طی روزهای اخیر با وجود همه توافقهای آتشبس در منطقه که یک طرف آن اسرائیل قرار دارد، شعلههای جنگ در نقاط مختلفی از غرب آسیا زبانه میکشد. الجزیره درباره این جنگها و راهی که اسرائیل در تداوم آن میرود به نقل از ۳ کارشناس سیاست خاورمیانه، تنشهای اخیر میان اسرائیل و لبنان، روند خلع سلاح حزبالله و نقش آمریکا در بازتعریف نظم منطقهای را تحلیل کرد.
هایکو ویمن، مدیر پروژه عراق، سوریه و لبنان در اندیشکده بینالمللی گروه بحران که بیش از ۳ دهه در لبنان زندگی کرده، گفت فضای کنونی این کشور بهشدت ناپایدار است و مردم بهطور گسترده احساس میکنند «جنگ در آستانه وقوع» است. به گفته او، حملات روزانه اسرائیل به جنوب لبنان و پهپادهای شناسایی که مداوم در آسمان پرواز میکنند، این تصور را در میان مردم تقویت کرده که هر لحظه ممکن است درگیری بزرگی آغاز شود.
او افزود طبق گزارشهای ارتش لبنان، روند خلع سلاح حزبالله در جنوب «تا حدود ۹۰ درصد» پیش رفته است، هرچند منابع اسرائیلی این را رد میکنند و مدعیاند حزبالله پنهانی توان نظامی خود را بازسازی میکند. ویمن تاکید کرد: منابع اسرائیلی در این زمینه «غیرقابل اعتماد»ند زیرا انگیزه سیاسی برای توجیه حملات خود دارند.
نبیل خوری، دیپلمات پیشین آمریکایی و پژوهشگر ارشد مرکز عرب واشنگتن، ارزیابی ویمن را تایید کرد و گفت که بر اساس دادههای عمومی، تخمین ۹۰ درصد خلع سلاح حزبالله «ارزشی واقعبینانه» دارد. به گفته او، «اسرائیل برای تداوم حملات خود نیاز به بهانه دارد» و هم در غزه و هم در لبنان، با ادعای مقابله با تهدیدات باقیمانده، در حال ادامه عملیات است.
خوری یادآور شد که حزبالله حضور نظامی خود را در جنوب رودخانه لیتانی متوقف کرده، اما حاضر نیست در شمال این منطقه نیز بهطور کامل سلاح را کنار بگذارد.
هارلن اولمن، مشاور ارشد اندیشکده شورای آتلانتیک در ادامه گفت: فشار آمریکا برای خلع سلاح کامل حزبالله تا پایان سال ۲۰۲۵ «غیرواقعبینانه» است. او افزود: اسرائیل به دنبال امنیت مطلق است و امنیت مطلق یک طرف به معنای ناامنی مطلق طرف دیگر است.
اولمن هشدار داد که صلح بهدستآمده بسیار شکننده است و اگر یکی از طرفها اقدامی تحریکآمیز انجام دهد، کل روند فرو میپاشد. او تاکید کرد درگیریهای احتمالی اسرائیل در جنوب لبنان میتواند آتشبس در غزه را نیز از بین ببرد.
در بخش دیگری از برنامه، خوری درباره دیدار آینده احمد الشرع رئیسجمهور جدید سوریه با دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا گفت: سرعت تحولات در روابط واشنگتن و دمشق سرگیجهآور است و دولت جدید سوریه بهروشنی از حمایت آمریکا و اسرائیل برخوردار است. او افزود که الشرع، عملا «نفر واشنگتن و تلآویو در دمشق» به شمار میرود و همکاریهای امنیتی میان ۳ طرف در جریان است.
به گفته او، هدف واشنگتن و تلآویو، نزدیک کردن سوریه به محور عادیسازی روابط با اسرائیل و مهار نفوذ ایران در منطقه است.
ویمن در ادامه تاکید کرد دولت جدید سوریه برای مشروعیت بینالمللی خود سخت تلاش کرده و با کاهش تحریمها و گشایش روابط منطقهای، موقعیت خود را تثبیت کرده است. اما او هشدار داد که این موفقیت خارجی در تضاد با وضعیت داخلی سوریه است؛ جایی که کشور هنوز ویران و بیثبات است و بدون اصلاحات عمیق، «خانه از درون خواهد سوخت».
در پایان، اولمن یادآور شد که از نگاه کاخ سفید، ثبات سوریه و تداوم آتشبس در غزه، ۲ ستون اصلی برای دستیابی به صلح گستردهتر در خاورمیانه محسوب میشوند. اما به گفته او، «شرایط فعلی مانند نیتروگلیسیرین سیاسی است؛ هر جرقهای میتواند همهچیز را منفجر کند.