این نشست مهم در حالی پس از حدود ۱۵ سال به میزبانی ایران برگزار می‌شود که «اکو» با نقش‌آفرینی ویژه ایران، بستری مناسب برای همگرایی روزافزون تهران با همسایگان و کشورهای همسو به‌شمار می‌رود و در شرایط رویکردهای تحریمی غرب، فرصتی برای تقویت مناسبات چندوجهی در سطح منطقه خواهد بود.
براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، وزرا و مقام‌های ارشد ۱۰ کشور منطقه در این نشست حضور خواهند داشت و
دبیرکل اکو، وزیر کشور عمان و معاون وزیر کشور عراق به عنوان مهمان به تهران خواهند آمد تا این نشست به ترسیم چشم‌انداز نوینی برای همکاری‌های مشترک منطقه‌ای اقدام کند.
این نشست در شرایطی برگزار می‌شود که کارشناسان معتقدند برای مواجهه موثر با رویکردهای تحریمی محور غربی، نگاه به سازمان همکاری اکو باید بر توسعه همکاری‌ها و بهره‌گیری گسترده از ظرفیت‌های موجود دراین حوزه متمرکز باشد؛ ظرفیت‌هایی که در حوزه‌های مختلف، از جمله انرژی و ترانزیت، فرصت‌های متنوعی را در اختیار اقتصاد ایران قرار خواهد داد.
سازمان «اکو» چیست؟
همکاری‌های حوزه انرژی
- کشورهای عضو اکو منابع غنی انرژی، از جمله نفت، گاز، برق، انرژی‌های تجدیدپذیر دارند و ایران می‌تواند در صادرات انرژی، سوآپ گاز و برق و پروژه‌های مشترک انرژی نقش کلیدی ایفا کند.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی منطقه‌ای
- همکاری در چارچوب اکو فرصت جذب سرمایه از کشورهای عضو در پروژه‌های زیرساختی، حمل‌ونقل، صنعت و گردشگری را فراهم می‌کند.
تقویت همکاری‌های علمی، فرهنگی
- اکو بستری مناسب برای توسعه همکاری‌های فرهنگی، علمی، گردشگری و ... به‌وجود می‌آورد که می‌تواند جایگاه فرهنگی ایران را ارتقا دهد.
تقویت قدر چانه‌زنی ایران
- با ایفای نقش فعال‌تر در اکو، ایران می‌تواند نفوذ منطقه‌ای خود را افزایش دهد و در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی از موضع قوی‌تری به نقش‌آفرینی بپردازد.
- چارچوب: سازمان منطقه‌ای دولتی
- تشکیل: ۹ بهمن‌ماه ۱۳۶۳ (۲۹ ژانویه ۱۹۸۵)
- بنیانگذاران: ایران، پاکستان و ترکیه
- نخستین اجلاس: نخستین اجلاس سران کشورهای عضو اکو طی روزهای ۲۷ و ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۷۲ در تهران برگزار شد.
