استفاده ابزاری آمریکا از تحریم‌های ایران

سمینار مجازی به میزبانی موسسه مطالعات منطقه‌ای (آی آر اس) در اسلام‌آباد تحت عنوان مذاکرات هسته‌ای ایران پس از وقایع جنگ ۱۲ روزه از نگاه از اروپا برگزار شد.

خانم سیکا سعد الدین استاد دانشگاه پورتلند آمریکا، سیلویا بولتوک پژوهشگر حوزه اوراسیا از ایتالیا، جوهر سلیم رئیس موسسه مطالعات منطقه‌ای و فراز نقوی مسئول میز ایران در این موسسه از سخنرانان اصلی وبینار بودند.

سخنرانان پیامدهای فعال سازی اسنپ‌بک علیه ایران را بررسی کرده و در عین حال گفتند که ائتلاف آمریکا و اروپا در بحث ایران و خاورمیانه همیشه به صورت سلسله مراتبی بوده و رفتار واشنگتن با اروپا همانند یک شریک ثانویه بوده است.

دکتر سیکا سعدالدین اظهار داشت: ایالات متحده همیشه با اروپا به عنوان یک شریک ثانویه در امور خاورمیانه رفتار کرده است.

وی تلاش اروپا برای استقلال استراتژیک را آرمانی اما محدود در عمل به دلیل وابستگی مالی و امنیتی به ایالات متحده تحلیل کرد و افزود: آمریکا از تحریم‌های ثانویه به عنوان اهرمی علیه ایران استفاده کرده و فضای کمی برای دیپلماسی اروپا باقی گذاشته است.

دکتر سعدالدین افزود که هرگونه تلاش اروپا برای تجارت با ایران در عین دور زدن تحریم‌های ایالات متحده، نسبتاً نمادین بوده است. به همین دلیل است که اروپا از خروج ترامپ از برجام انتقاد کرد، اما مجبور شد رژیم تحریم‌ها علیه ایران را بپذیرد.

استاد دانشگاه پورتلند ضمن مقایسه رویکردهای روسای جمهور مختلف آمریکا در قبال ایران، خاطرنشان کرد که جدا از باراک اوباما که دیپلماسی چندجانبه را ترجیح می‌داد، ترامپ و بایدن هر دو یکجانبه‌گرایی و تسلط ایالات متحده در حوزه‌های دیپلماتیک را اتخاذ کردند.

خانم سیلویا بولتوک نیز گفت: سیاست اروپا در قبال ایران متناقض است. سکوت آنان در قبال حملات اسرائیل علیه ایران اما محکوم کردن حملات تلافی‌جویانه ایران، بی‌اعتمادی را در روابط تهران و غرب تشدید کرده است.

این پژوهشگر ایتالیایی همچنین به این واقعیت اشاره کرد که فضا دادن به مخالفان حکومت ایران در حوزه‌های عمومی اروپا، روابط این کشورها با جمهوری اسلامی را پیچیده‌تر می‌کند.

وی گفت که در داخل اروپا، دیدگاه‌ها متفاوت وجود دارد برای مثال ایتالیا قصد داشت روابط تجاری بیشتری با ایران حفظ کند در حالی که آلمان و فرانسه مماشات می کنند.

سیلویا بولتوک معتقد است که اصرار اروپا بر مذاکرات به دلیل منافع استراتژیک خود برای دسترسی به ذخایر انرژی ایران، به ویژه پس از جنگ اوکراین و تحریم‌ها ضد روسی بود.

 شورای امنیت سازمان ملل روز ۲۸ شهریور در نشستی نتوانست پیش‌نویس قطعنامه کره‌جنوبی به‌عنوان رئیس دوره‌ای شورا را درباره «تداوم لغو تحریم‌ها علیه ایران» تصویب کند. این قطعنامه به دنبال جلوگیری از بازگشت تحریم‌های هسته‌ای بود که در برجام لغو شده بودند اما تنها چهار رأی موافق (چین، روسیه، پاکستان و الجزایر) کسب کرد. در مقابل، ۹ کشور از جمله انگلیس، فرانسه و آمریکا با آن مخالفت کردند و دو کشور گویان و کره‌جنوبی نیز رأی ممتنع دادند.

با رد این قطعنامه، مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» بلافاصله فعال نخواهد شد، اما این روند عملاً به ابزاری برای افزایش فشار بر ایران و واداشتن کشورمان به پذیرش مطالبات آمریکا و سه کشور اروپایی در مهلت ۳۰ روزه تا ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۵ (۵ مهر ۱۴۰۴) بدل شده است.

جمهوری اسلامی ایران اقدام سه کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس در سوء استفاده از سازوکار حل‌وفصل اختلاف برجام برای بازگرداندن قطعنامه‌های شورای امنیت که در سال ۲۰۱۵ به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام خاتمه یافته بودند، را به‌ عنوان اقدامی غیر قانونی، ناموجه و تحریک‌آمیز محکوم کرد.