‌های V شکل زیر خودروهای زرهی را نیز نفوذپذیر کرده و نابودی کامل هدف را تضمین کند.
رباتی که تانک‌های دشمن را منهدم می‌کند
در آزمایش‌های میدانی، ربات «حیدر» توانست یک تانک فرسوده را با موفقیت منهدم کند و توان رزمی خود را به نمایش بگذارد. موتور این ربات و تمامی قطعات آن به‌طور کامل توسط متخصصان داخلی طراحی و ساخته شده است.
همچنین؛ مدل‌های پیشرفته‌تر این ربات با حرکت نرم‌تر، عملکرد بهینه‌تر و قابلیت‌های بیشتر در حال توسعه هستند.