- اعضای بعدی: افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان
- محل دبیرخانه: تهران
- حوزه‌های فعالیت:
- تجارت و سرمایه‌گذاری
- حمل‌ونقل و مخابرات
- انرژی، مواد معدنی و محیط زیست
- کشاورزی، صنعت و گردشگری
- همکاری‌های سیاسی منطقه‌ای
- اهداف:
- توسعه اقتصادی پایدار کشورهای عضو
- حذف تدریجی موانع تجاری و پیشبرد تجارت بین منطقه‌ای
- همگرایی تدریجی اقتصاد کشورهای عضو با اقتصاد جهانی
- توسعه حمل‌ونقل و مناسبات کریدوری
- همکاری منطقه‌ای برای کنترل مصرف موادمخدر، حفاظت از محیط زیست و تقویت پیوندهای تاریخی و فرهنگی میان مردمان منطقه اکو
- همکاری متقابل و سودمند با سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
- بهره‌برداری از منابع مادی منطقه اکو
- استفاده موثر از پتانسیل‌های کشاورزی و صنعتی منطقه اکو
محورهای نشست چهارم وزرای کشور
مهم‌ترین دستورکار چهارمین نشست وزرای کشور عضو سازمان همکاری اقتصادی اکو، شکل‌دهی به همکاری‌های مشترک در حوزه‌های امنیتی، اقتصادی و مرزی است، آن‌هم در موضوع‌هایی از قبیل:
- مدیریت مؤثر مرزها
- توسعه تجارت مرزی
- مبارزه با قاچاق و تقویت همکاری‌های انتظامی
- تبادل تجربیات کشورها در زمینه مبارزه با مواد مخدر
- امنیت سایبری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ازجمله هوش مصنوعی در ارتقای همکاری‌های امنیتی
چرا اکو مهم است؟
سازمان همکاری اقتصادی اکو به دلیل برخورداری از ظرفیت‌های ویژه، نقش مهمی در پیشبرد مناسبات منطقه‌ای کشورهای عضو دارد که در ادامه به برخی از این ظرفیت‌ها اشاره می‌شود:
۱
اقتصادی
- دارای منابع غنی نفت، گاز و معادن
- برخوردار از ظرفیت تقویت تجارت درون‌منطقه‌ای به‌ویژه از طریق کریدور حمل‌ونقل اکو
- دارای اهمیت ویژه برای جهان ازنظر تأمین و انتقال انرژی
- دارای پوشش دربرگیری حدود ۸ میلیون کیلومترمربعی
- برخوردار از ظرفیت ویژه انسانی با جمعیتی در حدود ۵۰۰ میلیون نفر
- بهره‌مند از سهم حدود ۳ درصدی در تجارت جهان
۲
ژئوپلیتیک
- دسترسی به اقیانوس هند، خلیج‌فارس، دریای مدیترانه و دریای سیاه
- نزدیکی به قدرت‌های بزرگ مانند اتحادیه اروپا، روسیه و چین
- دارای اراده نقش‌آفرینی در زمینه مواجهه با رویکردهای یکجانبه‌گرایانه غربی در نظم نوین جهانی
۳
فرهنگی و اجتماعی
- تقویت پیوندهای تاریخی، مانند جاده ابریشم
- همکاری در آموزش، علم و محیط زیست.
- دارای اشتراکات فرهنگی و دینی قابل توجه
دلیل اهمیت اکو برای ایران
تقویت نقش‌آفرینی ایران در چارچوب سازمان همکاری اقتصادی اکو به دلایل چندوجهی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ از جمله:
اهمیت استراتژیک
- اکو برای ایران به‌مثابه ظرفیتی برای تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و مقابله با راهبردهای منزوی‌ساز طرف‌های غربی است.
خنثی‌سازی تحریم‌ها
- افزایش همکاری‌ها در چارچوب اکو، فرصت ویژه‌ای برای خنثی کردن تحریم‌ها ازسوی ایران فراهم می‌کند و دسترسی‌های اقتصادی مهمی برای کشور به‌وجود می‌آورد.
دسترسی به بازارهای منطقه
- با توجه به جمعیت حدود ۴۰۰میلیونی کشورهای عضو اکو، این سازمان بازار بزرگی برای کالاها و خدمات ایرانی فراهم می‌کند.
تجارت جایگزین
- اکو امکان تجارت با کشورهای حوزه آسیای مرکزی و پاکستان را تسهیل می‌کند؛ جایی که تحریم‌های ثانویه کمتر تأثیرگذار است.
تقویت موقعیت ژئواکونومیک ایران
- ایران در مسیر کریدورهای مهم بین‌المللی (شمال–جنوب، شرق–غرب) قرار دارد و همکاری در اکو می‌تواند درآمدهای ترانزیتی کشور را افزایش دهد.
